وضعیت خانواده وزنان در زمان بعثت پیامبر گرامی (ص) نه‌تنها در جزیره العرب بلکه در سایر نقاط جهان، در حالت فاجعه باری به سر می‌برد. اگر اعراب نوزادان دختر خود را زنده‌به‌گور می‌کردند، در سایر نقاط جهان نیز زن به‌عنوان یک کالا در دست مردان محسوب می‌شد و حتی مردان، همسران خود را می‌فروختند. در چنین شرایطی پیامبر اسلام (ص) مبعوث شدند تا فضایل اخلاقی جای رذایل اخلاقی را بگیرد. برای تبیین بیشتر نقش بعثت پیامبر (ص) در تحکیم بنیان خانواده، با سرکار خانم سیده فاطمه فخر گفت‌وگو کردیم که در ادامه به آن اشاره می‌شود.
بعثت پیامبر (ص) گرامی اسلام چه شرایطی را تغییر داد؟
- روزی که پیامبر (ص) با تلاوت نام خداوند متعال مبعوث شدند، مأمور بودند تا غلو زنجیرهایی که از اوهام و خرافات بر دست‌وپای جامعه آن زمان تنیده شده بود را باز کنند. در آن برهه امپراطوری های بزرگ روم و ایران برجهان حکومت می‌کردند که قرآن از آن با تعبیر عصر جاهلیت یاد می‌کند. آداب‌ورسوم جاهلی در جزیره العرب نمود بیشتری داشت و کمتر از عقل و منطق در آن خبری بود. پیامبر (ص) وقتی مبعوث شدند باتحمل رنج‌ها و مصائب فراوان، به این اوضاع اسف‌بار و ظلم هائی که به‌ویژه برزنان و کودکان می‌رفت پایان دادند. پیامبر (ص) با مفاهیم ارزشمند اسلام، جامعه ایی را پایه‌گذاری کردند که به‌واسطه فیض الهی، رحمت و محبت در آن جریان یافت به‌نحوی‌که در جامعه عرب جاهلی که زن هیچ جایگاه و مقامی نداشت و دختران زنده‌به‌گور می‌شدند، بانوان ارج‌وقرب یافتند و احترام جایگزین حقارت شد. زنانی که تا قبل از بعثت صاحب هیچ حقی نبود، پس‌ازآن با حضور در عرصه‌های مختلف اجتماعی، جایگاه تأثیرگذاری پیدا کردند.
شرایط بانوان و وضعیت خانواده را پس از 1400 سال از بعثت پیامبر (ص) چگونه ارزیابی می‌کنید؟
- متأسفانه ما در حالی داریم بعثت پیامبر (ص) را جشن می‌گیریم که دنیا در جاهلیت مدرن و در میان جنگ، خونریزی، کشتار کودکان، زنان و انسان‌های بی‌گناه و بی‌عدالتی و تبعیض دست‌وپا می‌زند و چه خوب است که با بعثتی دوباره از این جاهلیت خارج شویم، ضرورت این بعثت در جهان اسلام بیش از هر زمان دیگر احساس می‌شود که اگر این اتفاق نیافتد، جهانی به‌مراتب بدتر از عصر جاهلیت انتظار ما را می‌کشد. مستکبران عصر جاهلیت مدرن با سلاح‌های گوناگون، مردم بی‌گناه را بدون هیچ دلیل و منطق عقلانی می‌کشند و از خانه و کاشانه‌شان آواره می‌کنند و این در حالی است که مجامع جهانی نظاره‌گر این قتل و عام‌ها می‌باشند. در عصر جاهلیت دختران را زنده‌به‌گور می‌کردند اما در جاهلیت مدرن با تشویق و ترغیب، آنان را به وادی فساد و تباهی می‌کشند و این‌گونه آن‌ها را از نعمت زندگی سالم و در آرامش محروم می‌سازند و در گورهای آلودگی و جهالت دختران را دفن می‌کنند. شاهدیم که مستکبرین با جلوگیری از آشنای جوانان با دین، ضمن آلوده کردن آن‌ها به فساد، منافع خود را در پس این اقدامات جستجو می‌کنند. در سایه این اقدامات است که می‌بینیم جهان امروز به خانواده سالم وقعی نمی‌گذارد و دختران و پسران با از تشکیل خانواده گریزان هستند و به‌جای آنکه در کنار هم به آرامش برسند، در بازارهای فساد، زندگی را می‌گذرانند.
این اوضاع بیش از هر زمان دیگر به ما ضرورت اقتباس و الگو گیری از اخلاق نبوی و فرامین دین مبین اسلام را یادآوری می‌کند چراکه پیامبر گرامی ما (ص) علت بعثت را تکمیل مکارم اخلاقی عنوان کردند.
خلق‌وخوی حضرت محمد (ص) و رفتار و کردار ایشان در برخورد با مردم به‌خصوص با زنان، تاریخ انسانی را تحت‌الشعاع خود قرار داده است و اگر همان‌گونه که پیامبر (ص) رفتار کردند، انسان امروز هم در همان مسیر قدم بردارد، سعادت و خوشبختی خود را تضمین خواهد نمود. دراین‌بین خانواده و تحکیم بنیان آن مهم‌ترین تأثیرگذاری را خواهد داشت و ازآنجایی‌که اولین پرورشگاه کودکان، محیط خانواده و دامن مادران است، این خانواده و بالأخص مادران هستند که می‌توانند در فرزندان خود نهال مهر، محبت، دین‌داری، دوری از ابتذال و فساد، پرهیز از ظلم و مبارزه با ظالم، دشمن‌ستیزی، شهادت‌طلبی و توجه به اخلاق را پرورش دهند ازاین‌رو خانواده بیشترین سهم را در تزکیه و تعلیم جامعه دارد. ضمن آنکه پدران و مادرانی می‌توانند چنین فرزندانی تربیت کنند که خود متخلق به اخلاق نبوی بوده و فرامین دین مبین اسلام را رعایت کنند.
شاخصه‌های رفتاری پیامبر گرامی اسلام (ص) در خانواده را بفرمایید؟
- اولین شاخصه اخلاقی پیامبر در محیط خانواده، خوش‌رفتاری و مهربانی ایشان باهمسرانشان بود. پیامبر (ص) در تمامی حالات عدالت رابین آنان رعایت می‌کردند و حتی در برابر درشت‌گوئی و بدرفتاری‌های احتمالی همسرانشان، با ملایمت و مهربانی برخورد می‌کردند. پیامبر گرامی ما (ص) توصیه‌شان به اصحاب این بود که اگر همسرانتان رفتار ناشایستی انجام دادند و یا به گونه ایی عمل کردند که شما از آن ناراحت شدید با آن‌ها تندی نکنید و در این شرایط به رفتارهای شایسته و پسندیده ایی که درگذشته در حق شما انجام داده‌اند بنگرید، به عبارتی بیش از آنکه بدی آن‌ها را ببینید به‌خوبی های همسرانتان نظاره کنید که این عامل بسیار در ایجاد آرامش و تحکیم روابط بین زن و شوهر کمک خواهد کرد.
مورد دیگر محبت ایشان به فرزندان بود، در جامعه ایی که بوسیدن و نوازش فرزندان ننگ و عار محسوب می‌شد پیامبر (ص) نه‌تنها برای فرزندان و نوه‌های خود که باهمه کودکان امت برخورد محبت‌آمیز داشتند، آن‌ها را تکریم و با این طریق، آن‌ها را برای آینده اسلام تربیت می‌کردند.
توجه به تربیت فرزندان از دیگر شاخصه‌های رفتاری پیامبر (ص) در محیط خانه محسوب می‌شد. از آنجائی که خانواده اولین محل پرورش کودک است، ایشان با دقت تمامی مسائل را در تربیت فرزندان و نوه‌های خود رعایت می‌کردند.
رفتار با خانواده در اجتماع نیز از موارد مهمی بود که پیامبر (ص) بر آن تأکید فراوان داشتند. نمونه عینی تکریم و احترام بسیار زیاد حضرت زهرا (س) بود. پیامبر (ص) هرگاه حضرت زهرا (س) به نزد ایشان می‌آمدند، تمام‌قد می‌ایستادند و بانوی دوعالم را احترام شایسته می‌کردند آن‌هم در جامعه ایی که زنان ارج‌وقربی نداشتند و به آن‌ها به چشم یک مزاحم می‌نگریستند.
از موارد دیگر می‌توان به تشویق زنان به کسب علم یادکرد. پیامبر (ص) همواره در این مورد پیش‌قدم بودند و پاسخگوی سؤالات زنان می‌شدند.
سیده فاطمه فخر مطرح كرد:
جاهلیت مدرن، خانواده‌ها را به تباهی كشانده است
در عصر جاهلیت دختران را زنده‌به‌گور می‌كردند اما در جاهلیت مدرن با تشویق و ترغیب، آنان را به وادی فساد و تباهی می‌كشند و این‌گونه آن‌ها را از نعمت زندگی سالم و در آرامش محروم می‌سازند و در گورهای آلودگی و جهالت دختران را دفن می‌كنند.
۱۳۹۶/۲/۵
