نسخه چاپی

دستاوردهای عرفانی روزه

روزه، عملی جسمانی یا عبادتی عاشقانه؟

عکس خبري -روزه، عملي جسماني يا عبادتي عاشقانه؟

ما این حس را داریم كه ماه رمضان با دیگر ماه ها متفاوت است و دائم در حال مراقبه هستیم كه غیبت نكنیم، دروغ نگوییم، زخم زبان نزنیم، آبروی دیگران را نریزیم. یعنی از انسان مطیع فقهی به انسان فاضل اخلاقی ارتقا می یابیم و وقتی به اواخر ماه مبارك رمضان نزدیك می شویم، دل هایمان نورانیت یافته و عقل ها شكوفا می شود.


روزه اگرچه در ظاهر پرهیز جسمانی از خوردن و آشامیدن برای مدتی کوتاه است اما در حقیقت میانبری است برای وصول به حق و صیقل دادن قلب و روح برای فرود آوردن سر تعظیم و تسلیم برابر آنچه مخلوق و معبود به آن رضاست. برخی انسان ها نگاه تک بُعدی و ساده انگارانه به روزه دارند و آن را تنها در نخوردن و نیاشامیدن و گرسنگی جسم خلاصه می کنند. حال آنکه با دقت در معارف اسلامی مشاهده می‌کنیم که روزه یک مقوله تشکیک پذیر و ذومراتب است. یعنی روزه از یک ظرفیت و استعداد خاص برخوردار است که می تواند از نخستین و ضعیف ترین مرتبه تا عالی ترین مرتبه ارتباط با خدا را در بر بگیرد؛ پس هم کسی که فقط از روزه گرسنگی اش را درک کرده مشمول ضعیف ترین مراتب روزه شده و هم آن کسی که در منتهای درجات ایمان است.


 روزه، عبادتی ذومراتب

به عنوان مثال در روایات آمده روزه بگیرید تا صحت و سلامتی جسمانی و بهداشت بدن شامل حالتان شود، دوم اینکه در روایات داریم که روزه سپر برابر آتش جهنم است؛ یعنی از بهداشت جسمانی به رهایی و نجات از عذاب الیم و دردناک جهنم می انجامد.

علاوه بر این، در حدیث قدسی آمده که خداوند می گوید: روزه متعلق به من است و من جزا و پاداش روزه دار هستم، اگر روزدار روزه را با اخلاص و عشق و محبت و از سر بندگی و عبودیت و اجابت امر الهی انجام دهد، در حقیقت فراتر از رفتن به بهشت و نرفتن از جهنم عمل کرده و می توان روزه را با این نگاه عرفانی تفسیر کرد که من روزه می گیرم نه برای بهشت و رهایی از جهنم؛ بلکه از باب عشق به معبود، معشوق و محبوب و چون خدای من امر می کند به روزه من به این امر اهتمام دارم.

بنابراین، اگر کسی روزه را از سر حب و عشق بگیرد، دیگر رفتن به بهشت و نرفتن به جهنم و دیگر برکات و ثمرات روزه که هم در روایات و هم در کتب علمی از سوی پزشکان مسلمان و غیرمسلمان بیان شده، توجهی ندارد. پس ما هرچه به لحاظ عبودیتی خود را بالا ببریم، حقیقت روزه را بهتر و عمیق تر درک می کنیم.


نقش محوری روزه در سلوک

مرحله بعد در نگاه عرفانی به روزه این است که روزه نقش بسیار محوری در سیر و سلوک الی ا... دارد و دل و قلب را با گرسنگی و تشنگی و عمل به امر الهی زلال کرده و صیقل می دهد و انسان را همان طور که در دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان بیان می شود، به فکر مخلوقات الهی بویژه محرومان و پابرهنگان قرار می دهد، یعنی عارف با یک چشم به خدا و با چشم دیگر به خلق خدا می نگرد و روزه تضمین کننده این دو چشم است.


انقطاع الی الله

مرحله سوم این است که روزه غیر از آنکه یکی از عوامل سلوک الی ا... است، بلکه باعث می شود عارف در مقام والا و بالای عرفانی روزه را از این باب نگاه کند که روزه عرفانی یعنی ندیدن غیر خدا و گذر از غیر خدا و انقطاع الی‌ا... چطور در روزه از بسیاری از نیازهای مطلوب می گذریم، از خوردن، آشامیدن و مطالبات غریزی و جسمانی، یک سالک الی ا... و عارف بالله نیز روزه را در این می بیند که غیر خدا را کنار بگذارد.


مطیع فقهی باشیم یا فاضل اخلاقی!؟
 ما در روایت داریم که قلب المومن عرش الرحمن است و از امام ششم روایت شده قلب، حرم امن الهی است، غیر خدا را در آن راه ندهید. این میسر نیست، مگر با مراقبت نفس. روزه هم بهترین تمرین برای مراقبه نفس است. از اذان صبح شرعی تا اذن مغرب شرعی دائم در حال مراقبه هستیم که مبادا به لحاظ فقهی روزه مان باطل شود، بعد از آن مراقبه اخلاقی نیز می کنیم خود ما این حس را داریم که ماه رمضان با دیگر ماه ها متفاوت است و دائم در حال مراقبه هستیم که غیبت نکنیم، دروغ نگوییم، زخم زبان نزنیم، آبروی دیگران را نریزیم. یعنی از انسان مطیع فقهی به انسان فاضل اخلاقی ارتقا می یابیم و وقتی به اواخر ماه مبارک رمضان نزدیک می شویم، دل هایمان نورانیت یافته و عقل ها شکوفا می شود.
 
حرمی که حرامیان را در آن راهی‌نیست
 در اینجا قلب، عرش الرحمن است؛ یعنی محل حاکمیت مطلقه حق و تنها خدا بر دل ما حکومت می کند و دل آیینه نمایش حاکمیت و مالکیت مطلقه حق می شود که این همان حرم حق است که حرامیان را به آن راه نیست. این یعنی اغیار را به دل راه ندادن و این نقش روزه است که ما را از مراقبت های اولیه فقهی به مراقبت های بالاتر یعنی اخلاقی پس از آن عرفانی عبور می دهد؛ می توان در مقام تمثیل گفت، دهه نخست ماه مبارک رمضان فرصتی است برای مراقبه فقهی، دهه دوم برای مراقبات اخلاقی و دهه سوم مراقبات عرفانی؛ یعنی اگر اهل معرفت باشیم وقتی ماه مبارک رمضان در حال اتمام است گویی از محبوب و معبود جدا می شویم و با تمام وجود می گوییم حیف و دلتنگ می شویم و این حس نتیجه مراقبه نفس و رسیدن به مقام بالای عرفانی است.

۱۳۹۷/۲/۲۶

اخبار مرتبط
نظرات کاربران
نام :
پست الکترونیک:
نظر شما:
کد امنیتی:
 

آخرین اخبار...