واقعیت های روند مذاكرات را بیان كنید

به گزارش نما ،چیزی به شروع مذاکرات جدید در وین نمانده و دوباره گمانه زنی ها است که اخبار را داغ می کند. مثلا شایعه توافق قبلی ایران و آمریکا در عمان و بازی دادن افکار عمومی یکی از همین گمانه زنی هاست. جالب آن که بسیاری از این اخبار داغ! از آن طرف مرز می آید و این جا منتشر می شود. نکته اساسی مذاکرات پیش رو آن است که مدتی است این مذاکرات، عملا به مذاکره ایران و آمریکا تبدیل شده است تا با 5+1 البته قرار بوده مذاکرات فقط بر سر مسائل هسته ای باشد. این که چه چیز های دیگری مطرح شده یا می شود را فقط باید از زبان تیم مذاکره کننده شنید. شاید به همین دلیل است که عضو شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی و معاون مرکز امور بین الملل حزب مؤتلفه اسلامی، در خواست بیان همه واقعیت ها را از ظریف دارد. گفتگوی « نما » با حمید رضا ترقی را می خوانید.  
 
افرادی از تیم مذاکره کننده معتقدند احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات 50 درصد است. در مقابل خوش بین هایی داریم که می‌گویند قطعاً به نتیجه خواهد رسید. با این تناقض ها روند آینده مذاکرات چه خواهد بود؟
آقای ظریف بر اساس موضع عملگرایانه موضوع را دنبال می‌کند. به همین دلیل باید واقعیت‌های روند مذاکرات را بیان کند و واقعیت‌هایی که در مذاکرات وجود دارند همان موانعی هستند که تیم مذاکره‌کننده ما در روند مذاکرات شاهد آن است، چه از سوی غربی‌ها، چه از سوی جمهوری خواهان امریکا و چه از طرف رسانه‌هایی که مخالف توافق هستند.   
 
در باب آن تناقض تحلیل شما چیست؟ آیا فکر می‌کنید مذاکرات به نتیجه می‌رسد؟
در حال حاضر مذاکرات با دو چالش جدی روبروست، یکی موضع مخالفت جمهوری خواهانی است که رأی و اکثریت مجلس سنا را به دست آورده‌اند و روی جلوگیری از این توافق یا تغییر مسیر آن به شکل برد و باخت علیه ایران پافشاری می‌کنند. طبیعتاً آقای اوباما با آنها دچار مشکل است و چانه‌زنی اوباما و تیم مذاکره‌کننده امریکایی را در مذاکرات به خاطر فشار کنگره افزایش خواهد داد. دوم چالشی است که درباره مسائل اصلی مذاکرات وجود دارد، چون روی بقیه بحث‌ها و موضوعات مربوط به هسته‌ای عمدتاً توافقاتی صورت گرفته، اما هنوز روی میزان ذخایر اورانیوم غنی‌شده در ایران و حجم فعالیت سانتریفیوژها توافقی صورت نگرفته است. بر اساس طرح جامع توافق‌نامه، صد در صد باید به یک توافق برسند و اگر پنج درصد هم نرسیدند، این توافق صورت نخواهد گرفت. همین مسائل اصلی که مورد اختلاف جدی بین ایران و آنها و جزو خطوط قرمز ماست، طبعاً در به نتیجه رسیدن مذاکرات چالش جدی ایجاد کرده است. نه ایران می‌تواند از حقوق خودش بگذرد، چون خطوط قرمزی هستند که رهبری تعیین کرده است و نه آنها به‌سادگی می‌پذیرند این شرایط را برای ایران قایل شوند و ایران بتواند هم ذخایرش را نگه دارد و هم سانتریفیوژها را در حدی که نیازش را تأمین می‌کند توسعه و افزایش بدهد و در حد احتیاج در اختیار داشته باشد.

مدتی پیش شعاری مطرح شد که هر توافقی بهتر از عدم توافق است. یکی دو روز پیش هم اوباما نکته‌ای را مطرح کرد که توافق بد بدتر از عدم توافق است. این دو شعار را که در مقابل هم هستند چگونه ارزیابی می کنید؟
به نظر می‌رسد آنچه که آقای اوباما مطرح کرده این است که هر توافقی اگر خوب باشد خوب است و اگر بد باشد، چنانچه توافقی نباشد بهتر است. غربی‌ها دنبال توافق خوبی هستند که در آن امتیازات بیشتری را از ایران بگیرند و به هیچ‌وجه در پی توافقی که به ایران امتیاز بدهند نیستند. بر همین اساس اختلاف جدی بین ایران و 1+5 وجود دارد که آنها به استراتژی برد ـ برد ایران پایبند نیستند و به آن اعتقاد ندارند. در واقع به دنبال برد و باخت هستند که هم موقعیتشان را در عرصه بین‌المللی حفظ کنند و هم خودشان را پیروز این نبرد دیپلماتیک بدانند، در حالی که ایران معتقد به استراتژی برد ـ برد است و نمی‌خواهد بگذارد آنها پیروز میدان تلقی شوند و ایران شکست ‌خورده این میدان.

آقای عراقچی گفته‌اند بازگشت به شرایط قبل از توافق ژنو برای همه یک سناریوی خطرناک است. آیا این مطلب را قبول دارید؟
بازگشت به شرایط قبل از این توافق‌ نامه خطرناک است، به این معنی است که هم جمهوری اسلامی ایران در موضع تهاجمی و تند علیه غرب قرار بگیرد و هم غربی‌ها به تحریم‌هایشان اضافه کنند و این مسیر را برخلاف تلاش‌های انجام شده دو باره در راستای تحریم و تهدید قرار بدهند. چنانچه بنا باشد غربی‌ها همچنان مسیر تحریم و تهدید را ادامه بدهند، دیگر جمهوری اسلامی خود را متعهد به ماندن در NPT و ضوابط آن نخواهد دید و این شرایط را برای آینده سخت‌تر خواهد کرد. بدون شک اروپا هم ضرر می‌کند، همان‌طور که در اجلاس اخیر انگلیس در این باره بحث شده است که تداوم این تحریم‌ها نه‌تنها به ضرر ایران بلکه به زیان اروپا تمام خواهد شد. بنابراین هم غربی‌ها از این بازگشت متضرر می‌شوند و نتیجه‌ای نخواهند گرفت و هم ایران مجبور است مشی خود را به سمت مشی تهاجمی دولت قبلی برگرداند.

شایعه شده بود ایران و امریکا در عمان توافقاتی با هم کرده‌اند. به نظر می‌رسد این شایعه بیشتر برای بازی دادن افکار عمومی است؟
می‌تواند این شایعه واقعیت داشته باشد، ولی هنوز دلایل مستندی را برای تحقق این شایعه در دست نداریم، اما احتمال این‌که اینها در بعضی از موارد به توافقاتی رسیده باشند، وجود دارد. البته این نگاه بدبینانه به موضوع است.

با این وصف نظرتان بدبینانه است یا خوش‌بینانه؟
این نگاه بدبینانه را قابل تأمل، ولی خلاف صداقت تیم مذاکره‌کننده تلقی می‌کنم.

آیا تداوم حملات به تأسیسات اراک که اکثرشان خنثی شده‌اند، نباید باعث این شود که در مذاکراتمان تجدیدنظر کنیم؟
بدون شک این حملات سایبری نه‌تنها استمرار خواهند داشت، بلکه نشان‌دهنده عزم جدی طرف‌های غربی و امریکا بر جلوگیری از هر گونه فعالیت هسته‌ای ماست و کاملاً باطن آنها را در این زمینه نشان می‌دهد. در حوزه جنگ سایبری برخوردهای متعددی در طی این یک سال داشتیم و درگیری‌های جدی و قابل توجهی وجود داشت که کسی به این حوزه به لحاظ بررسی و مذاکره نپرداخته است که همان‌طور که در جبهه‌های اقتصادی و سایبری داریم می‌جنگیم، در جبهه سیاسی و دیپلماسی داریم مذاکره می‌کنیم. طبعاً این موضوع باید در تیم مذاکره‌کننده و مواضعشان مورد دقت و توجه قرار بگیرد، ولی یقیناً نباید مانع مذاکرات شود، چون هدف ما از مذاکرات اتمام حجت با غربی‌ها و اثبات این واقعیت است که مسیرمان صلح‌آمیز است و همه اتهاماتی که به ما وارد کرده‌اند بی‌پایه و اساس و حق قانونی ما و حق مسلم ما استفاده از فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز است که باید به آن برسیم، لذا فکر می‌کنم داریم مسیر اثبات این حق را درست طی می‌کنیم و مذاکرات وقتی باید لغو شود و به اتمام برسد که یا به توافقی در مورد پذیرش حقوق ما برسیم یا اثبات شود غربی‌ها زیاده‌خواه هستند و به حقوق ما قایل نیستند.

در خبرها آمده ایران غنی‌سازی دکوری را پذیرفته است. چقدر این قضیه صحت دارد؟
خیر، اینها بیشتر القائات خارجی است برای این‌که موقعیت ایران را در افکار عمومی تضعیف کنند و همه سعی‌شان بر این است که همان طور که آقای اوباما در سخنرانی‌اش بعد از شکست در انتخابات سنا اعلام کرد این فشار تحریم‌ها بود که ایران را سر میز مذاکره آورد، اعلام کنند فشارهای ماست که موجب عقب‌نشینی ایران از مواضعش می‌شود. در حالی که ایران نه‌تنها از مواضعش عقب‌نشینی نکرده است و نخواهد کرد، بلکه روشش را در تعامل با غرب تغییر داده است تا به جهان اثبات کند اهل مذاکره است و از مذاکره پرهیز نمی‌کند، ولی زیاده‌خواهی‌های غربی‌هاست که مانع به نتیجه رسیدن مذاکرات می‌شود.

به نظر می‌رسد الان مذاکرات از بحث هسته‌ای عبور کرده است و به مسیر دیگری می‌رود.
چه مسیری؟

وارد بحث تسلیحات و حقوق بشر شده‌اند. به نظر شما بحث هسته‌ای برایشان حل شده است و خودمان باید مذاکرات را به گونه دیگری طراحی کنیم یا خیر؟
عدول از چهارچوب موضوع هسته‌ای در مذاکرات خلاف نظر رهبری است و هیچ کس از تیم مذاکره‌کننده حق ندارد پیرامون موضوع دیگری غیر از موضوع هسته‌ای با امریکایی‌ها و غربی‌ها مذاکره کند. بنابراین فکر می‌کنم انحراف در مذاکرات منتفی است و اگر موضوعی غیر از مسائل هسته‌ای در مذاکرات مطرح شود، قطعاً تیم مذاکره‌کننده باید میز مذاکره را ترک کند.