گفتیم نفس ظهورات فراوانی دارد که حتی شمارش آنها مشکل است و تنها کسانی که در راه «سلوک الیالله» و«اخلاق الهی» قدم صدق میگذارند، در مسیر حرکت با آنها آشنا میشوند اما میتوان به صورت اجمال برخی از آنها را شمارش کرد و درباره آنها توضیحاتی هم داد و علمای اخلاق تلاش کردهاند این کار را انجام دهند و بنده در این سلسله
نوشتارها- اگرچه خود گرفتار نفس هستم- از سنت سلف صالح پیروی میکنم.
اما یکی از ظهورات نفس که از عوامل اساسی انحرافات اجتماعی، چالشها و موانع مهم رسیدن انسان به اهداف بلند و والای اسلامی است، به دنبال شهوترانيها و هوسها رفتن و در يك کلمه دنياطلبی است. «وَ اتّبَعُوا الشَّهَواتِ» [مریم: 59]؛ دنياطلبى آن است كه همه چیز را براى خود بخواهد و براى خود حركت كند و از بيتالمال يا غير بيتالمال به فكر جمع كردن براى خود بيفتد. اين پدیدهاي بد و مذموم و موجب تخدیر جامعه است و لغزشگاهی است كه هيچ مرزى هم نمیشناسد الا تقوا. امام صادق(ع) طبق نقل مصباح الشریعه ریشه همه گناهان را دنیاطلبی میدانند:
«فساد ظاهر آدمى از فساد باطن اوست و كسى كه اصلاح كند باطن خود را از عيوب نفسانى و رذايل اخلاقى، اصلاح مىفرمايد خداوند متعال ظاهر او را از نواقص و عيوب و گرفتاريهاى مادى و صورى و اگر كسى در باطن خيانت كرده و قلبش را با صفات رذيله و خويهاى ناپسند، تيره و تاريك و آلوده کرد، خداوند ظاهر او را نيز چون باطنش آلوده و گرفته کرده و در ميان مردم عزت، احترام، بزرگى، عنوان و شخصيت واقعى پيدا نخواهد كرد و بزرگترين فساد باطنى انسان در موردي است كه راضى باشد به غفلت پيداكردن از پروردگار متعال و منشأ اين فساد از پيدايش طول امل، حرص و تكبر خواهد بود، چنانكه خداوند متعال از جريان امر قارون خبر مىدهد: «وَ لا تَبْغِ الْفَسادَ فِي الْأَرْضِ إِنَّ اللهَ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ؛ و روى زمين فساد را طلب مكن زيرا خداوند فسادكنندگان را دوست نمىدارد.» [قصص: 73] و همچنین فرمود: «تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَهًْ نَجْعَلُها لِلَّذِينَ لا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَ لا فَساداً؛ آن سراى آخرت را براى كسانى قرار مىدهيم كه در زمين خواستار برترى و فساد نيستند و فرجام [خوش] از آن پرهيزگاران است»[قصص: 83] و اين صفات از خصلتهاى قارون و از خصوصيات ممتاز او بود و روى اين خصوصيات سلوك و زندگى مىكرد و ريشه همه آنها محبت دنيا و دلبستگى به آن، جمعآورى و به دست آوردن آن، پيروى كردن از نفس و تمايلات نفسانى، برپا داشتن شهوات و دوست داشتن نام بلند و ذكر نيكو و موافقت شيطان و پيروى او است و همه اين صفات و رذايل جمع مىشوند به تناسب غفلت از خداوند متعال و به سبب فراموش كردن احسانها و نعمتهاى او.» [مصباح الشریعه، ترجمه حسن مصطفوی، صص 362 ـ [361
منبع: روزنامه وطن امروز
دنیا طلبی
حجت الاسلام و المسلمین سعید لواسانی
۱۳۹۰/۱۲/۶