خط «نفوذ» در شبكه‌های اجتماعی

به گزارش نما ،‌ مهدی محمود اقدم در یادداشتی نوشت:

شبکه‌های اجتماعی جمعیت قابل ملاحظه‌ای را به خود مشغول کرده‌ و می‌کند.رشد فزاینده «حضور» در این شبکه‌ها به گونه‌ای است که برخی از کارشناسان رسانه‌ای نسبت به ساماندهی و بازسازی تاکتیک‌های جذب مخاطب در رسانه‌ها هشدار می‌دهند و از عقب‌ماندگی احتمالی در مواجهه با فضاسازی این پدیده نوظهور ابراز نگرانی می‌کنند.

آمارهای غیررسمی از حضور جمعیتی در حدود 14 میلیون نفر در این شبکه‌ها خبر می‌دهند. ترکیب سنی نوجوان و جوان در این جمعیت بسیار مشهود و آشکار است و این از یک سو به عنوان «فرصت» امید آفرین و از یک سو به عنوان «تهدید» نگران کننده است.

پیش از این نیز از ضرورت توجه و برنامه‌ریزی‌ها برای اغنای جمعیت کثیری از نوجوانان و جوانان در شبکه‌های اجتماعی نوشته‌ام. در این نوشته بر ترکیب سنی حاضر در این شبکه‌ها تاکید بسیار دارم. زیرا نوجوانی و جوانی را سنین احساسی ،‌هیجانی و عاطفی ، زودرنج و پرخاشگر تعریف می‌کنیم و به این دلیل برای این دو گروه سنی ، برنامه‌ریزی متناسب با سن و سال و ذائقه آنان داشت. از منظر روانشناسی مواجهه با این دو گروه سنی آداب و اصول خاص خود را می‌طلبد و نمی‌توان برای تمام گروه‌های سنی یک نسخه واحد پیچید!

مروری نسبی بر محتوای موجود در شبکه‌های اجتماعی گرایش به نفوذ را نشان می‌دهد. «نفوذ» را در میان انبوهی از سطور یا امواجی از برشی از یک فیلم و کلیپ می‌توان احساس کرد. هرگونه کم‌بینی و کوچک‌انگاری ، هزینه‌های سنگینی را در پی دارد.

محتوا و متن موجود در شبکه‌های اجتماعی را باید فهمید، درک کرد و براساس فهم و درک نسبت به آن‌ها واکنش یا کنش‌ نشان داد. روزانه میلیون‌ها خبر، عکس، فیلم و صوت در گروه‌های مختلف شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌دهد اما پرس‌وجو و پیگیری درباره صحت و سقم آن‌ها در مقایسه با سرعت استقبال از داده‌های این شبکه‌ها بسیار کمرنگ می‌نمایاند! و این دقیقا اولین نقطه «نفوذ» به ذهن مخاطب و به ویژه اذهان نوجوانان و جوانانی است که دایره مطالعاتی و حافظه اطلاعاتی بسیار محدودتری نسبت به گروه سنی بزرگسالان دارند.

در برخی از گروه‌های فعال شبکه‌های اجتماعی به راحتی می توان رد پای تاکتیک‌های عملیات روانی را دید. برخی معدود و کم‌تعداد اما آگاهانه برای آزمایش میزان بازخورد افکارعمومی نسبت به یک موضوع یا رویداد، اخباری مبتنی بر شایعه و عنصر فریب را منتشر و گسترش می‌دهند. برخی دیگر پرتعداد و نیز نااگاهانه و صرفا به اقتضای سن و سال نوجوانی و جوانی خود آن‌ را با آب و تاب بیشتری دست به دست می‌کنند!

مثال‌های فراوانی می‌توان در این باره زد که چگونه کلیپ‌هایی با تاریخ مصرف گذشته و دست‌کاری شده و تصاویری فتوشاپی با هدفی خاص و مشخصا القای یاس و ناامیدی در این شبکه‌ها منتشر می‌شود و برخی از جوانان پراحساس اما فاقد بینش و بصیرت کافی درحاشیه آن‌ها نیز نظریه‌پردازی و تئوری‌سازی می‌کنند!

متولیان امور تولید محتوا باید دراین باره به سرعت چاره‌اندیشی کنند. بارقه‌‌هایی از محتوای غنی، ایرانی- اسلامی با موضوعات متنوع تقویمی و مناسبتی و به ویژه مباحث روز جامعه را می‌توان مشاهده کرد اما نباید به این میزان بسنده کرد.

ایران اسلامی در مواجهه با پدیده شبکه‌های اجتماعی دست خالی نیست بلکه گنجینه‌ای بی‌مثال از فرهنگ‌ غنی ایرانی – اسلامی ، تجربه‌های سترگ عبور از موانع و پیچیدگی‌ها ، کارنامه‌ای درخشان در بازسازی پس از 8 سال دفاع مقدس و .... را در اختیار دارد که باید این گنجینه را در شبکه‌های اجتماعی گشود و منتشر کرد. البته پیش از گشودن درب گنجینه‌ها باید «خط نفوذ» را باور کرد و برای مقابله با آن همت مضاعف داشت!