به گزارش نما به نقل از شهروند: قرار بود از اول دی قیمت لبنیات ٦درصد گران شود. دیروز اول دی بود؛ اما مردم شیر و ماست و دوغ را به همان قیمت قبلی خریدند. دبیر انجمن لبنیات می‌گوید، هنوز افزایش قیمتی اعمال نشده و تصمیم بر این است که لبنیات تا پایان سال گران نشود؛ اما زمزمه‌های همین گرانی بازتاب‌های اجتماعی نگران‌کننده‌ای داشته و منتقدان می‌گویند گران شدن در شرایط فعلی به معنای کاهش سرانه مصرف آن در ایران خواهد بود.
سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان پیش از این مجوز افزایش ٦درصدی قیمت لبنیات را از اول دی صادر کرده بود. دقیقا به همین دلیل هم بسیاری از مردم دیروز وقتی برای خرید شیر یا ماست به مغازه‌ها مراجعه کردند دنبال قیمت‌های جدید می‌گشتند اما مغازه‌داران می‌گفتند هنوز گران نشده است. اکبر که در یکی از فرعی‌های غرب تهران بقالی کوچکی دارد به «شهروند» می‌گوید: «هنوز گران نشده نه شیر، نه ماست و نه دوغ. همه را با همان قیمت‌های قبلی آوردند اما ویزیتور شرکت می‌گفت از شنبه گران می‌شود.» اگرچه به او گفته‌اند از شنبه باید منتظر خرید لبنیات با قیمت‌های تازه‌ای باشد، اما رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی دیروز در گفت‌وگو با خبرگزاری‌ها اعلام کرد که صنایع لبنی فعلا افزایش قیمت لبنیات را اعمال نمی‌کنند.» به گفته او قدرت خرید برای مصرف‌کنندگان، عدم کشش بازار، رکود حاکم بر صنایع لبنی، دپوی کالا در کارخانه‌ها مانع از اجرای افزایش ٦درصدی قیمت شیر و فرآورده‌های لبنی است.
درواقع برخلاف انتظار عموم، صنایع لبنی از افزایش ٦درصدی قیمت لبنیات استقبال نکرده‌اند؛ چرا که دولت با مجوز ٦درصدی افزایش قیمت لبنیات از آنها خواسته تا سهم خرید شیرخام از دامداران را افزایش دهند و به همین دلیل است که تولیدکنندگان لبنیات می‌گویند به دلیل این‌که دولت امسال امکانات مالی پرداخت یارانه به دامداران را این تصمیم را گرفته است: «دولت به دنبال جبران خسارت دامداران از محل افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی است؛ اما چنین امکانی در بازار وجود ندارد ما از دولت می‌خواهیم راهکار دیگری بر جبران این موضوع پیدا کند و صنایع لبنی این افزایش قیمت را اعمال نمی‌کنند.»
مقاومت صنایع لبنی در برابر افزایش قیمت لبنیات درحالی است که سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان چندی پیش ابلاغ کرد که همه کارخانه‌های لبنی موظفند از اول دی‌ماه امسال نسبت به افزایش قیمت فرآورده‌های لبنی پرمصرف شیر، ماست و پنیر اقدام کنند. عملیاتی شدن این مصوبه عملا قیمت یک لیتر شیر از نوع شیرهای روزانه با بسته‌بندی هموژنیزه را به بیش از ٢٥٠٠ تومان خواهد رساند. درحال حاضر یک لیتر شیر هموژنیزه کم‌چرب در بازار ٢٥٠٠ تومان به فروش می‌رسد؛ این درحالی است که هر لیتر دوغ ١٦٥٠ تومان به فروش می‌رسد.
قیمت لبنیات در ایران زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که یادمان بیاید همین روزها و پیش از گران شدن دوباره لبنیات مردم ایران یک لیتر شیر را ٢٥٠٠ تومان می‌خرند؛ درحالی‌که یک لیتر بنزین معمولی در ایران ١٠٠٠ تومان و یک لیتر نفت (با قیمت امروز نفت) ٨٢٥ تومان است و به عبارت دیگر یک لیتر شیر از همه اینها گران‌تر خواهد بود آن هم در شرایطی که پایین بودن سرانه مصرف شیر در ایران یکی از مسائل نگران‌کننده در حوزه سلامت بوده و همچنان هست. اساسا بحث اختصاص یارانه به لبنیات و نیز سیاست‌هایی چون توزیع شیر رایگان در مدارس که پیش از انقلاب در ایران آغاز شد، تصمیمی برای افزایش سرانه مصرف شیر در ایران و رسیدن به استانداردهای سلامت جهانی بود.
سرانه مصرف لبنیات در ایران تا پیش از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها به ٩٠ کیلوگرم در‌سال رسیده بود و با استانداردهای جهانی یعنی ١٥٠ کیلوگرم، ٦٠ کیلوگرم فاصله داشت؛ اما اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها که موجب افزایش یکباره شد مصرف عمده تولیدات لبنی ازجمله شیر را به‌شدت در میان ایرانیان کاهش داد و اکنون سرای مصرف لبنیات در ایران به زیر ٦٠ کیلوگرم رسیده است. حالا با تصمیم جدید دولت آن هم در شرایطی که مصرف لبنیات بعد از هدفمندی یارانه‌ها به‌شدت کاهش پیدا کرده باید در انتظار موج دوم کاهش مصرف آن در ایران باشیم.
این موضوعی است که دامنه نقد و نظرش دیروز به شورای شهر تهران هم رسید و رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورا هم به این موضوع انتقاد کرد و گفت: گران‌تر شدن شیر و لبنیات موجب افزایش بیماری‌ها به‌ویژه پوکی استخوان در ایران می‌شود.
او در جلسه دیروز شورا به دولت تذکر داد و از افزایش قیمت لبنیات در کشور انتقاد کرد و گفت که افزایش ٦درصدی قیمت لبنیات موجب کاهش مصرف در میان مردم و در نتیجه افزایش انواع بیماری‌ها به‌ویژه پوکی استخوان می‌شود. او این بیماری را یک بیماری خاموش خواند که بار اقتصادی زیادی به خانواده و دولت تحمیل می‌کند درحالی‌که مصرف به اندازه لبنیات از این بیماری پیشگیری می‌کند.
به گفته حافظی از هر ٣ نفر زن مسن در کشور، یک نفر دچار پوکی استخوان می‌شود که در شرایط خوب شکستگی لگن، به ٣٠ روز بستری نیاز دارد. ٢٠درصد از افرادی که دچار شکستگی لگن می‌شوند، در سال اول فوت می‌کنند؛ ٥٠درصد آنها بهبودی کامل پیدا نمی‌کنند و ٢٥درصد نیز نیاز به مراقبت‌های طولانی‌مدت در خانه سالمندان دارند. در سال ١٩٩٥، در آمریکا ٤٣٢ هزار نفر به‌دلیل پوکی استخوان در بیمارستان‌ها بستری و ٤٨٠ هزار مورد بستری طولانی‌مدت در این خصوص بوده است که هزینه مستقیم درمان در آن سال ٨,٢ میلیارد دلار برآورد شده است.
حافظی با تأکید بر این‌که نباید شرایطی فراهم کرد که مصرف لبنیات بیش از این در میان مردم محدود شود و به حداقل برسد، به نتایج مطالعات سازمان بهداشت جهانی اشاره کرد و گفت: از نظر WHO، سازمان بهداشت جهانی از معضلات در قاره آسیا در سال ٢٠٥٠، پوکی استخوان است و راه پیشگیری آن نیز مصرف لبنیات است. قبل از هدفمندی یارانه‌ها، مصرف لبنیات در طول سال در کشور ٩٠ لیتر بوده که بعد از هدفمندی یارانه‌ها به ٦٠ لیتر کاهش یافته با این تصمیم جدید مصرف لبنیات از این هم کمتر خواهد شد.
حافظی در ادامه صحبت‌هایش از دولت خواست در تصمیمی که برای گران‌کردن لبنیات گرفته تجدیدنظر کند. به گفته حافظی دولت زمانی تصمیم به گران کردن شیر گرفته که اصلا زمان مناسبی نیست و به‌ویژه به دلیل آلودگی هوا که انتظار می‌رود مصرف شیر در جامعه بیشتر باشد نباید آن را گران کرد. او البته تأکید می‌کند گرانی لبنیات تأثیرات بلندمدتی بر سلامت مردم خواهد داشت و هزینه‌های سلامت را در آینده افزایش می‌دهد. به گفته او درواقع وقتی لبنیات گران می‌شود، راه پیشگیری بسته می‌شود.
پوکی استخوان یکی از بیماری‌های فراگیر در ایران است و سن پوکی استخوان هم در ایران به زیر ٥٠ سال رسیده است. این موضوع نشان‌دهنده وخامت مصرف لبنیات در کشور است که درنهایت در سنین سالمندی به افزایش تعداد بیماران و بعضا معلولان منجر می‌شود. در چنین شرایطی و درحالی‌که جمعیت ایران رو به سالمندی گذاشته و در سال‌های نه چندان دور با مسائل سالمندی مواجه خواهد بود انتظار این است که دولت در زمینه سیاست‌هایی که کیفیت زندگی مردم در دوران سالمندی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، با دقت و حساسیت‌های بیشتری تصمیم‌گیری کند.
تصمیم اخیر دولت برای مردمی که پس از هدفمندی یارانه‌ها هر روز صبح صف می‌ایستادند تا شیر یارانه‌ای بگیرند و این روزها با احتیاط زیادی هنگام خریدهای ماهانه به سمت لبنیات می‌روند، حتما خبر خوبی نخواهد بود. مغازه‌داران شاید بهترین کسانی هستند که می‌توانند در این زمینه نظر بدهند و اکبر دراین‌باره می‌گوید: «همین الان شیر و ماستی که برای ما می‌آورند اغلب روزها کامل فروش نمی‌رود؛ یعنی در هر باری چند ظرف ماست و چند بطری شیر تاریخ مصرف گذشته می‌ماند. اگر از این هم گران‌تر شود حتما باید سفارش‌ها را کمتر کنیم.»
دقیقا در چنین شرایطی است که دست‌اندرکاران تولیدات صنایع لبنی ایران به این جمع‌بندی رسیده‌اند که بازار کشش بیشتری برای افزایش قیمت‌ها ندارد. این نکته‌ای است که رضا باکری، دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی بر آن تأکید می‌کند و می‌گوید: «مصرف سرانه شیر و لبنیات نصف استاندارد جهانی تعیین شده است. بنابراین مخاطرات پوکی استخوان، خرابی دندان‌ها و سایر عوارض دیگر در کشور درحال تشدید است و اگر قیمت لبنیات بیش از این افزایش یابد، باز هم قدرت خرید مردم پایین خواهد آمد و مشکلات ثانویه به‌وجود می‌آید. از چهار‌سال گذشته که هدفمندی یارانه‌ها در کشور اجرا شد، قدرت خرید مردم براساس برآوردهای انجام‌شده توسط بانک مرکزی از کاهش برخوردار بود؛ بنابراین در کارخانه‌های صنایع لبنی نیز در این روزها با مازاد تولید روبه‌رو هستیم؛ به‌گونه‌ای که مشتری برای محصولات تولیدشده وجود ندارد.»
به گفته او درحال حاضر بیش از ٢٥هزار تن شیرخشک در انبارها دپو شده که ناشی از عدم خرید مردم و تبدیل شدن آن به شیرخشک است که اگر بخواهیم قیمت را براساس دستورات سازمان حمایت افزایش دهیم، باز هم میزان مصرف لبنیات کمتر از مقداری خواهد بود که درحال حاضر است.
آنچه مسلم است این‌که صنایع لبنی در این بازار راکد شیر، ماست و بستنی تصمیم‌شان را گرفته‌اند که این مصوبه اخیر دولت را اجرا نکنند؛ اما باز هم باید صبر کرد و دید که آیا همه آنها در اقدامی هماهنگ، مصوبه افزایش ٦درصدی را اجرا نمی‌کنند یا این‌که با وجود این مصوبه ممکن است برخی از محصولات به‌طور تدریجی گران‌تر شود. هر چه هست گرانی لبنیات با اقتصاد کم توان این روزهای اکثریت خانواده‌های ایرانی، مردم را چند قدم از سلامت دورتر خواهد کرد.
نگرانی از گرانی لبنیات
قرار بود از اول دی قیمت لبنیات ٦درصد گران شود. دیروز اول دی بود؛ اما مردم شیر و ماست و دوغ را به همان قیمت قبلی خریدند. دبیر انجمن لبنیات می‌گوید، هنوز افزایش قیمتی اعمال نشده و تصمیم بر این است كه لبنیات تا پایان سال گران نشود.
۱۳۹۴/۱۰/۲
