بازگشت دولت به سوی اعتدال

در روزهایی که لبخندهای دیپلماتیک بخشی از عادت‌های دوره پسانگارش برجام تلقی می‌شد، رئیس جمهور در نامه‌ای به وزیر دفاع با اشاره به تداوم سیاست‌های خصمانه و دخالت نامشروع و غیرقانونی آمریکا در زمینه حق تقویت قدرت دفاعی جمهوری اسلامی ایران، دستور تسریع همراه با جدیت در تولید انواع موشک‌های مورد نیاز نیروهای مسلح را داد. این اقدام به اعتراف رسانه‌های آمریکایی موجب عقب‌نشینی آشکار کاخ سفید از برخی اقدامات پیش رو شد.

این رخداد بیش از پیش مؤید صحت مبانی انتقاد به «دیپلماسی لبخند» بود. انتقاداتی که یکسره با برچسب تنش‌خواهی بار‌ها پس زده شده بود.

«دیپلماسی لبخند» برآیند دولت از دو شعار تنش‌زدایی و اعتدال بود. برآیندی که حاصل خطای در محاسبه است. سال گذشته، امام خامنه‌ای در نقد پدرانه خویش، با تاکید بر اینکه «اعتدال شعار بسیار خوبى است» درباره حذف جریان‌هاى مؤمن با شعار اعتدال هشدار دادند و «اَشِدّاءُ عَلَى الکُفّارِ رُحَماءُ بَینَهُم» (سوره مبارکه فتح آیه ۲۹) را تعریف اسلام از اعتدال دانستند. (23 تیرماه 1393)

از این رو خطای نخست دولت در اجرای اعتدال بود. میدان‌دادن به افراطیون و برخورد با منتقدان دلسوز در میان خودی‌ها و لبخند به‌جای شدت با دشمن اعتدال تلقی گردید.

خطای دوم در فهم تنش‌زدایی بود. برای حذف تنش، باید مقابل عامل تنش سرسختی نشان داد؛ نرمش برابر دشمن خود موجب تنش‌زایی است. دستور قرآن کریم نیز شدت مقابل دشمن است و نه جنگ‌طلبی. دستوری که خود مانع جرأت دشمن در آغاز تخاصم است.

همواره یکی از اصول نظری امام خمینی و خلف بر حقش در تامین امنیت ملی همین آیه مبارکه بوده است. آیه‌ای که در ادامه بیان صفات یاران پیامبر را اتکای بر پای خویش دانسته و آنها را سبب خشم کافران می‌داند.

این آیه دلیل محکمی بر ضرورت تداوم مسیری است که آغازش می‌تواند نامه اخیر رئیس جمهور محترم باشد. بی‌شک انصراف از مسیر «دیپلماسی لبخند» به سوی «دیپلماسی انقلاب» به معنای انصراف از ممانعت از جنگ با دشمنان و یا برهم‌زدن پیمان نیست.

امیرالمؤمنین علیه‌السلام که مظهر عدل و اعتدال است، در نامه‌ای به مالک اشتر می‌فرمایند: «از صلحی که دشمن تو را بدان خواند و رضای خدا در آن بود، روی متاب» اما در ادامه هشدار می‌دهند که «زنهار زنهار از دشمن خود پس از آشتی بپرهیز که بسا دشمن به نزدیکی گراید تا غفلتی یابد - و کمین خود بگشاید - پس دور اندیش شو و به راه خوش گمانی مرو»

بر این منهاج، اعتدال حکم به حفظ آمادگی و عدم خوشبینی به دشمن دارد. به هوشیاری درباره تلاش دشمن برای تأویل پیمان و رخنه ‏یابی میان آن فرا می‌خواند و رصد دشمن برای ممانعت از نفوذ پس پیمان را ضروری می‌داند. (نامه 53 نهج البلاغه)

امید که این بازگشت به سوی اعتدال، مستدام ماند.