عربستان سعودی؛ جرج دبلیو بوش خاورمیانه

به گزارش نما به نقل از پایگاه خبری «تیک»، از این منظر: باید دید که در این آشفته بازار، عربستان سعودی به چه کاری سرگرم است؟ متأسفانه، پاسخ های بسیار موجه، الزاماً پاسخ های اطمینان بخشی نیستند.
از هنگام تهاجم سال ٢٠٠٣ آمریکا به عراق، اولویت نخست جغرافیای سیاسی عربستان سعودی، مبتنی بر به نهایت رساندن قدرت خود در مقابل ایران بوده است. توافق هسته ای میان ١+٥ و ایران، ترس سعودی ها را از قدرت نفوذ فزاینده ایران، شدت بخشیده است. از نگاه ریاض، بازگشت تهران به عرصه سیاست و اقتصاد جهانی، به ویژه تهدیدی علیه قدرت مطلق منطقه ای عربستان است.
واشنگتن از ریاض روی برگردانده است.

اما این بیماری سعودی، آن کشور را در سیاست خارجی ای که واشنگتن نسبت به ایران در پیش گرفته است، متوقف نمی کند. برای دولت سعودی، تقریباً تمام علایقی که آمریکا از سال ٢٠٠٣ ، ابراز داشته بود، اینک به تهدیدی برای سعودی ها تبدیل شده است: پشتیبانی از دولت پسا صدام حسین، در عراق؛ عزل حسنی مبارک در مصر(و خوشنودی از بهار عربی)؛ تمایل به پایان دادن به لشکرکشی نظامی ناموفق ریاض به یمن؛ و اولویت برای حل و فصل سیاسی جنگ در سوریه، بر خلاف آنچه که واشنگتن در قبال صدام به اجرا در آورد، فهرست فراگیری است. در واقع، منافع آمریکا و سعودی ها، در بعضی موارد با یکدیگر در تضاد قرار دارند. بلند پروازی های ریاض تنش ها با ایران را به شدت افزایش داده به طوری که اهداف دیپلماتیک آمریکا در سوریه و یمن، اگر چه ناممکن نشود اما به مشکل بر خواهد خورد.

فراتر از آن، این عربستان سعودی است که نگرانی های جغرافیای سیاسی را با روی آوردن به فرقه گرایی ضد شیعه ایران، تسکین می دهد. تحلیل ها ی دولت سعودی در رابطه با اوضاع و احوالی که بحرین، سوریه و یمن با آن روبرو هستند هم منحصر به فرد و هم از لحاظ ساده لوحی، خطرناکند: مسلمانان شیعه ....هستند و ایران شیعه چنین ویژگی هایی را به را به عرب های سنی نسبت می دهد. پیامی که بدترین ایدئولوژی را در خاورمیانه تقویت می کند- و در پرتو آن دولت اسلامی و یازده سپتامبر تحسین می شود، بدترین موارد آن محسوب می شوند.

احساسی نابخشودنی

اگر همه این مسایل به طور موقت هم به فراموشی سپرده شوند، شماری از مسایل داخلی و خود ساخته – موازین سخت گیرانه اتخاذ شده دولت، جنگ در سوریه و یمن، که فقط دو مورد از موارد متعدد به شمار می روند- این احتمال فزاینده وجود دارد که نسل آینده سعودی، حقوق حقه خود بدانند که منطقه را عرصه جنگی تصور کنند که باید در مقابل شیعیان و ایران بایستند. چشم انداز ملی گرایی سعودی با در هم آْمیختن با دونالد ترامپ( نامزد راست گرای جمهوری خواه در انتخابات اینده ریاست جمهوری آمریکا) و اسامه بن لادن، وحشتناک خواهد بود- البته، نه فقط برای ایران.

با وجود این، عربستان سعودی، تأکید دارد نه می خواهد اتحادش را با آمریکا از دست بدهد و نه با ایران به جنگ وارد شود. حال به چه علت منطقه را بی ثبات می کند و این دو پدیده را بیش از پیش محتمل می سازد، معلوم نیست؟

شاید بتوان گفت عربستان سعودی می داند که می تواند از این بحران عبور کند. رهبران سعودی، با تبلیغ ایدئولوژی افراطی سنی خود، همواره در به وجود آمدن خشن ترین تروریست های ضد آمریکایی تاریخ، دست داشتند، بی آن که اتحادشان با غرب از این رهگذر آسیب ببیند. به جای یافتن راه حلی صلح آمیز برای جنگ سوریه و یمن، ریاض هرگونه احتمالی را که به عزل اسد یا حذف حوثی ها، منجر شود رد می کند و با عزم پیروزی در این دو جبهه، به سازمان هایی که آمریکا آن ها را تروریستی معرفی می کند، پیوسته، یا با مهربانی بر اقدامات آن چشم می بندد، امری که منطقه را بیشتر در بی ثباتی فرو می برد- بی آن که آمریکا کوچکترین واکنشی نشان دهد و حتی از متحدش بخواهد نسبت به عملکردش پاسخگو باشد.

دور باطل

صادق باشیم: حداقل به عنوان نگرانی، در کوتاه مدت ثبات داشته باشیم، سعودی هاهیچگاه عنصری مفید و کارآمد برای خاورمیانه نبوده اند. رویکردهای سیاسی آن ها در سال ٢٠١٦ میلادی، همان رویکردهای بسیار خشن و تصمیمیاتی است که از دهه ها پیش داشته و حاضر به ترک آن نیست. مسؤولان آمریکایی، چه درگذشته و حال، گزارش محرمانه ٢٨ صفحه ای ارتباط دولت سعودی و تروریست های یازدهم سپتامبر را مطالعه کرده اند که به نظر نزدیک به این توصیه است.
ماشین تبلیغاتی که عربستان در صدد خرید آن از واشنگتن است، نمی تواند واقعیت را تحریف کند: عربستان ناراضیان سیاسی را کشته است، آتش بیار معرکه تنش های مذهبی شده است که همچنان شعله ور است، بحران دیپلماتیک ایجاد کرده و امروز، خود قربانی آن شده است . عربستان سعودی، روابطش را با ایران قطع کرده است و در دو جنگی که خود آن برافروخته ، گرفتار شده است. به عبارت دیگر، عربستان سعودی، جرج دبلیو بوش خاورمیانه شده است.