شرح دعای روز پانزدهم ماه رمضان

به گزارش نما به نقل از ایرنا، در دعای روز پانزدهم از خدا می‌خواهیم تا جزو مخبتین باشیم. مخبتین به معنای فروتنان است، آن هم فروتنانی كه فروتنی آنان فقط در مقابل پروردگار جهان و جهانیان است.

شرح فراز اول:

در فراز ابتدایی این دعا 'للهم ارزقنی فیه طاعه الخاشعین' یعنی 'خدایا در این روز اطاعت بندگان خاشع وخاضع خود را نصیب من گردان' آمده است.

برای آنكه بدانیم خاشعین چه كسانی هستند، بهتر است اول در مورد متكبرین صحبت به میان آوریم؛ چرا كه خضوع و خشوع به طور كامل با تكبر و غرور تضاد دارد، به طوری كه هر آنچه كه در صفات متكبرین وجود دارد، ضد آن در خاشعین موجود است.

برای روشن شدن این موضوع اشاره می‌كنیم به قسمتی از سخنان گهربار حضرت علی (ع) كه در مورد متكبران اینگونه فرمودند: 'آگاه باشید! زنهار! زنهار! از پیروی و فرمانبری سران و بزرگانتان، آنان كه به اصل و حسب خود می نازند و خود را بالاتر از آنچه هستند می پندارند و كارهای نادرست را به خدا نسبت می دهند و نعمت‌های گسترده خدا را انكار می كنند، تا با خواسته های پروردگار مبارزه كنند و نعمت‌های او را نادیده انگارند، آنان شالوده تعصب جاهلی و ستون‌های فتنه و شمشیرهای تفاخر جاهلیت هستند.'

امام علی (ع) همچنین در قسمتی دیگر نیز فرمودند: 'كبر و خودپسندی چیزی است كه قلب‌های متكبران را همانند كرده، تا قرن‌ها به تضاد و خونریزی گذراندند و سینه‌ها از كینه‌ها تنگی گرفت.' كه با توجه به این تذكرات مقدس از زبان امیر مومنان، درمی‌یابیم كه خضوع و خشوع همانند ظرفی است كه انسان به وسیله آن به جمع‌آوری رضا و خشنودی خداوند می‌پردازد و تكبر چون ظرفی است تو خالی كه هیچ چیزی در آن جز غرور و تكبر جای نمی‌گیرد و این خضوع و خشوع است كه انسان را به خدای خویش نزدیك می‌سازد؛ زیرا كه هرچه انسان نزد پروردگار عالمیان، خود را ذلیل و خوار نشان دهد، ارزشش در پیشگاه او بیشتر می‌شود.

چنانچه حضرت علی (ع) فرمودند: 'تاج تواضع و فروتنی را بر سر نهید و تكبر و خودپسندی را زیرپا بگذارید ... و تواضع و فروتنی را سنگر میان خود و شیطان و لشكریانش قرار دهید، زیرا شیطان از هر گروهی لشكریان و یارانی سواره و پیاده دارد.' پس خضوع و خشوع در مقابل پروردگار عالمیان همان طاعت و بندگی خالصانه در مقابل ذات اقدس اوست كه ما نیز در این روز از خداوند می خواهیم به ما عبادت و اطاعتش را همراه با خضوع و خشوع نصیب كند.

شرح فراز دوم

در بخش دیگر این دعا می خوانیم: 'و اشرح فیه صدری بانابه المخبتین بامانك یا امان الخائفین' یعنی 'و شرح صدر مردان فروتن و خداترس را به من عطا فرما به حق امان بخشی خود ای ایمنی دل‌های ترسان.'

حال مخبتین چه كسانی هستند؟ در دعای این روز نكته اساسی كه به آن تاكید شده است، خضوع و خشوع و فروتنی در مقابل ذات اقدس پروردگار است به طوری كه در این روز از خداوند درخواست می‌كنیم آنچه را كه در صفات و اعمال خالصان و خاشعان و فروتنان وجود دارد، نصیب ما كند، اما در اینجا می‌خواهیم بدانیم مخبتین به چه معناست؟

مخبتین به معنای فروتنان است، آن هم فروتنانی كه فروتنی آنان فقط در مقابل پروردگار جهان و جهانیان است، حال شاید سوال كرد كه فروتنان چه كسانی هستند؟ كه در جواب باید بگوییم فروتنی یكی از صفات بارز مومنان تقواپیشه است كه شب و روز خود را به تقوا و پرهیزكاری می‌گذرانند. چنانچه حضرت علی (ع) در مورد صفت و نشانه یك پرهیزكار فرمودند: 'در دینداری نیرومند، نرمخو و دور اندیش است، دارای ایمانی پر از یقین، حریص در كسب و دانش، با داشتن علم بردبار، در توانگری میانه رو، در عبادت فروتن، در تهی دستی آراسته، در سختی ها بردبار، در جستجوی كسب حلال، در راه هدایت شادمان و پرهیز كننده از طمع ورزی، است.'

با توجه به فرموده آن بزرگوار در می‌یابیم كه مخبتین همان پرهیزكاران هستند كه شب و روز خود را به ذكر و یاد خداوند به پایان می‌برند كه ما نیز در این روز از خداوند می‌خواهیم شرح صدری را كه مردان پرهیزكار و فروتن دارند، به ما نیز عطا كند.