سنگ اندازی در مسیر خصوصی سازی/ بدنه میانی دولت مخالف اصلی خصوصی سازی است

 امیر حسین زاده - تحلیل فعالیت های اقتصادی دولت، شاید خیلی نیاز به کارشناس، نداشته باشد. چرا که مردم همه، آنچه می بینند را می فهمند. اما این تحلیل اگر با شاخص توصیه های رهبری باشد رنگ دیگری به خود می گیرد. با علا میرمحمد صادقی در رابطه با این توصیه ها گفتگو کرده ایم.
 
 در دیدار سال گذشته مقام معظم رهبری با هیئت دولت، ایشان نکاتی را در مورد اقتصاد فرمودند که اکثرش به همان اقتصاد مقاومتی باز می‌گشت. در یک سال اخیر دولت چقدر در اقتصاد مقاومتی پیشرفت داشته است؟
 دولت به دلیل گرفتاری‌های متعدد به خصوص عدم اجرای برجام از سوی طرف مقابل، قادر به فعالیت در جهت اقتصاد مقاومتی در حدی که ضرورت داشته، نبوده است و اگر دولت آرامش داشته باشد، ممکن است که بیشتر به این ضرورت فوق العاده که همان اجرای برنامه اقتصاد مقاومتی است، برسیم. متأسفانه این کار صورت نگرفته است و شاید بیشتر مشکلات ما با اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بر طرف شود.
 
 چند نکته را مقام معظم رهبری به طور خاص روی آنها انگشت گذاشتند، اتفاقا یکی از آنها در بخش تخصصی شما یعنی بخش معدن است. فرمودند که می‌شود در بخش معدن به عنوان یکی از جایگزین‌های نفت تکیه کرد. پس چرا اتفاقی در این زمینه رخ نداده است؟

این فرمایش مقام معظم رهبری بسیار به جا و صحیح است و ضرورت دارد که دولت این امکان را فراهم کند که دستگاه‌های دولتی یا حداقل بخش خصوصی توان بیشتری در استخراج معادن و اکتشاف به دست آورند. اما متاسفانه این امکان نیست. الان بخش خصوصی در اکتشاف و استخراج معادن مشکلات متعدد و زیادی دارد و ما باید زمینه را فراهم کنیم تا بخش خصوصی قدرت استخراج و فرآوری و ارزش افزوده در بخش معادن را داشته باشد. حتی در بخش‌هایی که استخراج زیاد است، ما بدون فرآوری و ارزش افزوده، مواد خام را صادر می‌کنیم به علت این که تجهیزات برای ایجاد ارزش افزوده برای کانی‌ها و به طور کلی ذخائر معدنی را نداریم.


با توجه به مطالبی که فرمودید و نکته ای که همیشه مقام معظم رهبری از دولت خواسته اند، به نظر شما و با توجه به ادعاهای مطرح شده آیا اقتصاد ما از نفت مستقل شده است؟
ما هنوز به نفت وابسته هستیم و نتوانستیم خود را مستغنی کنیم. البته در مدتی که فروش نفت ما در تحریم بود، زمینه برای فعالیت‌های بیشتر بود منتهی این تحریم باعث شد که ما نتوانیم به بخش‌های دیگر اقتصادی منهای نفت رسیدگی و اقتصاد خود را منهای نفت تنظیم کنیم.

به نظر می‌آید ما هنوز در اقتصادمان از رکود خارج نشده ایم. ایشان فرمودند که برای حل مشکل رکود باید برخی از طرح‌ها به بخش خصوصی سپرده شود. این واگذاری به بخش خصوصی در سه سال گذشته چطور پیگیری شد؟

هنوز بدنه دولت با اینکه کار را به بخش خصوصی دهد، موافقتی ندارد. درحالی که شخص رئیس جمهور این را در سخنرانی‌هایشان مکرر گفته و تذکر داده اند و به توصیه‌های مقام معظم رهبری اشاره کرده اند ولی بدنه دولت طوری است که تمایل دارد کار در اختیار خودشان باشد. لذا در رابطه با این که به طور کلی ما اقتصاد را به بخش خصوصی واگذار کنیم هنوز کار اساسی در مملکت انجام نشده است.


 نکته بعدی کارآفرینی و تولید ثروت است که در صحبت‌های ایشان بود که به نظر می‌آید در این زمینه هم حتی ضعیف تر از گذشته عمل می‌کنیم. موافقید؟

در این رابطه هم نتوانسته ایم کار اساسی انجام دهیم. ولی برای این کار زمینه وجود دارد. چه در بخش معادن و تولید و به طور کلی در بخش صادرات، اگر ما فعالیت بیشتری انجام دهیم و دولت به بخش خصوصی و دست اندر کاران این بخش‌ها کمک کند، ما می‌توانیم در جهت ثروت آفرینی نقش بسیار مؤثری ایفا کنیم. ولی متاسفانه این کار هنوز صورت نگرفته است و امیدواریم که در آینده این اتفاق بیفتد.
 
 در این زمینه ایشان فرمودند که تشویق و تبلیغ کار آفرینی صورت گیرد. آیا از سوی دولت این اتفاق می‌افتد؟

 خیر. الان مشکل بخش خصوصی مسئله بانک‌ها است که با نرخ بالای بهره زمینه برای فعالیت بخش خصوصی نیست. اصلا تشویقی که نمی‌شوند هیچ، تهدید هم می‌شوند. ما باید به کسانی که تولید یا صادرات می‌کنند و به خصوص در بخش خصوصی هستند، امکانات داده و زمینه فعالیت آنها را فراهم کنیم. که این نیز نشده است. ما باید کاری کنیم که به صنایع کوچک و متوسط کمک شود و وام با نرخ‌های کم در اختیار آنها قرار دهیم تا توانایی فعالیت بیشتر داشته باشند.


 در یک مورد تاکید ویژه داشتند، آن هم مدیریت جدی تجارت خارجی و جلوگیری از تبدیل ایران به بازار کالای خارجی است. در بحث ورود برندهای خارجی به ایران روندی که طی می‌شود به نظر شما صحیح است؟

مقام معظم رهبری این حساسیت را دارند و به خصوص در یکی از جلسات هم فرمودند که من از این کلمه برند خوشم نمی‌آید و واقعا هم اینطور است که برخی اوقات تبلیغات، کالایی را در انظار مردم خوب جلوه می‌دهد و این باعث پیدا شدن یک برند می‌شود. 50 % این برند تبلیغات است. در هر صورت ما باید حتی المقدور به تولیدات داخلی رسیدگی کنیم و با کارهای فرهنگی مردم را از مصرف اجناس خارجی اعم از برند و غیر برند جدا و منصرف کنیم. مشروط بر اینکه دولت بر کالاهای تولید داخل هم نظارت کند و بهترین کالا را تولید کنیم و به بهترین شکل هم در اختیار مردم قرار دهیم.

دولت به دلیل گرفتاری‌های متعدد به خصوص عدم اجرای برجام از سوی طرف مقابل، قادر به فعالیت در جهت اقتصاد مقاومتی در حدی که ضرورت داشته، نبوده است و اگر دولت آرامش داشته باشد، ممکن است که بیشتر به این ضرورت فوق العاده که همان اجرای برنامه اقتصاد مقاومتی است، برسیم. متأسفانه این کار صورت نگرفته است و شاید بیشتر مشکلات ما با اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی بر طرف شود.
 
 چند نکته را مقام معظم رهبری به طور خاص روی آنها انگشت گذاشتند، اتفاقا یکی از آنها در بخش تخصصی شما یعنی بخش معدن است. فرمودند که می‌شود در بخش معدن به عنوان یکی از جایگزین‌های نفت تکیه کرد. پس چرا اتفاقی در این زمینه رخ نداده است؟

این فرمایش مقام معظم رهبری بسیار به جا و صحیح است و ضرورت دارد که دولت این امکان را فراهم کند که دستگاه‌های دولتی یا حداقل بخش خصوصی توان بیشتری در استخراج معادن و اکتشاف به دست آورند. اما متاسفانه این امکان نیست. الان بخش خصوصی در اکتشاف و استخراج معادن مشکلات متعدد و زیادی دارد و ما باید زمینه را فراهم کنیم تا بخش خصوصی قدرت استخراج و فرآوری و ارزش افزوده در بخش معادن را داشته باشد. حتی در بخش‌هایی که استخراج زیاد است، ما بدون فرآوری و ارزش افزوده، مواد خام را صادر می‌کنیم به علت این که تجهیزات برای ایجاد ارزش افزوده برای کانی‌ها و به طور کلی ذخائر معدنی را نداریم.
 
 با توجه به مطالبی که فرمودید و نکته ای که همیشه مقام معظم رهبری از دولت خواسته اند، به نظر شما و با توجه به ادعاهای مطرح شده آیا اقتصاد ما از نفت مستقل شده است؟

ما هنوز به نفت وابسته هستیم و نتوانستیم خود را مستغنی کنیم. البته در مدتی که فروش نفت ما در تحریم بود، زمینه برای فعالیت‌های بیشتر بود منتهی این تحریم باعث شد که ما نتوانیم به بخش‌های دیگر اقتصادی منهای نفت رسیدگی و اقتصاد خود را منهای نفت تنظیم کنیم.

به نظر می‌آید ما هنوز در اقتصادمان از رکود خارج نشده ایم. ایشان فرمودند که برای حل مشکل رکود باید برخی از طرح‌ها به بخش خصوصی سپرده شود. این واگذاری به بخش خصوصی در سه سال گذشته چطور پیگیری شد؟

هنوز بدنه دولت با اینکه کار را به بخش خصوصی دهد، موافقتی ندارد. درحالی که شخص رئیس جمهور این را در سخنرانی‌هایشان مکرر گفته و تذکر داده اند و به توصیه‌های مقام معظم رهبری اشاره کرده اند ولی بدنه دولت طوری است که تمایل دارد کار در اختیار خودشان باشد. لذا در رابطه با این که به طور کلی ما اقتصاد را به بخش خصوصی واگذار کنیم هنوز کار اساسی در مملکت انجام نشده است.


 نکته بعدی کارآفرینی و تولید ثروت است که در صحبت‌های ایشان بود که به نظر می‌آید در این زمینه هم حتی ضعیف تر از گذشته عمل می‌کنیم. موافقید؟

در این رابطه هم نتوانسته ایم کار اساسی انجام دهیم. ولی برای این کار زمینه وجود دارد. چه در بخش معادن و تولید و به طور کلی در بخش صادرات، اگر ما فعالیت بیشتری انجام دهیم و دولت به بخش خصوصی و دست اندر کاران این بخش‌ها کمک کند، ما می‌توانیم در جهت ثروت آفرینی نقش بسیار مؤثری ایفا کنیم. ولی متاسفانه این کار هنوز صورت نگرفته است و امیدواریم که در آینده این اتفاق بیفتد.


 در این زمینه ایشان فرمودند که تشویق و تبلیغ کار آفرینی صورت گیرد. آیا از سوی دولت این اتفاق می‌افتد؟

 خیر. الان مشکل بخش خصوصی مسئله بانک‌ها است که با نرخ بالای بهره زمینه برای فعالیت بخش خصوصی نیست. اصلا تشویقی که نمی‌شوند هیچ، تهدید هم می‌شوند. ما باید به کسانی که تولید یا صادرات می‌کنند و به خصوص در بخش خصوصی هستند، امکانات داده و زمینه فعالیت آنها را فراهم کنیم. که این نیز نشده است. ما باید کاری کنیم که به صنایع کوچک و متوسط کمک شود و وام با نرخ‌های کم در اختیار آنها قرار دهیم تا توانایی فعالیت بیشتر داشته باشند.


 در یک مورد تاکید ویژه داشتند، آن هم مدیریت جدی تجارت خارجی و جلوگیری از تبدیل ایران به بازار کالای خارجی است. در بحث ورود برندهای خارجی به ایران روندی که طی می‌شود به نظر شما صحیح است؟

مقام معظم رهبری این حساسیت را دارند و به خصوص در یکی از جلسات هم فرمودند که من از این کلمه برند خوشم نمی‌آید و واقعا هم اینطور است که برخی اوقات تبلیغات، کالایی را در انظار مردم خوب جلوه می‌دهد و این باعث پیدا شدن یک برند می‌شود. 50 % این برند تبلیغات است. در هر صورت ما باید حتی المقدور به تولیدات داخلی رسیدگی کنیم و با کارهای فرهنگی مردم را از مصرف اجناس خارجی اعم از برند و غیر برند جدا و منصرف کنیم. مشروط بر اینکه دولت بر کالاهای تولید داخل هم نظارت کند و بهترین کالا را تولید کنیم و به بهترین شکل هم در اختیار مردم قرار دهیم.