"برجام " هوایی پاك یا ریزگردی سیاسی ؟!

در شرایطی که رییس دولت اعتدال از برجام با عنوان هوای پاک یاد کرده سوال این است که چه دستاوردی چشم گیری درتوافق هسته ای نصیب کشور شده است؟
به جمله های زیر خوب دقت کنید
_یک هوای سالم آمده به جای آنکه از این هوا استفاده کنیم؛ بدویم.. ایستاده ایم و بحث می کنیم.
_میزان نفتی که از سال 91 تا 94 می‌توانستیم بفروشیم و بخاطر تحریم از درآمد آن محروم شدیم 180 میلیارد دلار بودهاین رقم می‌توانست برای تحول در کشور و اشتغال جوانان بکار گرفته شود.
_ امروز که تحریم ها برداشته شده، برخی عصبانی هستند و تحریم‌هایی را که برداشته شده ، ندیده و تنها نگاهشان به چند تحریمی است که باقیمانده است.
این ها، بخشی از گفته های رییس جمهور در مراسم افتتاحیه بیست و دومین نمایشگاه مطبوعات است که در محل مصلای تهران برگزار شد.
روحانی با گلایه از کسانی که نسبت به توافق نامه هسته ای از برجام انتقاد می کنند، از برجام به عنوان یک "هوای پاک" که در کشور وارد شده نام برد.
همگی ما کم وبیش با موضوع هوای پاک و شاخص های آن آشنا هستیم و به ویژه افرادی مانند ما تهرانی ها به خوبی می دانیم که در سنجش پاکی هوا شاخص هایی مانند ذرات معلق، میزان سرب و فلزات سنگین و .. جزو مواردی هستند که از آن برای معیار سنجش آلودگی هوا استفاده می کنند.
حال اگر همین موضوع را هم بخواهیم نسبت به صحبت های رییس جمهور تعمیم دهیم باید برای آن شاخص هایی را در نظر بگیریم.
این که در مثال پاک بودن هوا برای برجام معیار آن چیست در یک جمله کوتاه می توان میزان داده از ستانده و دستاورد های به دست آمده از آن را پاسخی برای این پرسش دانست.به عبارت دیگر هدف اصلی برجام برداشتن تحریم ها بود که در این میان توجه ویژه در میان مردم بر روی حوزه های نفتی، پولی و بانکی بود.
حجت الاسلام و المسلمین مجتبی ذوالنور عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار نما با بیان مثالی این موضوع را تشریح کرد.وی گفت: "از این لحاظ باید برجام را به مانند یک خودرو در نظربگیریم و سپس بر اساس پارامترهایی که یک خودرو را از نظر کیفیت سنجیده و به آن نمره می دهند ارزیابی کنیم."
ذوالنور در توضیح این بخش ادامه داد: "به عنوان مثال اگر شاخص نمره استحکام بدنه یک خودرو از 10 در نظرگرفته شود باید خودروی مربوطه عدد 8 را بگیرد همچنین از نظر داشتن سایر ویژگی ها و آپشن های داخلییک عددی شاخص در نظر گرفته و سپس بر اساس آن نمره نهایی را به خودرو مورد نظر می دهند تا مشخص شود از این سطح چه میزانی را به خود اختصاص داده است؟"
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس اظهار داشت: اگر در مورد برجام بخواهیم براساس داده و ستانده نمره دهی کنیم باید بگوییم که تا این لحظه فقط این ما بودیم که یک طرفه سهم خود را پرداخت کردیم اما طرف های مقابل به وظایف خود عمل نکرده اند.
از گفته های این کارشناس حوزه امنیت و سیاست درمیابیم که چندان فضای پاکی در پسابرجام برای کشور حاصل نشده و آنچه که رخ داده دادن تمام امتیازها به شکلی یک طرفه و یک جا به غربی ها بوده و در مقابل آنچه که ستانده شده نسبت به داده مقدار ناچیزی است.

نماینده مردم قم در ادامه با مقایسه رفتار ایران و طرف های مقابل تصریح کرد: اگر در قضیه برجام بخواهیم آورده طرف های مقابل محقق شود آنگاه می شود مقایسه کرد و به برجام نمره داد و در شرایطی که ما از لحاظ تعهدات خود 100 بودیم اما آنها حتی به 50 درصد تعهدات خود نیزعمل نکرده اند، حتی نمره 10 را هم نمی توان به برجام داد.

از سوی دیگر سخنان اخیر رهبر معظم انقلاب در دیدار دانش آموزان به مانند ریختن آب پاکی بر دستان کسانی بود که از برجام به عنوان یک موفقیت یاد می کنند.
ایشان به اشاره به توطئه های مختلف آمریکا در اوایل پیروزی انقلاب و حمایت همه جانبه از صدام در ۸ سال جنگ تحمیلی، و همچنین عملکرد آمریکا بعد از جنگ تا به امروز و به ویژه در موضوع برجام و بعد از آن افزودند: "همین چند روز پیش مذاکره کننده آمریکا در مذاکرات هسته ای صراحتاً گفت که «ما بعد از برجام هم ایران را تحریم کردیم»، لذا واقعیت این است که ما با چنین دولتی طرف هستیم."
همچنین در بخش دیگر سخنان معظم له می خوانیم: "سیاست و ذات دولت استکباری آمریکا، بر اساس افزون طلبی و زیاده خواهی است که در طول سالیان متمادی این سیاست را در نقاط مختلف جهان به ویژه منطقه غرب آسیا و ایرانِ قبل از انقلاب اِعمال کرده است."
از این رو باید گفت رهبر معظم انقلاب به عنوان دیده بان انقلاب که فضای کشور را به شکلی جامع و کامل رصد می کنند، نسبت به توافق هسته ای اگر در خوشبینانه ترین حالت نگوییم بدبین هستند، لااقل آن این است کهنگاه دوراندیشانه ایشان به برجام چندان خوش بینانه نیست.
حجت الاسلام و المسلمینذوالنوردر همین باره به خبرنگار نما گفت: "مقام معظم رهبری هدف از مذاکرات را رفع تحریم ها عنوان کردند و فرمودند اگر این امر محقق نشود برای ما خسارت محض است. پس باید گفت این خسارت به منزله نمره زیر صفر خواهد بود."
البته اگر بخواهیم منصفانه به قضیه نگاه کنیم باید بگوییم که هدف برجام همان چیزیست که رییس جمهور از آن سخن می گفت و تلاش های دولت و به ویژه تیم مذاکره کننده رسیدن به آن بود.
اما نکته ای که کمتر از آن سخن به میان می آید نه اصل برجام که روش اجرای آن است.
دولت گرچه در رسیدن به اهداف گفته شده تلاش های فراوانی را کرد اما به دلیل خوشبینی های بیش از حد در مسیر اجرای آن به گونه ا ی رفتار کرد که ایران تمامی تعهدات خود را یک جا و یک باره انجام داد واین مسئله موجب شد تا بار دیگر تجربه تاریخی حکمیت در نگاه ایرانیان تکرار شود.
این خوش باوری ابوموسی ای بود که حلقه توطئه معاویه را تکمیل کرد. و زمانی که ساده اندیشی ابوموسی اشعری موجب شد تا وی ابتدا به تعهد خود در عزل امیرالمومنین(ع)از خلافت تن دهد و دشمن اموی با دیدن این وضع زیر میز مذاکره ای بزند که خود پیش گام تشکیل آن شد.
از سویی مهمترین هدف برجام رفع تحریم های بانکی و مالی بود. اما شاهدیم که تا کنون بانک های بزرگ از تن دادن به این بخش از برجام سرباز زده اند.
مهدی محمدی عضو تیم سابق مذاکره‌کننده هسته‌ای و کارشناس مسائل سیاسی درهمین باره به خبرنگار نما اظهار داشت:"مسئله اصلی در دوره تحریم ها، موضوع تحریم بانکی بود، و اساساً من باید بگویم ما وقتی در مورد تحریم صحبت می کنیم به طور مشخص درباره این وجه از تحریم هاست که شامل نقل و انتقال پول و ایجاد رابطه کارگزاری بین بانک های ایرانی و خارجی می شود،چرا که اگر شما نفت بفروشید اما نتوانید پول آن را دریافت کنید با نفروختن آن تفاوتی نمی کند.
محمدی ادامه داد : نکته اینجاست که وضعیت فعلی مانند دوره پیش از برجام است که ما در آن دوره حتی به روشهای پول خود را دریافت می کردیم، با این تفاوت که برنامه هسته ای ایران تعطیل نشده بود اما اکنون چنین شده است."

از این رو می توان گفت که برجام بیشتر به یک ریزگرد سیاسی می ماند تا یک هوای پاک.