به گزارش نما, احمدرضا لاهیجان‌زاده، مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان، درباره گردوغبار بسیار شدید روز جمعه، هشتم بهمن اهواز و برخی دیگر از شهرهای خوزستان به پرسش‌های «شرق» پاسخ داد.
گردوغبار شدیدی که روز جمعه در اهواز شروع شد، منشأ داخلی داشت یا خارجی؟
گردوخاک اهواز ناشی از باد شدیدی بود که از صبح ساعت حدود ٨ و ٩ شروع شد، جهت وزش این باد از جنوب‌شرق به شمال‌غرب استان بود، در حقیقت از هندیجان وارد استان شد. بادهایی که از جنوب‌شرق وارد استان می‌شوند، کانون‌های گردوغبار داخلی را فعال می‌کنند.
این یعنی منشأ این گردوغبار داخلی بوده است؟
بله، زمانی که بارندگی در پاییز کم باشد، چنین اتفاقی رخ می‌دهد. مشابه همین اتفاق در سال ٩٣ هم رخ داد. زمین‌های شرق استان خاکشان رُسی است – دشت‌های ماهشهر، رامشیر و هندیجان- وقتی بارندگی خوب باشد، این دشت‌ها به مرتع تبدیل می‌شوند یا در آنها کشاورزی دیم انجام می‌شود، اما وقتی مثل امسال بارندگی خوب نباشد، تثبیت طبیعی خاک رخ نمی‌دهد و وزش هر باد شدیدی خاک آنجا را بلند می‌کند. این کانون‌ها نزدیک به اهواز هم هستند و مرکز استان را درگیر می‌کنند، امروز هم این اتفاق افتاد، سرعت باد ٦٠ کیلومتر بر ساعت بود که از ساعت ٨ صبح شروع شد و در ساعت ١١ غلظت غبار به ١٠ هزار میکروگرم بر مترمکعب رسید.
وضعیت در دیگر شهرهای استان چگونه بود؟
غلظت آلودگی در خیلی از شهرهای دیگر استان به این شدت نبود، اما آبادان، خرمشهر، شادگان هندیجان، سوسنگرد و شوشتر هم مشکل آلودگی داشتند، الان که با شما حرف می‌زنم (ساعت ٥:٣٥ عصر روز جمعه، ٨ بهمن ٩٥) میزان آلایندگی در اهواز فروکش کرده و غلظت به زیر ٤٠٠ رسیده است.
برای کانون‌های داخلی، راهکار حل مشکل چیست؟
راهکار اصلي در شرایط موجود قطعا بارش باران است، چون با شرایطی که در شرق استان داریم، برای کوتاه‌مدت تنها بارندگی می‌تواند کاری انجام دهد، اما برای برنامه‌ریزی میان‌مدت و درازمدت باید کار تثبیت خاک و نهال‌کاری و... انجام شود. ما در خوزستان بالای ٢٠٠ هزار هکتار کانون‌های فرسایش بادی؛ یعنی زمین‌های شن و ماسه‌ای داریم و ٣٤٩ هزار هکتار کانون‌های رسی (از جنس همین غباری که باعث آلودگی امروز هوای اهواز شد). این کانون‌های رُسی اگر بارندگی و طغیان رودخانه‌ها نباشند می‌توانند به‌سرعت فعال شوند و ایجاد آلودگی کنند. کانون‌های ماسه‌ای و شنی درواقع، هم خودشان مسئله‌ساز هستند و هم می‌توانند باعث بیابان‌زایی شوند.
برای این ٥٥٠ هزار هکتار باید یک برنامه‌ریزی دقیق صورت گیرد، راهکار برای زمین‌های شن و ماسه‌ای مالچ‌پاشی و درخت‌کاری است، ولی برای زمین‌های با خاک رسی باید نهال‌کاری، درخت‌کاری، هدایت آب و پخش سیلاب انجام شود که می‌تواند مؤثر باشد و باید اعتبار مورد نیاز برای آنها تأمین شود. در سال گذشته حدود پنج‌هزار هکتار از این زمین‌ها نهال‌کاری شد، اما اگر بخواهیم تأثیرگذار باشد، باید سالی هزار میلیارد تومان بودجه بگذارند، در این صورت در مدت پنج سال می‌شود همه اینها را با نهال‌کاری، هدایت آب و... تثبیت خاک کرد.
در زمینه مدیریت خاک تالاب‌های خشک‌شده که آنها هم منشأ بخشی از آلودگی و کانون گردوغبار خوزستان بودند، چه کارهایی انجام شده است؟
در بحث احیاي تالاب‌ها وضع ما بهتر است؛ مثلا در هورالعظیم کار بسیار خوبی انجام شده و بخش زیادی از آن آبگیری شد و در این حوزه موفق بودیم. مشکل اساسی در دشت‌های جنوب‌شرقی استان است که مدیریت آنها هم با سازمان حفاظت محیط زیست نیست و مسئولیت کار در این مناطق با سازمان مراتع و جنگل‌های کشور است که زیرمجموعه وزارت جهاد کشاورزی است.
مدیركل محیط زیست خوزستان: راهكاری جز باران نداریم
راهكار اصلی در شرایط موجود قطعا بارش باران است، چون با شرایطی كه در شرق استان داریم، برای كوتاه‌مدت تنها بارندگی می‌تواند كاری انجام دهد، اما برای برنامه‌ریزی میان‌مدت و درازمدت باید كار تثبیت خاك و نهال‌كاری و... انجام شود.
۱۳۹۵/۱۱/۹
