سینا مشرقی- بیماری پرفشاری خون از دسته امراض امتلاییه در طب ایرانی است، امتلا در لغت به‌معنای «پُری و انباشتگی» و به لحاظ طبی به‌معنای تجمع مواد زاید در بدن و عدم تناسب بین میزان مصرف مواد با خروج آنها از بدن به‌دلایل مختلف از جمله یبوست و ... است؛ این عدم تناسب عموماً از پرخوری، درهم خوری و عدم رعایت ترتیب غذا (خوردن غذای غلیظ مثل ماکارونی قبل از غذای لطیف مثل سالاد کاهو) پدید می‌آید.
برای پرهیز از وقوع امتلا در بدن و کاهش فشار خون، طب سنتی راهکارهایی را در نظر گرفته است. حجم غذای مصرفی در هر وعده کاهش یابد و از مصرف مداوم غذاهای غلیظ نظیر گوشت گاو، غذاهای کنسروی، انواع سس‌ها و لازانیا و ماکارونی و ... بپرهیزند و اگر کار سنگین بدنی ندارند، سعی کنند از غذاهای لطیف مثل گوشت مرغ، گوشت گوسفند، سالاد کاهو و ... استفاده کنند؛ از تداخل طعام یا همان وارد کردن غذای جدید پیش از اتمام هضم غذای خورده‌شده قبلی پرهیز کنند و از سوء ترتیب در مصرف غذا (یعنی مصرف غذای غلیظ پیش از غذای لطیف) و از خواب و جماع هنگام پری شکم اجتناب کنند؛ حرکت ملایم (ورزش معتدل) را هرگز فراموش نکنند.
طب ایرانی وجه تمایزش با طب رایج در قائل بودن به مزاج مختلف در افراد مبتلا به یک بیماری واحد است و این امر سبب خواهد شد که نسخه درمانی برای یک بیماری نظیر پرفشاری خون برای دو فرد مختلف، متفاوت نوشته شود البته نقاط مشترکی خواهند داشت.
مصرف بی‌رویه و سرخود انواع گیاهان و دمنوش‌ها می‌تواند منجر به عوارض جبران‌ناپذیری شود بنابراین بهتر است در مصرف آنها اعتدال را رعایت کنید؛ برخی از گیاهان نیز در این رابطه بی‌تأثیر نیستند مانند گیاه بومادران و گیاه کیالک بیشتر در کاهش فشار خون دیاستولیک مؤثرند و آب آلبالو، چای ترش، سیر و برگ زیتون بیشتر به‌روی فشار خون سیستولیک تأثیر دارند؛ سیاهدانه و آب انار هم بر فشار خون سیستولیک و هم بر فشار خون دیاستولیک مفیدند.
در مورد عواملی که به غیر از خوراکی‌ها ممکن است در نوسانات فشار خون تأثیر بگذارد باید گفت بر اساس فلسفه طب ایرانی، درگیری اعضای دیگر نظیر سوء مزاج‌های کبد، کلیه، ریه، طحال و امعاء به‌عنوان اعضای مشترک می‌تواند در ابتلا به پرفشاری خون یا دقیق‌تر بگوییم در ایجاد انواع امتلا نقش ایفا کند؛ اعراض نفسانی به‌معنای امروزی‌اش استرس و فشارهای روحی و روانی هم در ابتلا به این بیماری و نوسانات آن به‌شدت تأثیر‌گذار خواهند بود.
فشار خون بالا عامل خطر مهمی برای سکته قلبی، حمله مغزی، نارسایی احتقانی قلب، بیماری کلیوی پیشرفته و بیماری‌های عروق محیطی است و طبیعتاً با کنترل آن در سطح نرمال می‌توان از وقوع عوارض جلوگیری کرد.
با توجه به محدودیت استفاده از داروها حتی تعدادی از داروهای گیاهی در زمان بارداری، تنها توصیه این است که در صورتی که بارداری انتخابی باشد و با برنامه‌ریزی قبلی قرار است اتفاق افتد حتماً با در نظر گرفتن تدابیر غذایی که در بالا ذکر شد سعی کنند وزن خود را کنترل کرده تا از میزان امتلای احتمالی بدن آنها قبل از بارداری که قطعاً در بارداری تشدید خواهد شد کاسته شود. اما اگر بارداری تصادفی اتفاق افتاد هم به‌دلیل اینکه بعضی از این گیاهان روی جنین آثار نامطلوبی دارند در نتیجه باز هم تأکید بر رعایت دستورات غذایی فوق خواهد شد؛ هرچند که موارد محدودی از داروها هستند که قابل تجویز در بارداری هستند اما باید حتماً تحت نظر متخصص طب سنتی و بر اساس مزاج خانم باردار تجویز و پیشنهاد شوند.
طب سنتی
درمان‌های مزاجی برای پرفشاری خون
فشار خون بالا عامل خطر مهمی برای سكته قلبی، حمله مغزی، نارسایی احتقانی قلب، بیماری كلیوی پیشرفته و بیماری‌های عروق محیطی است و طبیعتاً با كنترل آن در سطح نرمال می‌توان از وقوع عوارض جلوگیری كرد.
۱۳۹۶/۹/۲۴
