حسن ایام فاطمیه

در مورد تعداد روزهایی که حضرت صدیقه طاهره (س) پس از رحلت پدر بزرگوارشان در قید حیات بوده اند در میان کتابهای تاریخی اختلاف وجود دارد. بعضی از مورخین مثل یعقوبی این زمان را چهل روز و کسانی مثل عایشه دختر ابی بکر، این مدت را شش ماه و گروهی دیگر هشت ماه ذکر کرده اند. اما در میان این اقوال، آن قولی که برای ما قابل اعتنای بیشتری است روایات رسیده از ناحیه ائمه هدی علیهم السلام می باشد. به نقل علامه مجلسی، ابوالفرج اصفهانی در کتاب مقاتل الطالبین اینگونه اظهار نظر کرده که مدت زمان حیات فاطمه زهرا (س) بعد از وفات پیامبر اکرم (ص) مورد اختلاف قرار گرفته است، به طوری که کمترین زمان ذکر شده در این رابطه 40 روز و بیشترین زمان هشت ماه می باشد، اما آنچه نزد ما مسلم و مورد قبول است روایات رسیده از امام باقر (ع) است که حضرت می فرماید: «به درستی که زمان رحلت صدیقه کبری (س) سه ماه بعد از رحلت پیامبر مکرم اسلام (ص) بود».

همچنین مرحوم طبری شیعی در کتاب دلایل الامامه به سلسله اسناد خود روایاتی از حضرت امام صادق (ع) نقل می کند که حضرت می فرماید: «حضرت صدیقه طاهره (س) در ماه جمادی الاخر روز سه شنبه، سه روز از ماه گذشته در سال یازده هجری از دنیا رفتند». این دو روایت مبنای مورد اتخاذ غالب علمای شیعه من جمله سید طاووس (ره) در کتاب شریف اقبال است.

اما دسته دوم دیگری از روایات صحیحه هم این مدت را 75 روز ذکر کرده اند از جمله این روایات، روایت مرحوم کلینی از امام صادق (ع) است که حضرت می فرماید: «بدرستی که توقف فاطمه (س) در این دنیا پس از پدر گرامیش 75 روز بود.» این دسته از روایات هم مبنای نظر برخی از علمای شیعه از جمله مرحوم کلینی شده است. البته ممکن است دلیل اختلاف در این دو دسته از روایات صحیحه رایج نبودن نقطه گذاری بر کلمات در زمان صدور روایات باشد. زیرا «خمسه و سبعون» با «خمسه تسعون» شباهت زیادی دارند و می توانند منشأ اختلاف شوند.

اما نکته مهم دیگری نیز بادی مد نظر قرار بگیرد. در سال های اخیر برخی می گویند بالاخره ایام فاطمیه چند روز است؟ مگر آن حضرت یک روز شهادت بیشتر دارند؟ این فاطمیه اول و دوم چیست؟

جدای از منشأ اختلاف تاریخی که به اختصار در بالا ذکر شد، بودن دو تاریخ نه تنها ایرادی نخواهد داشت بلکه زمینه به وجود آمدن روزهایی به عنوان ایام فاطمیه، به خاطر زنده نگهداشتن فرهنگ فاطمی بوده و مجالس گوناگون مذهبی هم به فراخور امکانات و شرایط مخصوص به خود بین این دو تاریخ معتبر که از روایات صحیحه استفاده می شود. اینکه در دو نوبت و هر بار چند جلسه به ذکر فضائل و بیان اخلاقیات پرداخته شود امر پسندیده ای است. هدف از تشکیل چنین مجالسی فهم و نشر فرهنگ فاطمی است که این موضوع اختصاص به ایام فاطمیه اول یا دوم ندارد و ما باید به امید روزهایی تلاش کنیم که همه ایام ما «علوی»، «فاطمی» و «حسینی» شوند.

از انس بن مالک روایت شده روزی پیامبر اکرم (ص) با ما نماز صبح به جا آورد و پس از فراغت از نماز روی مبارکش را به سوی ما گردانید و فرمود: ای جماعت مسلمانان هرکس که آفتاب را از دست بدهد پس باید به ماه تمسک جوید و در فقدان ماه دست به دامان زهره شود و اگر زهره را نیابد به دو ستاره فرقدان پناه آورد. از پیامبر اکرم (ص) سوال شد که یا رسول الله (ص) مقصود از آفتاب و ماه و زهره و فرقدان (دو ستاره نورافشان) چیست؟ فرمود: من آفتابم، علی ماه، فاطمه زهره، و دو ستاره، حسنین هستند؛ آنان با کتاب خدا دو دستاویز بشرند و هماره به هم پیوسته اند و هرگز از یکدیگر جدا نمی شوند تا در کنار حوض کوثر به من ملحق شوند.