بازگشت جریان اصلاحات به سناریوی سوخته

سال 1398 سال بغرنجي براي اصلاح‌طلبان خواهد بود. از يک‌سو عملکرد دولت مورد حمايت آنان چندان رضايت‌بخش نيست، به گونه‌ای که انتقادات ايشان را نيز به همراه داشته و هزينه‌هاي فراواني را براي اين جريان تراشيده است و کار را براي حضور در انتخابات مجلس يازدهم دشوار کرده است. عبدالله ناصري از فعالان اصلاح‌طلب با صراحت اعلام کرده است: «آقاي روحاني آمد تا آقاي جليلي و گفتمان احمدي‌نژاد در 92 و 96 پيروز نشود؛ اما ضعف دولت او هزينه سنگيني را بر اصلاحات تحميل کرد. بنابراين معقول به نظر مي‌رسد اصلاح‌طلبان دوباره حاضر نشوند که هزينه سنگين غيرقابل دفاعي را پرداخت کنند.»
از ديگر سو، «بقای اصلاح‌طلبي» به تعبير سعيد حجاريان به اساسي‌ترين مسئله اين اردوگاه بدل شده است. در اين ميان، نظریه‌پرداز اصلاحات در مقاله‌اي راهکار خروج از اين وضعيت را بررسی کرده و براي ورود به عرصه انتخابات، عقلاني‌ترين راهبرد را «مشارکت مشروط»‌ در انتخابات اعلام داشته است؛ ولي چنانچه شروط مطرح شده برآورده نشود، باید عطاي انتخابات را به لقايش بخشيد!
راهبرد مشارکت مشروط، راهبردي تکراري و معطوف به گذشته است که در ادوار انتخابات با هدف کنترل و مهار فضاي عمومي انتخابات و فشار آوردن به نظام و به طور خاص شوراي نگهبان، مورد استفاده اصلاح‌طلبان قرار گرفته است. بزرگ‌ترين معضل اصلاح‌طلبان صلاحیت نداشتن نامزدهايي است که آنان اصرار به ورودشان به مجلس دارند؛ اين در حالي است که مطابق با اصول و قوانين حقوقي انتخابات، امکان ورود اين افراد به عرصه رقابت انتخابات وجود ندارد و وظيفه اين دقت نظر برعهده شوراي نگهبان است. مهم‌ترين شرط راهبرد پيشنهادي حجاريان نيز تأييد صلاحيت نامزدهاي مورد علاقه اين جريان است. زياده‌خواهي غيرقانوني که در طول سال‌هاي اخير شوراي نگهبان در مقابل آن ايستاده است!
اين سياست هرچند با حمايت بخشي از اصلاح‌طلبان همراه بوده، اما منتقدان جدي در درون اردوگاه اصلاح‌طلب نيز داشته است که ديدگاه حجاريان را نقد کرده‌اند. اسماعيل گرامي‌مقدم، عضو شوراي مرکزي حزب اعتماد ملي با انتقاد از اظهارات حجاريان معتقد است، اين اظهارات بيرون از اتاق فکر و تصميم‌گيري عالي اصلاح‌طلبان بیان شده و عملياتي کردن آن در تعارض با منافع اردوگاه اصلاح‌طلبي است.
اين اظهار نظرها از سرباز زدن اختلافات جدي‌تري در اردوگاه اصلاح‌طلبان در آستانه انتخابات زمستان 1398 حکايت دارد که به تدريج آشکار خواهد شد و بر سردرگمي‌ها و واگراييهاي ايشان خواهد افزود.