نسخه چاپی

وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد در گفتگو با نما:

پاسداری از زبان فارسی یعنی دفاع از میراث ادبی و ارزش

عکس خبري -پاسداري از زبان فارسي يعني دفاع از ميراث ادبي و ارزش

سیدمصطفی میرسلیم گفت:پاسداری از زبان فارسی یعنی پاسداری از میراث ادبی و ارزش های موجود، كه گاهی به فراموشی سپرده شده است.

سیدمصطفی میرسلیم وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد و رئیس شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری نما در خصوص ضرورت توجه ابراز نگرانی مقام معظم رهبری درباره زبان فارسی، با اشاره به تاریخ این زبان گفت: زبان فارسی پس از شکل گیری و رسمیت یافتن در اواسط قرن سوم هجری قمری، روند پیشرفت خود را پیمود به طوری که تا قرت هشتم هجری قمری آثاری بسیار ارزنده، آمورنده و روح بخش در نثر و نظم فارسی خلق شد که در مقایسه با آثار سایر زبان ها در گنجینه ی ادبیات جهان، بی نظیر است. اما پیشرفت زبان فارسی، مختص ادبیات، حکمت و عرفان نبود و در زمینه های سیاست، علوم اجتماعی و عقلی نیز آثار گران بهایی به این زبان به جای مانده است که هر کدام به نوعی قابلیت های آن زبان فاخر را نشان می دهد.

وی افزود: در حیطه ی صنعت و ابزار سازی نیز زبان فارسی ظرفیت بسیار خوبی دارد و خلاقیت هایی تا قرن دوازدهم هجری قمری داشته که حاکی از سیر تکاملی این زبان است؛ زبانی که ابوریحان بیرونی کتاب گرانقدر التفهیم را بدان نوشت بی آنکه به استحکام کار خللی وارد آید و متن آن به سستی گراید و گرچه متن عربی آن را نیز خود فراهم ساخت؛ به حدی در این کار مهارت به کار بست که تمییز اصل از ترجمه ی اثر آسان نیست به گونه ای که حتی بعضی پنداشته اند هر کدام تالیفی است مستقل بدون اینکه یکی ترجمه ی دیگری باشد زبانی که محمدبن ایوب حاسب طبری در قرت پنجم هجری قمری آثار گرانسنگی نظیر مفتاح المعاملات، شمارنامه, شش فصل در اسطرلاب، کتاب العمل و الالقاب، زیج مفرد، رساله ی استخراج در شناختن عمر و بقای آن المونس فی نزهة المجالس را به آن قلمی کرده؛ و موفق الدین هروی و اخوینی بخاری در سده چهارم هجری قمری بترتیب کتاب های الابنیة عن حقایق الادویة و هدایة المتعلمین فی الطب خود را بدان تالیف نموده؛ و شرف الدین مسعودی کتاب جهان دانش خود را به آن نگاشته اند؛ و...

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: زبانی که سید اسماعیا جرجانی آثار ارجمندی نظیر ذخیره خوارزمشاهی، الاغراض الطبیة و المباحث العلائبه،خف علائی و یادگار و امثال آن ها را بدان به نگارش درآورد که از ارزشمند ترین میراث فارسی زبان اوایل قرن ششم هجری قمری است. شواهدی از این دست بسیار و تفصیل موضوع، در خور نوشتاری مستقل است.از قرن دوازدهم هجری قمری به بعد، به دلیل از دست دادن تسلط علمی و فنی و هنری، زایندگی زبان فارسی نیز فروکش می کند. بعلاوه به تدریج غنا و توانایی زبان شناختی آن، سوکمندانه، جز برای معدودی از متخصصان، فراموش می شود.


میرسلیم با گلایه از توجه لازم به زبان فارسی در این دوره تشریح کرد: امروزه با اینکه متون معتنابهی زیر عنوان گزیده های نظم و نثر فارسی برای تدریس به دانشجویان گردآوری و طبع و نشر شده است، اغلب دانشجویان توجه کافی به آن دروس مبذول نمی دارند و حتی اعضای هیات علمی دانشگاه ها از اهمیت آن آثار غافل اند؛ در نتیجه فارغ التحصیلان مراکز آموزش عالی، که مسوولان و متخصصان و کارگزاران آینده ی کشور از میان آن ها برگزیده می شود، عملا از گنجینه ی سرشار زبان فارسی محروم و ناآگاه می مانند و چون آنان بنا به مسئولیتی که بعدها بر دوش می گیرند بیش از عامه ی مردم با بیگانگان مراوده می یابند، خواه برای مذاکره ی سیاسی یا معامله ی تجاری، و خواه برای تحصیلات تکمیلی یا به مناسبت سفرهای تفریحی، به آرامی واژه های بیگانه آنها را غوطه ور و ذهنشان را اشباع می کند، به گونه ای که دیگر واژه های فارسی معادل کلمات بیگانه را تشخیص نمی دهند یا واژگان فارسی را ناقص می بینند و احساس می کنند که مفهوم مورد نظر آنها را نمی رساند و لذا گاهی می خواهند مطلبی جدید ادا کنند، لابد برای کسب اطمینان قلبی، در کنار واژه ی فارسی، واژه ی تخصصی خارجی آن را نیز،بعضا به ملازمت یک یا چند واژه ی بیگانه و غیر تخصصی دیگر، افاده می نمایند!
وی ادامه داد: برای نمونه به واژه ی "مانور دادن" اشاره می کنیم که بویژه بسیار در مذاکرات سیاسی به کار می رود و مفهوم "جولان دادن" در فارسی است ولی متاسفانه عده ای غافل از وجود واژه ی فارسی معادل برای آن، به فکر خلق کلمه ی جدید افتادندو در کمال حسن نیت واژه ی "رزمایش" را برای اطلاق خاص نظامی آن برگزیدند! حال آنکه همواره استفاده از معادل های موجود و احیای آن ها اولویت دارد و اصولا خلق واژه ی جدید باید منحصر به مواردی شود که هیچ سابقه و واژه ی معادلی (در متون علمی و ادبی کهن) برای آن وجود نداشته باشد؛ گرچه در صورت فقدان پیشینه یا واژه ی معادل نیز با بهره مندی از گنجینه ی غنی واژگان در متون قدیم می توان مبادرت به ساختن ترکیب ها و مصطلحات جدید کرد و آن ها را معادل واژه یا تعبیری خاص نهاد و این توانایی البته در زبان فارسی نهفته است.
این استاد دانشگاه استفاده صحیح و مراقبت از زبان فارسی را وظیفه همه اقشار جامعه دانست و تصریح کرد: پاسداری از زبان فارسی یعنی پاسداری از میراث ادبی و ارزش های موجود، که گاهی به فراموشی سپرده شده است، نه دفن همیشگی آنها و جعل و تحمیل واژه های جدید به جایشان، آن هم با قطع هر گونه پیوند با گذشته ی تاریخی ارزشمند زبان فارسی. واژه ی "ریسک کردن" در معاملات به مفهوم "خطر کردن" ، واژه ی "چک کردن" در محاوره ی عادی به معنای "بررسی کردن" و واژه ی "پکیج" به معنای "بسته" و "مجموعه" ، از جمله ی شواهد بیشماری است که به رغم داشتن معادل های فارسی، به همان شکل بیگانه و در بسیاری از موارد به صورتی نادرست به کار می روند.

رئیس شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی خطر بی توجهی به زبان فارسی را گوش زد کرد و در این خصوص گفت: مضحک تر از آن که گاه به کارگیرندگان واژه های بیگانه، به غلط از آن ها استفاده می کنند و با مفهومی که هیچ مناسبتی با زبان اصلی ندارد آنها را به کار می بندند؛ مانند واژه ی "ترافیک" که به معنای "رفت و آمد" است ولی در فارسی به جای "راه بندان" و "ازدحام" از آن استفاده می شود.

میرسلیم ادامه داد: نتیجه اینکه بازنگری و باز شناسی زبان فارسی و قابلیت های آن در زمینه های مختلف علمی، پژوهشی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، نظامی و فنی،با مطالعه ی کارشناسانه و بررسی انتقادی متون میراث فرهنگی، از وظایف مهم و اساسی است که آموزش آن باید از سال های پایانی دوره ی دبیرستان آغاز شود و در دانشگاه به صورت جدی، و نه تشریفاتی، ادامه یابد و در هر بخش از فعالیت های اجتماعی، خدماتی و تولیدی نیز باید عنایتی خاص به تاریخچه و سابقه ی آن بخش و ادبیان آن، به معنای عام و خاص کلمه، مبذول شود.

وزیر اسبق فرهنگ و ارشاد در پایان افزود: گردآوری واژگان، اصطلاحات و ترکیب های مختلف کلمات از متون اصلی فارسی، با همت مجامع مختلف علمی- دانشگاهی و با همکاری مراکز فنی- صنعتی، باید از وظایف مستمر شمرده شود و ضروری است نسبت به چاپ و نشر چنان آثاری برنامه ریزی گردد و پشتیبانی لازم صورت گیرد و اقدام به موقع معمول شود.

۱۳۹۸/۴/۹

اخبار مرتبط
نظرات کاربران
نام :
پست الکترونیک:
نظر شما:
کد امنیتی:
 

آخرین اخبار...