عشق در مصاف سنت و‌مدرنیته

م.م.وکیلی - در گذشته های دور چنانچه عاشقی خسته و دلسوخته برای معشوق پرده نشین پیغامی داشت چاره ای نبود تا محرم رازی بیابد و پیغامش را به او بسپارد و روزهای چندی را شکیبایی ورزد تا پیغام برود و پاسخ برگردد و در مواردی برنگردد. محرم راز هم اگر یافت می نشد، پیغام را به باد صبا می سپرد که علی الظاهر سریعترین خط ارتباطی بی سیم آن روزگار بوده است!

حسب حالی ننوشتی و شد ایامی چند
محرمی کو که فرستم به تو پیغامی چند

كجا مجال سخن باشدم به حضرت او
مگر نسيم صبا كاين پيام بگذارد

این نوع از معاشقه و مغازله که دست عاشق به سختی به معشوق می رسیده و البته نمونه های شاخصی هم گزارش شده که نمی رسیده و ناله ی عاشق را به عرش می رسانده همچون لیلی و مجنون، ویس و رامین، شیرین و فرهاد و غیره و اگر هم می رسیده غیرت ورزی عاشق و انحصارطلبی او شهره ی آفاق می شده و صیت شهرت اش جهان را در می نوردیده:

غيرتم هست و اقتدارم نيست
كه بپوشم ز چشم اغيارت

عشق و غزل هایی بوده عمیق و ژرف و ماندنی، و دوام اش بر جریده ی عالم ثبت می شده؛

هرگز نمیرد آن که دلش زنده شد به عشق
ثبت است بر جریده ی عالم دوام ما

از وفای عاشق قدیم که دیگر هر چه بگوییم کم است:

گر چنان است که روزی من مسکین گدارا
به در غیر ببینی ز در خویش بران ام

گر سرم مي‌رود از عهد تو سر بازنپيچم
تا بگويند پس از من كه به سر برد وفا را
خنك آن درد كه يارم به عيادت به سر آيد
دردمندان به چنين درد نخواهند دوا را

القصه، اگر بخواهیم عشق های کهن را با عشق های مدرن و "کراش زدن" های امروز قیاس کنیم شب دراز می طلبد و قلندر بیکار و هفتاد من کاغذ و هزاران مگابایت اینترنت ارزان بی زبان.
امروز به مدد فن آوران ارتباطات، نه تنها دستیابی عاشق به معشوق سهل و سریع است که در کسری از ثانیه می تواند معشوق را از پرده نشینی به در آورد و هر آن چه نادیدنی است آن بیند. و البته که معشوق های امروز هم به خسیسی تبارشان نیستند و هر آن چه موجب دلبری است را در "فایلی" ذخیره دارند و اگر هم ندارند پشت و روی گوشی موبایل شان مجهز به دوربین عکسبرداری و فیلمبرداری در تمامی مقادیر رزولیشن و بطور لایو است با دقتی وصف ناشدنی... کافی است عاشق طلب کند!:

حافظ ار جان طلبد غمزه مستانه یار
خانه از غیر بپرداز و بهل تا ببرد

و باز به مدد فن آوری، انحصارطلبی عشاق هم به چالشی سخت گرفتار آمده و امروزه نه برای عاشق مهم است که چند معشوق دارد و نه برای معشوق دردناک است که با چند عاشق سر در گریبان است.
خلاصه که:
.
تغیرت البلاد و من علیها
فوجه الارض مغبّر قبیح
تغیّر کل ذی طعم و لون
و قلّ بشاشة وجه المليح