سپردن مسئولیت به افراد نالایق مهمترین مانع تولید

حجت‌الاسلام حسین حسامی- مقام معظم رهبری برای چندمین سال پیاپی شعار سال را بر پایه اقتصاد و تولید نامگذاری کردند. در همین راستا به بیان برخی آموزه های دین اسلام در این باره می‌پردازیم تا ببینیم نوع نگرش اسلام به این دو مقوله چیست و اینکه دین برای اقتصاد اهمیتی قائل نشده یا کم کاری و کاستی از ما بوده است!؟

۱- نخست اینکه قرآن کریم دو عنصر را در تولید حائز اهمیت می‌داند، منابع طبیعی و نیروی انسانی (فکری و فیزیکی).

نکته دیگر اینکه اسلام نسبت به شرایط زندگی دنیوی مردم دغدغه فراوانی دارد لذا تأکید می‌کند اولاً جامعه باید به سمت تولید برود نه مصرف گرایی محض؛ ثانیاً تولید باید به حال جامعه سودمند باشد همان توصیه ای که رهبر انقلاب نیز داشتند مبنی بر اینکه تأثیر جهش تولید باید در سفره های مردم نمودار شود وگرنه آمار و ارقام دردی از جامعه دوا نمی‌کند.

۲- نکته دیگر اینکه کار و تولید نباید پراکنده و کم فایده باشد. لذا مولای متقیان می‌فرماید: «لا تَکُنْ فیما تورِدُ کَحاطِبِ لَیلٍ وَ غُثاءِ سَیلٍ؛ در آنچه فراهم می آوری همچون هیزمکش شب و گردآورنده خاشاک سیل آورده مباش.» همچنین فرمود: «عاقل کسی است که (حتی به اندازه) یک نَفَس به کار بی سود نپردازد و چیزی که با او نماند، گرد نیاورد.»

۳- اما چرا رهبر انقلاب چند سال متوالی شعار سال را تنها در اقتصاد و تولید منحصر کردند؟ اگر کسی آشنایی با قرآن و روایات نداشته باشد و از اسلام، تنها رهبانیت و تصوف مذموم در نظرش جلوه گر است از این همه توصیه رهبری تعجب خواهد کرد لکن بخش عمده ای از آیات قرآن به مسائل اقتصادی، تولید، معیشت و رزق و روزی پرداخته و روایات بسیار زیادی در این رابطه داریم.

۴- علت دیگر این مداومت بر اقتصادی بودن شعار سال تأکید جالب اسلام به تداوم و استمرار در کار و تولید است. امام باقر (ع) می فرماید: «محبوبترین کارها نزد خداوند کاری است که بنده بر آن مداومت کند هرچند اندک باشد.» همچنین امیرمؤمنان می فرماید: «تَمامُ الْعَمَلِ اسْتِکْمالُهُ؛ تمامی کار به کامل کردن آن است.» حقیقت این است که با وجود تأکید مؤکد رهبری، اما کماکان همانگونه که معظم له هم امسال اشاره کردند هنوز تأثیر فعالیت های تولیدی و اقتصادی برای مردم ملموس نبوده لذا کماکان نیازمند استمرار در انجام کار جهادی در مسیر تولید هستیم.

۵- تأکید رهبر انقلاب به رفع موانع تولید در سال جاری است. یکی از موانع مغفول مانده در تولید، انجام کارها بدون تدبیر و برنامه‌ریزی لازم است.

پیامبر به ابن مسعود فرمود هرگاه کاری را انجام می دهی با علم و اندیشه انجام ده، مبادا عملی را بدون تدبیر و آگاهی انجام دهی.

همانگونه که پذیرش مسئولیت بدون داشتن تخصص لازم خیانت است، صد البته سپردن مسئولیت به افراد نالایق نیز نه تنها خیانت است، بلکه از مهمترین موانع تولید نیز خواهد بود!

امام صادق می فرماید: «برای من فرقی نمی کند (یکسان است که) شخص خیانت پیشه را امین بدانم یا شخص [ناتوان و غیر متخصّصی] که ضایع کننده است!»

همچنین پیامبر (ص) فرماید: «هرکس کاری را بدون علم و آگاهی انجام دهد فسادش بیش از اصلاح آن است!» لذا در انتخابات پیش رو نیز غیر از شناخت شخصی که می‌خواهد مسئولیت اداره کشور را برعهده بگیرد باید ببینیم آن فرد چه کسانی را برای مناصب مهم معرفی می‌کند و تیم تخصصی کدام نامزد کارآمدتر است.