مراقب رواج تفكر مرجئه نوین باشیم!

حجت الاسلام علی تبریزی- دوران امامت شکافنده علوم امام باقر علیه السلام نوزده سال به طول انجامید و در این مدت وقایع بی‌شماری در جهان اسلام روی داد. حوادث سیاسی، اجتماعی‌، مبارزات فکری‌،گسترش مباحث علوم کلام و فقه و اصول فقه همگی در این زمان اتفاق افتاد.

مدینه در این دوران به شکوفایی و رونق و آبادانی رسید، بنای مسجد النبی گسترش یافت، بازار تجارت و کسب و کارها پیشرفت چشمگیری کرد و اماکنی برای نگهداری از ایتام و سایر اقشار ضعیف و بیمار مهیا شد. فدک نیز در همین زمان به اهل بیت بازگردانده شد و اوضاع علویان تا حد زیادی بهتر گشت.

در کنار همه این کارهای مهم، دانشگاه و حوزه فقهی و اصولی تشکیل شد و صدها و بلکه هزاران نفر از نقاط مختلف برای فهم بهتر علوم حدیث، فقه، فلسفه و تفسیر و... به این دانشگاه رهسپار می‌شدند. دانشگاه حدیثی و فقهی امام درست زمانی در مدینه النبی تاسیس شد که امویان متزلزل شده بودند و امام نهایت استفاده را از این دوران طلایی برد و به‌جای آغاز مبارزه مسلحانه که زمانش نرسیده بود، به تقویت بنیان فقهی و کلامی جامعه همت گماشت.

تسخیر فضای فرهنگی جامعه، عمده ترین خطّ مشی سیاسی - اجتماعی امام پنجم به شمار می رود که این برنامه در زمان امام صادق علیه السلام به اوج خود رسید و نام، پیام و اندیشه ائمّه را برای همیشه در میان امّت اسلامی زنده نگاه داشت.

عبدالله بن عطاء که از دانشمندان بزرگ جهان اسلام در عصر امام پنجم بود، می گوید: هرگز مشاهیر مسلمان را در هیچ محفل به اندازه محفل محمدبن علی علیه السلام از نظر علمی حقیر ندیدم!

نکته مهم دیگر نحوه برخورد قاطع و تند امام با انحرافات و جریان‌های به‌وجود آمده بود. امام به محض مشاهده انحرافات اولا به رد آنها و ایراد پاسخ متقن پرداخته و جلوی ترویج هرگونه تفکر انحرافی که موجب ایجاد تشتت و تردید در جامعه می‌شد را می‌گرفتند.

از جمله این فرقه ها، مُرجئه بودند. آنها در لفافه اندیشه های سنگین کلامی افکار و ستمگری بنی امیه را توجیه می‌کردند! حسن بصری مبلغ این فرقه معتقد بود ما نمی‌توانیم با معاویه مقابله و مخالفت کنیم! اینگونه نظرات فقهی موجب ترویج روح ناامیدی در میان مسلمین شده بود.

امام اما استدلال های اصحاب قیاس را به شدّت رد نموده و از فرقه مُرجئه که عمل صالح را در جامعه لازم نمی دانستند، و ایمان درونی را کافی می دانستند، بیزاری جستند و از آنان به عنوان دشمنان خویش در دنیا و آخرت سخن گفتند. امام درباره خوارج نیز معتقد بودند آنان عرصه دین خدا را بی دلیل تنگ کرده اند.

نکته پایانی اینکه تاریخ، فقط برای مطالعه نیست. خصوصا سیره عملی اهل بیت در کنار سیره نظری ایشان می‌بایست سرلوحه کار ما باشد. امروز نیز اگر با دقت به نظریات و مصاحبه های برخی مسؤولین و صاحب نظران دقت کنیم می‌بینیم روح ناامیدی، عجز در برابر قدرت‌های پوشالی غرب و شرق و وابستگی عملی و نظری به مکاتب غربی در کلام و قلم و عملکردشان موج می‌زند! اگر امام باقر علیه السلام امروز بودند در برابر چنین تفکراتی چه موضعی می‌گرفتند؟ مرجئه نوین در دوران ما بیشترین مانع در برابر پیشرفت جوانان انقلابی بوده و هستند. مقام معظم رهبری نیز در اغلب سخنان سال‌های اخیرشان به مقابله با همین تفکر ناامیدی و وابستگی پرداختند:

" یکی از ابزارهای مؤثر دشمنان برای تسلط بر ملتها، همین تلقین «نمی‌توانید» است؛ که ملتها مأیوس شوند، بگویند ما که نمیتوانیم کاری بکنیم. با این ترفند، صد سال ملت ایران در میدانهای سیاست، علم، اقتصاد و همه‌ی میدانهای زندگی عقب افتاد. امام مطلب را برگرداند، این ابزار تسلط ابرقدرتها را از دست آنها گرفت، به ملت ایران گفت «شما میتوانید»" (بیانات در تاریخ1392/03/14)