روایت اندیشكده آمریكایی از خبط علی‌اف درباره ایران

به گزارش نما، روزنامه کیهان در ستون اخبار ویژه خود نوشت:

«ریسپانسیبل استیت کرفت» وابسته به اندیشکده کوئنسی در تحلیلی نوشت: رفتارهای ضدایرانی دولت آذربایجان کاملا بیانگر این است که علی‌اف قصد کاهش تنش‌ها با تهران را ندارد.

علی‌اف چندی پیش در اتهامی بی‌اساس و بدون ارائه هیچ مدرکی ایران را متهم کرد که از منطقه قره باغ برای قاچاق مواد مخدر به روسیه و اروپا استفاده می‌کند.

این حوادث اخیر قویاً نشان می‌دهد که حداقل در حال حاضر، علی‌اف مایل به کاهش تنش‌ها با تهران نیست. او خیال می‌کند حمایت آنکارا و تل‌آویو، در برابر تهران بازدارنده است.

در واقع، از زمانی که آتش دشمنی بین آذربایجان و ارمنستان در سال ۲۰۲۰ بار دیگر شلعه‌ور شد، گروهی از اندیشکده‌های آمریکایی تلاش کردند تا این منازعه را به ایران بکشانند با این امید که ایرانیان آذری‌تبار رویای دیرین تندروهای واشنگتن را به حقیقت تبدیل کنند؛ همچنین، علی‌اف می‌پندارد مزایای احتمالی کرنش در برابر اسرائیل و ایالات متحده بیشتر از خطرات و هزینه‌های خشمگین کردن ایران است.

اما به‌نظر می‌رسد که این اطمینان خاطر علی‌اف نابه‌جاست و پیامدهای وارونه و زیانباری برای او به همراه دارد. رزمایش نظامی ایران در نزدیکی مرزهای آذربایجان به منظور آمادگی برای حمله طراحی نشده بود، بلکه هشداری بود به باکو برای نشان دادن نارضایتی تهران از سیاست‌های غیردوستانه آذربایجان. این کشور نشان داده که می‌تواند با سازگاری بسیار بالا و هزینه اندک وارد جنگ‌های نامتقارن شود. یکی از پیامدهای حتمی لاف‌زنی‌های علی‌اف این است که تهران روی تقویت بازدارندگی‌اش در برابر آذربایجان متمرکز خواهد شد.

به‌رغم تلاش‌های دولت آذربایجان برای محدود کردن ارتباط این کشور با شیعه‌گرایی، استقبال از گسترش سنی‌گرایی در کشور برای دور نگه داشتن آذربایجان از ایران و نزدیک کردن آن به ترکیه و همچنین تلاش برای شکل‌گیری نوعی شیعه ملی مخالف با ایران در سال‌های اخیر، کاملا قابل پیش‌بینی است که نارضایتی ناشی از سرکوب مخالفان سکولار توسط علی‌اف شکل مذهبی- سیاسی بگیرد و در بلندمدت گشایشی برای تهران حاصل شود.

تاکید بیش از حد روی پان‌ترک‌گرایی در منازعه با تهران نیز پیامدهای وارونه برای باکو به همراه دارد. برخلاف باور برخی از ایدئولوژیست‌های باکو، تاکید بر ترک بودن نژاد برخی از سلسله‌های تاریخی ایران، مانند صفوی‌ها و قاجارها، نه تنها استدلال مناسبی برای ترویج جدایی‌طلبی در ایران نیست بلکه پیوند ایرانی‌های آذری‌تبار با ایران را تقویت می‌کند. در واقع، بروز تنش میان باکو-تهران، دیدگاه طولانی مدت خفته ایران را در مورد قفقاز به عنوان یک استان از دست رفته و جدا شده ایران، دوباره زنده کرد. خیزش ناسیونالیسم ایرانی، در هر دو شکل دینی و سکولار هم، یکی دیگر از پیامدهای طولانی مدت است که علی اف و حامیانش نتوانستند آن را پیش‌بینی کنند.