وحید خضاب - به گزارش نما ، روزهای نخست فروردین هر سال، یادآور عزل تاریخی آیتالله منتظری از جانشینی رهبری توسط امام خمینی است. امام در روز ششم فروردین در نامهای صریح، آیتالله منتظری را از قائممقامی رهبری عزل کرد ولی این نامه به دلیل اصرار خیرخواهانه (و البته اشتباه) مرحوم آیتالله هاشمی رفسنجانی، در آن روز از رسانهها پخش نشد. آیتالله منتظری در هفتم فروردین در نامهای با پذیرش فرمایشات امام در نامه، خود از مقام خود استعفا داد. اما در نامۀ دومی با لحی ملایمتر (که همان روز از رسانهها نیز منتشر شد) این استعفا را پذیرفت (هرچند در عمل، در نامۀ اول، آیتالله منتظری را عزل کرده بود).
طرفداران آیتالله منتظری (که البته اصالت هر دو نامه را زیر سوال میبرند) مدعیاند این دو نامه تناقض دارد و اولی بسیار تند است و دومی دارای تمجید.
اما گذشته از آن که در تاریخ معاصر کمتر سندی داریم که به اندازه نامه های 6 و 8 فروردین غیرقابل خدشه باشد، میتوان بند به بند این دو نامه را مقایسه کرد. دو نامه جز در ادبیات (و طبیعتا در قبض و بسط) تفاوتی با هم ندارند. بررسی تفصیلی آن، مجالی گستردهتر میطلبد اما فقط به دو نمونه (که یکسانی مفهومی این دو نامه را نشان میدهد) اشاره میکنم:
امام در نامه 8 فروردین مینویسند:
«رهبری نظام جمهوری اسلامی کار مشکل و مسئولیت سنگین و خطیری است که تحملی بیش از طاقت شما میخواهد. و به همین جهت، هم شما و هم من از ابتدا با انتخاب شما مخالف بودیم.»
همایشان پیشتر در نامه 6 فروردین نوشته بودند: «از آنجا که روشن شده است که شما این کشور و انقلاب اسلامی عزیز مردم مسلمان ایران را پس از من به دست لیبرالها و از کانال آنها به منافقین میسپارید، صلاحیت و مشروعیت رهبری آینده نظام را از دست دادهاید. ... والله قسم، من از ابتدا با انتخاب شما مخالف بودم، ولی در آن وقت شما را سادهلوح میدانستم که مدیر و مدبر نبودید، ولی شخصی بودید تحصیلکرده که مفید برای حوزههای علمیه بودید و اگر اینگونه کارهایتان را ادامه دهید مسلماً تکلیف دیگری دارم و میدانید که از تکلیف خود سرپیچی نمیکنم.»
نمونۀ دوم: امام در نامه 6 فروردین (که برخی طرفداران آیت الله منتظری، این بند آن را متضاد نامه 8 فروردین میخوانند) می نویسند:
«سعی کنید افراد بیت خود را عوض کنید تا سهم مبارک امام بر حلقوم منافقین و گروه مهدی هاشمی و لیبرالها نریزد.»
این مضمون، دقیقا در نامه 8 فروردین هم درج شده است، البته با ادبیاتی ملایمتر: «برای اینکه اشتباهات گذشته تکرار نگردد، به شما نصیحت می کنم که بیت خود را از افراد ناصالح پاک نمایید؛ و از رفت و آمد مخالفین نظام، که به اسم علاقه به اسلام و جمهوری اسلامی خود را جا می زنند، جداً جلوگیری کنید. من این تذکر را در قضیۀ مهدی هاشمی هم به شما دادم.»
چنان که از همین دو نمونه پیداست، بین این دو نامه نه تنها هیچ «تضاد»ی نیست، بلکه مضمون عینا یکی است، ولی با دو ادبیات و لحن متفاوت.
آیا نامههای 6 و 8 فروردین امام به آیتالله منتظری تناقض دارند؟
طرفداران آیتالله منتظری (كه البته اصالت هر دو نامه را زیر سوال میبرند) مدعیاند این دو نامه تناقض دارد و اولی بسیار تند است و دومی دارای تمجید.
۱۴۰۲/۱/۹