جایگاه ایران در تحلیف اوبامایی آمریكا چقدر بود؟

روزنامه شما: یک مراسم تحلیف ریاست جمهوری و یک انتخابات سراسری. باراک اوباما به عنوان رئیس جمهور چهل و پنجم سوگند یاد کرد و سکان کاخ سفید را برای چهار سال دیگر به دست گرفت. همزمان در سرزمین های اشغالی اسرائیلی ها پای صندوق های رای رفته و بار دیگر بیشترین آرا را به حزب راست گرای افرطی نتانیاهو واگذار کردند. البته موفقیت وی چندان چشمگیر نبود و در نهایت رای دست راستی ها با چپ های اسرائیلی تنها در دو تا سه کرسی تفاوت داشت.
سخنراني دوشنبه شب اوباما از معدود سخنراني هايي بود كه وی در آن به رويكرد سياست خارجي كشورش در مقابل كشور خاصي به خصوص ايران اشاره نكرد، ولي به صراحت از دستور كار امريكا براي حمايت از دموكراتيك سازي از شرق آسيا تا افريقا و از انجا تا امريكا سخن گفت.
اوباما به طور واضح تنها یک بخش کوتاه از متن سخنرانی خود را به سیاست خارجی و البته به طور غیر مستقیم به ایران اختصاص داد:
"ما انگیزه خود را برای تلاش و حل اختلافات با دیگر کشورها به شیوه ای مسالمت آمیز نشان خواهیم داد، نه به دلیل اینکه در مواجه با خطرات خام هستیم، بلکه به این دلیل که تعامل می تواند به طور طولانی تری تردید ها و نگرانی ها را از بین ببرد. نظامیان ما بیش از همه از هزینه‌های جنگ اطلاع دارند اما ما می‌خواهیم با حمایت از صلح دشمنان قسم خورده را به دوستان خود تبدیل کنیم."
هر چند رييس جمهور امريكا در سخنراني اش به طور واضح نامی از ایران نمی برد، اما وی در اشاره ای ظریف به سیاست آمریکا در قبال ایران پرداخت. دولت اوباما به روشنی رویکرد دیپلماتیک را در خاتمه دادن به اهداف هسته ای ایران ( در مقایسه با گزینه نظامی که در آخرین مرحله قرار دارد)، ترجیح می دهد.
شروع دور دوم رياست جمهوري او با تاكيد بر دستور كار دموكراتيك سازي بر اساس آنچه كه او از آن به عنوان «منافع» و « وجدان» نام برده، حاوي پيام هايي ضمني براي تهران به ویژه در آستانه دور جديد مذاكرات هسته اي با ايران و 5 ماه مانده به انتخابات رياست جمهوري در تهران است.
انتخاب مهم وی در مورد چاک هگل، سناتور سابق که در مورد حمله به ایران بدبین است و یکی از حامیان پر و پا قرص دیپلماسی به شمار می رود، نشانه ای دیگر از ادامه این رویکرد است. این واقعیت که اوباما این نکته را در سخنرانی خود گنجاند، حاکی از آن است که وی تلاش های دپیلماتیک در مورد تهران را از سر خواهد گرفت.
رابرت ساتلوف در مقاله ای در واشنگتن پست که روز 17 ژانويه منتشر شده، معتقد است كه انتصاب چاک هگل به عنوان وزیر دفاع امریکا نشان می دهد که بر خلاف اظهارات علنی اوباما، در واقع همه گزینه ها علیه ایران روی میز نیست.
در همین حال بسیاری از کارشناسان معتقدند، واشنگتن باید قدرت عمل در پرونده تهران را از اسرائیل بگیرد. این حرکت، واشنگتن را مستقل تر کرده و البته هسته های منفعتی اش را هم در حیطه محافظت خود می گیرد.
دقيقا به همين دلیل است كه بسياري معتقدند اوباما در دور دوم رياست جمهوري اش با چالشي جدي با كابينه جديد رژيم صهيونيستي روبرو خواهد شد، كابينه اي كه انتخابات روز سه شنبه آن شكل و شمايل آن را مشخص كرد و يك بار ديگر نتانياهو در آن نخست وزير شد.
رفتار ایران با فشار های جدید امریکا رفتاری احساسی نیست و آمریکایی ها هم پیام های راهبردی ایران را دریافت کرده اند. اوباما به خوبی می داند در صورت موفقیت ایران و خروج مناسب از تنگناهای موجود معادله های جدیدی شکل خواهد گرفت.
تردیدی نیست که ایران و دستیابی آن به توانایی هسته ای از جمله اولویت های اصلی دولت اوباما باقی خواهد ماند. اوباما از اسرائیل خواسته که خود را درگیر یک حمله پیشگیرانه به تاسیسات هسته ای ایران نکند و اجازه دهد تا بانظام تحریم های شدید کار کند. او به احتمال زیاد در این مسیر باقی خواهد ماند و برای انجام دور جدیدی از مذاکرات با رهبران ایران به منظور مهار برنامه هسته ای این کشور در ازای عادی سازی روابط بین آمریکا و ایران تلاش خواهد کرد.
شاید دولت باراک اوباما و دیگر سیاست گزاران امریکایی اکنون به این نتیجه رسیده باشند که به هدف رسیدن دغدغه های سیاست خارجی از مجرای دیپلماسی بر گزینه جنگ ارجحیت دارد.
اوباما به خوبی می داند، آغاز یک روند پایدار دیپلماتیک در زمینه برنامه هسته ای ایران درگیری بزرگ تر میان این دو کشور را حل و فصل نمی کند. اما می تواند به عنوان یک اساس مهم که مذاکرات از آنجا شروع و به مسائل مهم دیگر کشیده شود مورد استفاده قرار گیرد.