اولین سؤال

در واپسين روزهاي سال نود، منتخب مردم ميهمان نمايندگان مردم بود تا به سؤالات آنان پاسخ دهد. مجموعه سؤالي كه از انعقاد نطفه تا تولدش قريب شش ماه را در دوره جنيني بسر برده و با حواشي زيادی نيز مواجه بود. برخي آن را تبلور ظرفيت مردمسالارانه نظام دانستند و از طرح سؤال استقبال نمودند. ديگراني هم آن را نمونه ای از مشاجرات بي حاصل مجلس و دولت خواندند و اين دست اقدامات را به صلاح کشور ارزيابي نکردند. البته پاره ای هم بودند که با "اولين بار" خواندن اين موضوع در تاريخ جمهوری اسلامي، آن را عاملي مهم در بلوغ سياسي نظام تلقّي نمودند.

و امّا موارد قابل تأمّل:

نخست آنكه غايت اصلي سؤال نمايندگان از رييس جمهور، ظاهرا آن بوده تا متولّيان اين دو نهاد مهمّ كشور از طريق رسانه ها با يكديگر گفتگو نكنند و سخنهايشان را مستقيما و رودررو در ميان نهند. چرا که بسياری از سوء تفاهمها در اثر نقل اقوال به وجود مي آيد و مذاکره چهره به چهره و شفاف کمک شايانی به حلّ مسائل مختلفٌ فيه مي نمايد.

ديگر آنكه:مجلس از رئيس جمهور سؤال كرد تا در پي برخي اظهارات و گفته هاي دو پهلو در رابطه با مجلس، تلويحا اثبات كند كه همچنان "مجلس در رأس امور است" و نمايندگان اين توان را دارند تا در صورت لزوم، عالي ترين مقام كشور پس از رهبري را به قيد سؤال كشند. البتّه اين مراد نمايندگان سؤال کننده با عبارت "ما مي خواهيم تابوی سؤال از رييس جمهور را بشکنيم" به طرز سياستمدار پسندی تلطيف شد. گو اينكه رئيس جمهور هم به نحوي پاسخ دادند و پاسخهايي دادند كه چنين برداشت شد به زعم ايشان خيلي هم اينطور نيست که "مجلس در رأس امور باشد" و ادّعاهاي پيشين دور از واقعيّت نبوده است. شوخي های مکرّر ايشان که مورد اعتراض نمايندگان و رئيس مجلس نيز واقع شد از سويي، و سرسری جواب دادن و بعضي جواب های غيرمستدل دادن هم که واکنش اشخاص و نهادهای ذيربط را به دنبال داشت از سوي ديگر شواهدي بر این مدعاست.

سوم آنكه: سستي آيين نامه داخلي مجلس در قبال سؤال از رييس جمهور بسيار نمود پيدا كرد. تا آنجا كه سؤال شونده بدون كوچكترين اضطراب و واهمه اي از نتيجه كار و با استخدام عباراتي مزاح آميز و صفاي وقت خواندن مجلس سؤال، آنرا به زيركي به چالش كشيد و بلافاصله و بدون آن که برای واکنش مجلسيان وقتي بگذارد و وقعي بنهد جلسه را ترك نمود. اينجا بود كه رئيس مجلس ماند و باران بي امان اعتراضات نمايندگان كه البتّه ديگر دير شده بود و آن سبو بشكسته و آن پيمانه ريخته بود.

چهارم اينكه: متأسفانه نمايندگان محترم بدون دورانديشي اقدام به سوال كردند و نداشتن طرح و برنامه صحيح، منجر به وضعيّتي شد كه شاهد آن بوديم. نه جواب متين و متقني شنيدند، نه روشي برتر از گفتگوي رسانه اي توليد شد و نه تغيير رفتاري در رياست جمهوري پديد آمد و فراتر از همه اينكه به همگان و از جمله خود نمايندگان آشكار گرديد كه سؤال از رييس جمهور به مثابه ی ورود به کوچه بن بستي است که تا انتها رفتن آن، سودی در بر ندارد و جز اتلاف وقت مجلس و مردم ثمره اي نمي آفريند.

پنجم اينکه بر اساس مسموعات، برخي نمايندگان كه خاطرشان از سخنان رياست جمهور مکدر شده بود و آن را توهين به خود تلقّي كرده بودند و رفتار ايشان را نامناسب تشخيص داده بودند در پي استيضاح ايشان برآمده اند. چيزي كه رهبري در ابتداي سال هشدار دادند و قواي سه گانه مملكت و مخصوصا مجلس و دولت را از "يقه گيري" و عدم پايبندی به وحدت و اتحاد تحذير نمودند.

نتيجه آنکه: اين سؤالات نه تنها تغيير رفتاري را در رييس محترم جمهور پديد نياورد كه باعث پافشاري ايشان در اتخاذ برخي مواضع و ايرادات بعضي سخنان شد كه مراجع و صاحبنظران را به واكنش واداشت. ايشان در پي اظهارات جنجالي شان در خصوص مكتب ايراني و دفاع جانانه از تئوری پرداز آن، پا را فراتر گذاشته و حفظ اسلام را در ايران بر دوش حکيم ابوالقاسم فردوسي نهادند. چيزي كه روح آن مرحوم نيز از آن بي اطلاع بود. چنانچه نمايندگان محترم پيش از طرح سؤال، نسبت به تصحيح آيين نامه داخلي مجلس در خصوص گامهاي پس از سؤال از رييس جمهور اقدام مي کردند و ضمانت اجرايي در آن مي گنجاندند بسيار نافعتر بود از وضعيتي که پديد آمد و موجبات تکدّر خاطر دلسوزان نظام و خود نمايندگان را موجب شد.