پخش مستقیم روند رای اعتماد نمایندگان مجلس شورای اسلامی از شبكه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران

به گزارش نما به نقل از باشگاه خبرنگاران اردشير زابلي زاده مدير شبکه بين‌المللي خبر صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران در خصوص پخش مستقيم جلسات راي اعتماد به وزار يپيشنهادي دولت دکتر روحاني يادداشتي را نوشته است که متن کامل اين ياداشت را در زير مي‌خوانيد:

سال کنونی سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی است. شرکت حماسی مردم آگاه و زمان‌شناس ایران اسلامی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به تحقق حماسه سیاسی مورد نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی انجامید. در این بین صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در همه مراحل پیش و پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری مسئولیت خطیری را برای تحقق این حماسه سیاسی بر عهده داشته است. به واقع پخش برنامه‌های مختلف خبری، تحلیلی و یا تبیینی در خصوص یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و چهارمین دوره انتخابات شهر و روستا که نقطه اوج آن پخش مناظرات انتخاباتی بود،‌ بر اهمیت نقش‌آفرینی رسانه ملی در جریان برگزاری انتخابات و تحقق حماسه حضور صحه گذاشت و بی شک از همین روست که مقام معظم رهبری نیز به صورت خاص از نقش رسانه ملی در جریان حماسه ملی و سیاسی مردم در 24 خرداد تقدیر نمودند.

اما با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پیرو فرمایشات رهبر معظم انقلاب در خصوص ضرورت حمایت از دولت حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسن روحانی، شبکه بین‌المللی خبر از سوی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران ماموریت یافت به صورت خاص مسئولیت استمرار حماسه سیاسی مردم را در راستای تحقق فرمایش رهبر معظم انقلاب بر عهده گرفت که از جمله آنها می‌توان به پخش مستقیم کنفرانس‌های خبری رئیس‌جمهور جدید و مراسم تنفیذ و تحلیف وی اشاره کرد.

در طی روزهای اخیر نیز در استمرار این روند،‌ شبکه خبر در صدد برآمد تا پخش مستقیم سلسله جلسات بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی به طور مستقیم و زنده از شبکه خبر جمهوری اسلامی به روي آنتن برود. یعنی قرار دادن اطلاعات در اتاق شیشه‌ای و در معرض دید مستقیم مردم به نظر می‌رسد یک چنین رویکردی هم از منظر سیاسی و اجتماعی و هم از حیث رسانه‌ای می‌تواند مزایای زیادی داشته باشد.

در اینجا اگر بخواهیم مزایای رسانه‌ای این مهم را بیان نماییم می‌توان گفت پخش زنده ابزار مهمی برای «برجسته‌سازی» یک رخداد خبری است، چرا که با توجه به اهمیت نظم پخش برنامه‌ها در یک شبکه تلویزیونی خبری، وقتی رسانه‌ای تصمیم می‌گیرد که یک رخداد خبری را به شکل زنده پخش کند،‌ در واقع برای آن اهمیت فوق العاده‌ای قائل شده است، و همین می‌تواند باعث جلب توجه مخاطب به موضوع آن رخداد شود. با پخش «زنده» یک رخداد خبری از تلویزیون، نقش «دروازه‌بانی» رسانه‌ای بسیار کمرنگ و محدود به مواردی چون «درج زیرنویس و تیترهای خبر» و «زاویه و نحوه تصویربرداری» رخدادی که در جریان است می‌شود. این امر علاوه بر اینکه به مخاطب نشان می‌دهد که رسانه به او و قضاوتش اعتماد دارد، باعث قرابت به شبکه‌ای که این مهم را انجام داده است هم می‌شود.

رسانه اعتقاد دارد مردم ولایی و فهیم ایران اسلامی امناء کشور هستند. این مردم هر چه بیشتر در جریان اطلاعات و اخبار باشند بهتر از نظام خود دفاع می‌کنند و در واقع نوعی رابطه توام با اعتماد میان رسانه، نظام و مخاطب شکل می‌گیرد که در افزایش «اعتبار» رسانه در رخدادهای آتی تاثیر بارزی دارد. اما مخاطراتی هم در این روند حذف دروازه‌بان رسانه‌ای وجود دارند، به ویژه وقتی رخدادی که پخش زنده می‌شود با احتمال اتفاقات غیرمنتظره بالایی همراه باشد، مثل جلسه بحث مجلس درباره کابینه پیشنهادی که نمی‌توان به طور کامل واکنش کنشگران آن را به دلیل فضای حاکم پیش‌بینی کرد؛ و اگر رسانه ملاحظات سیاسی خاصی داشته باشد ممکن است بعدها بابت به روی آنتن رفتن برخی سخنان یا رفتار نامناسب مورد انتقاد قرار گیرد.

با این حال بحث «رقابت رسانه‌ای» شاید مهمترین دلیلی باشد که یک رسانه را به پخش زنده رخدادهای سیاسی ترغیب می‌کند. درج واژه Exclusive «اختصاصی» در گوشه تصویر رویدادی که پخش زنده می‌شود، وزن رسانه را در برابر رقبای رسانه دیگر بالا می‌برد، به ویژه که رسانه‌های رقیب خیلی وقت‌ها مجبور به استفاده از این تصویر در بخش‌های خبری خود می‌شوند، و اعتبار شبکه تلویزیونی خبری را ارتقا می‌دهند.

همچنین پخش زنده چنین مراسم‌هایی راه را بر سوءاستفاده رسانه‌های خارجی می‌بندد که عمدتا از طریق برجسته کردن بخشی از بحث‌ها یا بگومگوها جریان‌سازی می‌کنند. در واقع، پخش مستقیم روند رای اعتماد مجلس به وزرای پیشنهادی از شبکه خبر،‌ خلاء‌های خبری و رسانه‌ای موجود در این زمینه را پر کرد، و آن را در اختیار رسانه‌های رقیب قرار نداد،‌ تا بتوانند با استفاده از آن جهت‌دهی‌های مورد نظر خود را به خبرهای مربوط به روند رای اعتماد مجلس به وزرای دولت یازدهم بدهند. افزون بر این، قراردادن مردم در جریان امور مهمی چون رای اعتماد مجلس به وزیران دولت جدید، نقش زیادی در مقابله با تاثیر منفی اولویت دادن سرگرمی بر آگاه‌سازی از سوی بسیاری از رسانه‌ها دارد. در واقع با وجود آنکه نقش رسانه‌ها افزون بر آموزش و پیام‌رسانی، تفریح و سرگرمی نیز هست، نباید عملکرد سرگرم‌کننده رسانه‌ها به گونه‌ای باشد که جامعه غیرسیاسی شود، و امور کلان کشور در حوزه‌های مختلف سیاسی،‌ اقتصادی و فرهنگی چندان در افکار عمومی مورد توجه مردم نباشد. بنابراین پخش زنده رویدادها و تصمیمات مهم سیاسی کشور می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اعتماد مردم به رسانه‌های داخلی، و همزمان افزایش آگاهی سیاسی مخاطبان داشته باشد.

غیر از موارد مذکور که به لحاظ کارکردهای یک رسانه حرفه‌ای اهمیت خاص خود را دارد، پخش زنده جلسه رای اعتماد به وزرا از شبکه خبر محاسن زیادی از حیث سیاسی و اجتماعی نیز در کوتاه مدت و یا بلند مدت خواهد داشت. در اینجا در وهله اول می‌توان گفت از جمله مزیت‌هایی که پخش زنده روند رای اعتماد به وزرای پیشنهادی به دنبال دارد آشنایی مردم با کارکرد مجلس شورای اسلامی و نحوه کار آن و دیدگاه‌های نمایندگان و سختی کار آنها است؛ که بی‌گمان موجب بالا رفتن جایگاه قوه مقننه در نگاه مردم می‌شود. چرا که مردم به صورت زنده در جریان بحث‌های نمایندگان خود در مجلس شورای اسلامی قرار می‌گیرند، و موافقان و مخالفان کابینه از طیف‌های مختلف نظرات خود را بیان می‌کنند، نظرات‌شان به راحتی از سوی دیگران مورد نقد قرار می‌گیرد، و همه طیف‌ها و جریان‌های سیاسی در مجلس شورای اسلامی و مشارکت آنها در امور خرد و کلان کشور به تصویر کشیده می‌شود. بدین ترتیب می‌توان گفت اولین منشأ اثر پخش مستقیم جلسات مجلس شورای اسلامی برای رای اعتماد به کابینه رئیس جمهور از شبکه خبر، تقویت جایگاه مجلس شورای اسلامی به عنوان رکن رکین مردم‌سالاری در کشور است؛ چرا که مخاطبان تلویزیونی با مشاهده روند برگزاری جلسات رای اعتماد وزرا، دقت نظر مجلس شورای اسلامی را در انتخاب مسئولان بلندپایه نظام مشاهده و این خود باعث اعتماد بیشتر مردم به نمایندگان خود در خانه ملت می‌شود.

از طرف دیگر شبکه خبر با به تصویر کشیدن زنده سخنان نمایندگان موافق و مخالف پویایی سیاسی در جمهوری اسلامی ایران را به خوبی نشان می‌دهد. در واقع،‌ شور و شوق نمایندگان مجلس در خلال مباحث و مذاکرات، نمایانگر آزادی بیان و پویایی سیاسی در مجلس شورای اسلامی است و نشان می‌دهد که در نهاد قانون‌گذاری کشور تصمیمات در نتیجه تضارب آراء و گفتگوهای جدی اتخاذ می‌شود. بدین ترتیب می‌توان گفت مزیت دیگر پخش مستقیم جلسه رای اعتماد بهبود فضاي گفتگو و مناظره و نيز نقد منصفانه در سطح سياست و اجتماع کشور است. به واقع شنيدن انتقادات مختلف موافقان و مخالفان کابينه، نوعي فرهنگ‌سازي رسانه‌اي براي بستن راه هر نوع افراط و تفريط خصوصا در زماني است که امکان ايجاد فضاي مفاهمه و يا تعامل و گفتگو وجود دارد.

مزيت ديگر پخش زنده راي اعتماد به وزراي کابينه دولت جديد و يا تثبيت حس محرم بودن مردم در جامعه و در نزد مسئولان نظام است. به واقع با مشاهده سلسله جلسات مجلس و استماع سخناني که بعضا تا به اکنون کمتر شنيده شده است، بيش از هر زماني اين احساس را خواهند داشت که اين نظام متعلق به مردم بوده و مردم مي‌بايست در جريان کامل انتخاب و به کار گماشتن مسئولان خود که از جمله مظاهر اصلي مردم‌سالاري است قرار بگيرند. ضمن اينکه نبايد فراموش کرد پخش زنده روند راي اعتماد ملت به وزراي پيشنهادي شفافيت روند امور در خانه ملت را به خوبي نشان مي‌دهد که مي‌تواند در آگاهي مردم و نوع قضاوت آنها در مورد تصميمات مجلس بسيار تاثير گذار باشد.

نکته ديگري که درباره پخش زنده و روند راي اعتماد مجلس به وزراي کابينه يازدهم برجسته است اين است که چنين برنامه‌هايي نقش زيادي در تقويت فرايند جامعه‌پذيري سياسي مخاطبان رسانه بازي مي‌کنند. به طور کلي جامعه‌پذيري سياسي فرايندي است که با انتقال فرهنگ سياسي به نسل جديد پيوند دارد که از اين انتقال نگاره‌ها و ايستارهاي کلان کلي پيرامون دولت-ملت و نظام سياسي تا القاي نگاهي خاص نسبت به تصميم‌ها و عملکرد نظام سياسي را دربر مي‌گيرد. در اين ميان رسانه‌اي فراگير همچون تلويزيون نقشي برجسته در جامعه‌پذير ساختن مخاطبان خود دارد که با تبديل امر سياسي به امري جذاب و فراگير، نقش آفرينش در اين خصوص دو چندان مي شود. پخش زنده تلويريوني جلسه راي اعتماد مجلس از شبکه خبر، اين رويداد را چونان امري جذاب و فراگير در دسترس همگان قرار مي‌دهد و با وجه به فراگير شدن مسئله‌مندي آن در افکار عمومي، توجه افرادي غير از علاقه مندان و پيگيران حرفه‌اي حوزه سياسي اقشار تحصيل کرده به مسائل سياسي را برمي انگيزد و از اين نظر به طور خاص به روند جامعه‌پذيري سياسي قشرهاي مختلف جامعه کمک مي‌کند.

در مجموع مي‌توان گفت پخش مستقيم جلسه راي اعتماد به وزراي پيشنهادي رئيس‌جمهور، جدا از تاثيراتي که بر کار عمومي و برداشت‌هاي مردم از اين روند گفتمان سياست رسانه اي را نيز مطرح مي کند. درواقع رخدادي جريان انتقال قدرت از دولت قبلي به دولت فعلي در جريان است و رسانه به عنوان يک واسط اين رخداد را براي مردم پخش مي کند. پخش اصل ماجرا و روند کلي حاکم بر مجلس شوراي اسلامي، اين امکان را براي همه مردم پيش مي‌آورد تا اصل رخداد را نبينند و به جاي آن اظهارنظرهاي رسانه‌اي را بخوانند با اين حالت که آنها اصل تضارب آرا را در مجلس ببينند و اظهارنظرهاي سياسي را با گوش خود بشنوند، تفاوت را حس خواهيم کرد و اهميت پخش مستقيم رواند راي اعتماد مجلس به وزراري پيشنهادي از تلويزيون برجسته‌تر مي‌شود. پخش اصل رخداد از رسانه ملي درواقع ابهامات زيادي را که ممکن است در اثر اظهارنظرهاي رسانه‌اي گوناگون پيش بيايد شفافيت تبديل مي‌کند چراکه مضامين اصلي مطرح شده از سوي نمايندگان موافق و مخالف به صورت مستقيم به نظر مردم مي‌رسد و چيزي شبيه مناظره در شکل و محتوايي ديگر اتفاف مي‌افتد برخورد و مواجه نمايندگان موافق و مخالف چيزي مانند مناظرات به شکلي بارزتر و البته شبيه‌تر است که نتيجه اينگونه برنامه‌ها راهکارهاي رسانه‌اي بيش از هر چيز در انتخابت آينده و برنامه‌هاي سياسي آتي موثر خواهد بود لذا بر خود واجب مي‌دانم از اين اقدامات شجاعانه رسانه ملي، مجلس شواري اسلامي و دولت محترم قدرداني کنم چراکه اين اقدامات ارزشمند را تاريخ ثبت خواهد کرد و نخبگان عرصه رسانه و سياست از آن به عنوان يک حرکت قابل تقدير و مبتني بر سطح بالاي دموکراسي نام خواهند برد.