ایران و آمریكا وارد مذاكرات محرمانه شوند!

به گزارش نما به نقل از تابناک، گروه بین المللی بحران در تازه ترین گزارش خود، به نام «آرزوهای بزرگ: رئیس جمهور جدید ایران و دیپلماسی هسته ای»، به بررسی فرصتی که پیروزی حسن روحانی برای حل مسالمت آمیز بحران هسته ای ایجاد کرده می پردازد.

البته از دید این اندیشکده، این پیروزی بیش از آنکه به پرسش های موجود پاسخ دهد، به پرسش های تازه ای دامن زده است، مانند: دامنه اختیارات روحانی در چه حد است، یا نظرات او در مورد ابعاد مختلف برنامه هسته ای کشورش دقیقا چه هستند، و آیا غرب می تواند انعطاف و بردباری لازم را برای خروج از بحران از خود نشان دهد؟ بر اساس این گزارش، با وجود آنکه انتظار می رود هر دو طرف محتاطانه رفتار کنند، زمان برای گذاشتن پیشنهادهای جاه طلبانه تر روی میز فرا رسیده است.

گروه بین المللی بحران در گزارش خود می نویسد یروزی روحانی تغییری در اصول بنیادین نداده است و در مسئله هسته ای و سیاست خارجی، رهبر جمهوری اسلامی همچنان تصمیم گیر نهایی است. از سوی دیگر، خطوط قرمز ایران که شناسایی حق غنی سازی اوارنیوم و رفع تحریم ها هستند نیز ثابت باقی خواهند ماند. اما آنچه بی شک دگرگون خواهد شد لحن و شیوه مذاکره کردن ایران است.

این گزارش می افزاید سابقه طولانی روحانی و نوشتارهای تفصیلی اش نشانه هایی از شیوه مطلوب مذاکراتی او را نمایان می سازد. تجربه او به عنوان مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران دارای پیام دوگانه ای است: از طرفی او معمار تنها توافقنامه هسته ای است که در یک دهه گذشته بین ایران و غرب به امضا رسیده است. از طرف دیگر آقای روحانی معتقد است که عدم وفاداری غرب به وعده هایش در آن زمان موجب شد که منتقدین داخلی او را به شدت مورد نکوهش قرار دهند. از همین روی ممکن است او این بار با احتیاط بیشتری وارد عرصه دیپلماسی شود و تمایل بیشتری به شفاف تر کردن فعالیت های هسته ای ایران داشته باشد، تا محدود کردن دامنه آنها، که هدف نهایی آمریکا و اتحادیه اروپا است.

به هر حال، از دید این اندیشکده، امروز دستیابی به یک توافق دشوارتر از زمانی است که سرپرستی پرونده هسته ای بر عهده روحانی بود. مواضع طرفین سخت تر، اعتماد کمتر، برنامه هسته ای گسترده تر و تحریم ها فراگیرتر شده اند. به علاوه، شک و تردیدهایی در هر دو سو وجود دارد. غرب به توانایی روحانی در اجرایی کردن یک توافق احتمالی شک دارد، و ایران مطمئن نیست که غرب بخواهد به یک توافق برد-برد دست یابد، که در برگیرنده روشی برای همزیستی با جمهوری اسلامی و قبول نقشش در منطقه باشد، و در نهایت اوباما توانایی لغو تحریم ها را در رویارویی با کنگره داشته باشد.

در ادامه این گزارش به بحث راهکارها پرداخته شده و آمده برای زنده کردن و از سر گرفتن گفتگوهای هسته ای باید سه راهکار به هم مرتبط را در پیش گرفت: اول باید محتوای بسته پیشنهادی را تغییر داد. برای این کار لازم است که گام اعتمادساز حول مساله غنی سازی 20 درصدی ایران را با توافق بر اصول کلی حاکم بر راهکار نهایی ترکیب کرد، تا ابتدا و انتهای مذاکرات مشخص باشد. سپس لازم است در کنار بحث های چند جانبه بین ایران و 5+1، گفتگوهای خصوصی و محرمانه بین ایران و آمریکا صورت بگیرد. و نهایتاً، لازم است که در مورد مسائل مربوط به امنیت منطقه هم گفتگوهای دوجانبه ای بین ایران و غرب و بخصوص آمریکا انجام شود.

علی واعظ، تحلیلگر ارشد امور ایران در گروه بین المللی بحران می گوید: «گشایشی که پیروزی آقای روحانی نوید آن را داده می تواند راهگشا باشد و یا به سرعت مبدل به یک سراب شود. همزمان با شروع به کار دولت تازه که با انبوهی از مشکلات داخلی و خارجی مواجه است، اقدام مناسب از جانب غرب این خواهد بود که آقای روحانی را به حرکت در مسیر درست تشویق کند، نه اینکه زیر پای او را خالی کند».

لویز آربور، رئیس گروه بین المللی بحران نیز می گوید: «هیچ دلیلی برای بالا بردن توقعات و همه گونه دلیلی برای پایین آوردن و معتدل کردن آنها وجود دارد. ولی باید به یاد داشت که مجال برای سرآغازی نو در حل بحران هسته ای ایران اگر نه نایاب، نادر است. هیچ یک از طرفین در شرایط حاضر بضاعت از دست دادن چنین فرصتی را ندارند».