نگاهی به معضل گوشه ای از تهران

اختصاصی/به گزارش نما ،یکی از معضلات همیشگی کلان شهر تهران کمبود آب آشامیدنی آن هم در فصل تابستان است، اما در همین نزدیکی ها شهرکی با بیش از 40 سال سابقه وجود دارد که از ابتدای تاسیس با مشکل عدم تامین آب آشامیدنی در تمام فصول سال مواجه است. خاور شهر در جنوب شرقی تهران قرار دارد که با وجود وعده های فراوانی که از سوی مسئولین امر برای رفع این مشکل داده شده است این معضل هنوز به قوت خود باقی است.
اهالی این شهرک ناگزیرند برای تهیه آب آشامیدنی خود از تانکرهای آبی که شرکت آبفا برای این منظور تدارک دیده است آب مورد نیاز روزانه خود راتهیه کنند هر چند اطمینانی به بهداشتی بودن این آب نیز نمی باشد و ناچارند قبل از مصرف این آب را نیز بجوشانند و یا از دستگاه تصفیه آب استفاده کنند و درمواردی نیز از آب های معدنی که بسیار نیز هزینه بر می باشد استفاده نمایند.
در سالهای پیش امید اهالی این منطقه به احداث سد ماملو و رفع همیشگی این معضل بود اما حتی آبگیری سد ماملو نیز نتوانست این مشکل را رفع کند. احداث سد ماملو در جنوب تهران و استحصال آب براي مناطق جنوبي پايتخت از راهكارهايي بود كه براي جبران كمبود آب مطرح شد. اگر چه گفته مي‌شد با افتتاح سد ماملو مشكل‌ آب جنوب تهران رفع مي‌شود اما به گفته كارشناسان در مطالعات اوليه براي احداث اين سد، مهار آب‌هاي سطحي و كاربري كشاورزي دشت‌هاي ورامين و پاكدشت مدنظر بود اما كمبود منابع آب باعث شد تا اين سد تغيير كاربري داده و به سدي براي رفع نيازهاي آب آشاميدني جنوب تهران تبديل شود. به گفته کارشناسان بهداشتی آلاينده‌هايي كه در حوزه سد ماملو قرار دارند، باعث شده تا با شروع بارندگي‌ها اين آلاينده‌ها وارد رودخانه شده و به علت اينكه در فرآيند‌هاي تصفيه آب برخي از اين آلودگي‌ها از بين نمي‌روند باعث بروز بيماري‌ها در ميان مصرف كنندگان شوند.
با وجود بحران همیشگی آب در خاور شهر معاون نظارت بر بهره‌برداری آبفای جنوب شرقی تهران وعده  پایان یافتن مشکلات این منطقه را  تا پایان خردادماه 93 داد و یاد آور شد که اقدامات لازم برای انتقال آب به این شهرک صورت گرفته و به محض اینکه تصفیه خانه آن راه اندازی شود خاورشهری‌ها هم در خانه خود آب شرب لوله کشی خواهند داشت.
مسئولین در این زمینه مسئولیت حل نشدن این مشکل را به گردن یکدیگر می اندازند چنانچه قائم مقام شورای اسلامی شهر تهران وظیفه آبرسانی به این منطقه را بر عهده شرکت آب منطقه ای می‌اندازد و می‌گوید: قبل از هر چیز باید پرسید که آیا مدیریت شهری مسئول تامین آب شرب خاورشهر است؟ با اینکه پاسخ این پرسش خیر است، اما ما این موضوع را پیگیری کرده‌ و حتی به خاورشهر و قیامدشت سفرکردیم و با بررسی مشکلات آنها را به مسئولان مربوط منعکس کردیم.
مرتضی طلایی می‌افزاید: وظیفه ما به عنوان نماینده مردم پیگیری موضوع بود و باید از سازمان آب و فاضلاب تهران سوال شود که چرا تاکنون این موضوع به سرانجامی نرسیده است؟
طلایی همچنین رشد بی رویه تهران را عاملی برای حل نشدن این معضل می داند و  تصریح می‌کند: توسعه بی‌رویه تهران باعث شده تا ما امروز شاهد این پیامدها و مشکلات باشیم؛ زیرا در دوره‌ای سرعت رشد تهران بیش از ایجاد ظرفیت برای ارایه خدمات بود و همین موضوع به همراه ساخت و سازها و مهاجرت‌ها باعث شد تا ما امروز با این مشکلات مواجه شویم.آن زمان که خاورشهر جزو حاشیه شهر تهران محسوب می‌شد و مسئولان بدون در نظر گرفتن مسایل معیشتی ساکنان، آن را جزیی از پایتخت کردند باید مشکلات امروز را هم پیش‌بینی می‌کردند.
قائم مقام شورای اسلامی شهر تهران با بیان این مطلب، ادامه می‌دهد: از طرفی خاورشهری‌ها هم حق دارند از امکانات مناسبی برای زندگی برخوردار شوند؛ اما از طرف دیگر هم مسئولان می‌گویند که منابعی برای اختصاص دادن به آنان ندارند.
 وی همچنین با وعده پیگیری مطالبات مردم از شهرداری و دستگاه‌های دولتی اظهار امیدواری کرد که از طریق تعامل و هماهنگی بین بخشی بتوان این مشکلات را حل و فصل کرد.
هر چند سد ماملو مهمترین گزینه برای حل این بحران در دولت دهم توسط استاندار مطرح شد اما  هنوز آب قابل شرب به خاورشهر نرسیده است. به اعتقاد کارشناسان حتی اگر این سد آبگیری هم شود، آب پشت آن قابل شرب نخواهد بود.
به اعتقاد آنها رودخانه‌های تامین کننده آب شرب تهران به دلیل استقرار منابع آلاینده در حوزه و حریم منابع آبی آلوده هستند. وجود صنایع آلاینده، واحدهای خدماتی و مسکونی، ویلا، هتل و ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم رودخانه‌های جاجرود، کرج و رودخانه‌های مشابهی که آب سدهای تهران را تامین می‌کنند و باعث آلودگی این رودخانه‌ها می‌شوند از مشکلاتی است که در حریم رودخانه‌هایی قرار دارند که آب شرب تهران را تامین می‌کنند و روز به روز نیز در حال گسترش هستند، اما نکته تاسف بار ماجرا آنجاست که بسیاری از این ساخت و سازها به محل درآمدی برای برخی سازمان‌ها تبدیل شده‌اند. این درحالی است که این‌گونه ساخت و سازها درحریم رودخانه‌ها و سدها بر خلاف قانون است.
همچنین کارشناسان معتقدند که آلودگی‌های ناشی از پساب‌های صنعتی، فلزات سنگین صنایع غیر مجاز و تخلیه فاضلاب در رودخانه‌ها با هیچ فرآیند بیولوژیکی قابل رفع نیستند و وارد سیستم آب شرب می‌شوند.
با وجود تمام مشکلات آبی اهالی خاور شهر معاون نظارت بر بهره‌برداری شرکت آبفای جنوب شرق کمبود آب اهالی خاور شهر را دغدغه ای همیشگی عنوان می کند و می گوید: سالهاست که در این منطقه با کمبود آب مواجه هستیم و به همین خاطر سعی کردیم با اقداماتی مانند تاسیس سد ماملو و تجهیز و راه‌اندازی چندین حلقه چاه در شهرهای جنوبی پایتخت کمی از بار مشکلات آنان برداریم. 30 درصد از آب سد ماملو به این منطقه اختصاص یافته است، اما به این علت که تصفیه خانه آن هنوز راه اندازی نشده و در مخازن و تجهیزات کمبودهایی دارد هنوز قادر به آب‌رسانی به خاورشهر نیستیم.
وی با ابراز امیدواری از رفع مشکلات تصفیه خانه تا خرداد ماه سال 93، می‌افزاید: خط انتقالی آب را از تصفیه خانه به شبکه آب خاورشهر متصل کرده‌ایم و به محض اینکه راه اندازی شود، آب هم به خانه خاورشهری‌ها می‌رسد. به رغم تمامی اعتراضات اهالی خاور شهر مرادی می گوید: اکنون مشکل خاصی در خصوص تامین آب شرب در منطقه خاورشهر نداریم و آب آشامیدنی آنان خریداری نمی‌شود؛ بلکه خود ما تانکرهایی را در محلات قرار داده‌ایم و آب آنها را از منطقه جمال آباد که کیفیت خوبی دارد پر می‌کنیم.
معاون نظارت بر بهره‌برداری آبفای جنوب شرقی تهران افت فشار را تنها مشکل خاور شهر دانست و معتقد است که آن هم به زودی رفع خواهد شد. وی همچنین یادآور شد که ایران 14 سال متوالی دچار خشکسالی بوده است و ورامین سالانه دچار افت 5/1 متری سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود و 10 سانتی متر نشست زمین دارد و در کنار آن سد لتیان و لار نیز با کمبود شدید آب مواجه هستند که این فقط گوشه‌ای از مشکلات آبی ما در سامانه شرق پایتخت است.مرادی با تاکید بر بهینه سازی مصرف آب در کشور و به خصوص پایتخت، می‌افزاید: با وجود همه این مشکلات تاکنون ما توانسته‌ایم، آب آشامیدنی خاورشهر را هرچند که سختی آن زیاداست، فراهم کنیم که در مقایسه با آب بسیاری از نقاط کشور که مشکلاتی از قبیل لب شوری یا بالا بودن ای سی دارند خاورشهری‌ها از اوضاع بهتری برخوردارند.

گزارش: سیده الهام جوادی