رابطه وضعیت اقتصادی و فرزند آوری/صنعتی شدن جوامع رشد جمعیت را كاهش می دهد!؟

به گزارش نما به نقل از قدس آنلاین، سالیان قبل مردم با اعتقاد کامل به رزاق بودن خداوند و پیروی از سیره ائمه اطهار(ع) نسبت به فرزند آوری زیاد علاقه داشتند ولی امروز این اعتقادات جای خود را به ترس از تولید مثل در خانواده ها داده است. امروز رواج سبک زندگی غربی در بین خانواده های ایرانی، گرایش به تکثیر نسل در آنها را کاهش داده تا جایی که امروز ما با خطر کاهش جمعیت رو به رو شده ایم. حالا کارشناسان هشدار می دهند اتفاق خطرناک در هر کشور، سالمندی است که کشور ما اکنون از این جهت در معرض تهدید است. بطوریکه گفته می شود اگر به همین گونه پیش رویم تا حدود سال 1420 در کشور 20 میلیون سالمند خواهیم داشت؛ این از نظر علم اقتصاد به معنای بحران اقتصادی در آینده است.اینها را که می گوییم نه این که حرف تازه ای است . از وقتی بحث فرزند آوری و کمبود جمعیت جوان در سالهای آتی مطرح شده این حرفها هم به کرات گفته شده اما وقتی سعید لیلاز کارشناس اقتصادی می گوید: از سال 1420 به بعد مساله اصلی ایران مساله مرگ و میر سالیانه 2 میلیون نفر خواهد بود و با جمعیت سالمند وحشتناکی رو به رو می شویم که جوانانی هم برای نگهداری از آنها وجود ندارند، بیشتر نگران می شویم.
هر چند در این خصوص نصرالله پژمان فرعضو کمیسیون فرهنگی مجلس معتقد است فقر اقتصادی و فرزند آوری ربطی به هم ندارد اما لیلاز رابطه آنها را مستقیم می داند.
پژمان فر به خبرنگار قدس آنلاین می گوید: اگر فقر اقتصادی باعث فرزند آوری کمتر شده چرا خانواده های مرفه فرزند کمتری دارند و خانواده های کم برخوردار اقتصادی فرزند بیشتری ؟
در این زمینه لیلاز می گوید: ثروتمند شدن و صنعتی شدن و پیچیده شدن جوامع باعث کاهش رشد جوامع و کاهش بُعد خانوار(تعداد افراد خانواده) می شود. و البته هر چه اقتصاد معیشتی تر باشد بُعد خانوار بزرگتر است و هر چه اقتصاد از سطوح معیشتی فاصله بگیرد، و صنعتی و پیچیده و پیشرفته بشود به همان نسبت بُعد خانوار را کوچک می کند.
ولی پژمان فر بیشترین عامل موثر در فرزند آوری کمتر را عامل فرهنگی میداند و اظهار می دارد: مشکلات فرهنگی باعث می شود که هم بارداری در سنین بالا اتفاق بیفتد و هم تعداد و دفعات فرزند آوری کم بشود و به یک یا نهایتا دو فرزند ختم شود. لذا باید فضای فرهنگی را نسبت به این موضوع مساعد کنیم و خانواده ها را با خطرات فرزند آوری کمتر آشنا کنیم .
لیلاز در این زمینه اینطور اظهار نظر می کند: یکی از علل و پیامدهای جامعه صنعتی پیشرفته این است که زنها در آن جامعه درس می خوانند در جامعه ای مثل ایران یک دختر تا 26 یا 27 سالگی درس می خواند و کلی هم سرمایه گذاری می کند تا تحصیلات عالیه داشته باشد و وارد اجتماع شود، نه این که در سن 18 سالگی ازدواج کند و مثلا تا 40 سالگی 4 تا بچه به دنیا بیاورد . این دختر بنا دارد به طور کلی دیر ازدواج کند . این یک حادثه علمی است و با آن کاری هم نمی شود کرد. حتی با تشویق های دولتی هم نمی توان درخواست کرد که بُعد خانوار افزایش پیدا کند.
پژمان فر در این زمینه با اشاره به یک بسته حمایتی در مجلس می گوید: بهتر است در زمان دانشجویی یا سربازی برای جوانان انگیزه فرزند آوری ایجاد کنیم نه این که صبر کنیم جوان ما دوره دبیرستان و لیسانس و سربازی را تمام کند و دو سه سال هم درگیر خواستگاری و ازدواج شود و بعد برای بچه دار شدن تصمیم گیری کند.چرا که در این وضعیت سن او از سی گذشته و به طبع انگیزه ای برای فرزند آوری بیشتر ندارد.
در همین خصوص حجت الاسلام حبیب الله حاتم نیا خاطر نشان می کند: دهه 60 انفجار جمعیت ایران ناشی از فراهم بودن شرایط مناسب فرزندآوری برای مردم بود،اگر امروز جمعیت کشور سیر کهولت به خود گرفته علتی جز فراهم نبودن زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مناسب برای تکثیر نسل ندارد.
لیلاز هم تصریح می کند: رابطه رشد اقتصادی و فقر رابطه روشنی است هر چه رشد اقتصادی کمتر باشد و به طرف صفر و منفی برود امکان این که بشود فقر را در جامعه ای که رو به رشد است ریشه کن کرد کمتر می شود .موتور اصلی برای محو فقر و کاهش فقر عمومی رشد اقتصادی است چون استراتژی های محو فقر در ایران صرفا بر توزیع کالا تکیه می کنند نه بر تولید ثروت و نتیجه آن جز به توزیع فقر نمی انجامد. بر عکس وقتی کشورها استراتژی رشد را در نظر می گیرند و آن را مبنا و ملاک اجتماعی شان برای محو فقر قرار می دهند از دو طریق کاهش فقر با سرعت اتفاق می افتد طریق اول رشد اشتغال است و طریق دوم کاهش تورم.
وی می افزاید: تورم قاتل فقراست و بیشترین فشار را روی فقرا می آورد چنانکه الان در ایران متوسط نرخ تورم کمتر از 40 درصد است در حالی که فشار تورم بر طبقات محروم حدود 50 درصد است و در روستاها حدود 60 درصد.
به هر حال با این که این کارشناس اقتصادی معتقد است از سال 1420 که با جمعیت زیادی از سالمندان مواجه می شویم به دلیل اندوخته نکردن ثروت قادر نخواهیم بود مثل ژاپن از سالمندانمان در خانه های سالمندان به صورت آبرومندانه ای نگهداری کنیم و هزینه های بهداشتی در تولید ناخالص ایران به 15 تا 20 درصد می رسد، اما دکتر شهریاری رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با اشاره به همان بسته حمایتی اظهار میدارد که حدود یک سال است کمیسیون فرهنگی ، اجتماعی و بهداشتی مجلس با همکاری کارشناسان شورای عالی فرهنگی روی یک بسته پیشنهادی برای فرزندآوری کار می کنند که 48 ماده دارد و در نویت رفتن به صحن علنی مجلس است و در آن همه مسایل پیش بینی شده . اما با توجه به این که بار مالی زیادی دارد باید با شورای نگهبان و دولت هماهنگی شود تا به مرحله تصویب برسد.
وی در خصوص محتوای این بسته اطلاع رسانی نکرد.