آیا روسیه به عربستان حمله خواهد كرد؟

در خبرهای دیروز آمده که پوتین رئیس جمهور روسیه با تروریست خواندن رژیم حاکم بر عربستان، گفت مسکو به زودی پاسخ عاملان انفجارهای ولگوگراد را خواهد داد. وی همچنین افزود که پاسخ ما طوری خواهد بود که نقشه خاورمیانه را تغییر خواهد.

برخی تحلیلگران این نوع ادبیات حاکم بر مرد یخی کاخ کرملین را نوعی اعلام جنگ به خانواده سلطنتی حاکم بر ریاض تعبیرکردند و به بیانی از احتمال تهاجم نظامی روسیه به عربستان سخن گفتند.

اگرچه چندی قبل بندربن سلطان رئیس دستگاه امنیت سعودی ها دردیدار با رئیس جمهور روسیه بدلیل حمایت های مسکو از بشار تهدید به استفاده از ظرفیت نیروهای افراطی در چچن و قفقاز علیه روسیه کرد ولی دو انفجار بزرگ در ولگوگراد تمامی توجهات را به سوی عربستان به عنوان متهم درجه یک معطوف نمود.

درسایه چنین اتقاق مهمی چنین به نظر می رسد که اینک نوبت روسیه است تا واکنش مناسبی علیه حاکمان ریاض انجام دهد تا هم پاسخ درخوری به سعودی ها بدهد و هم جایگاه برتر خود را به دیگران اثبات نماید.

اما در این مسیر بسیار پر خطر سیاستمداران مسکو ملاحظاتی دارند که نتیجه نهایی چنین فرایندی به جنگ و درگیری نظامی منجر نخواهد شد بلکه همانند اغلب بحرانهای دهه اخیر جهان این دو کشور رقابتی فرسایشی را در پیش خواهند گرفت.

دلایل چنین نگاهی به عواملی چند مرتبط است که به شرح زیر می اید:

1-روسیه و عربستان در طول سالهای اخیر بیشتر در حال رقابت و کشمکش بودند و بدلیل نداشتن قرابت های لازم همیشه به دیده رقیب به هم می نگریستند بویژه با علنی شدن نقش ریاض درحمایت از گروههای تندرو در قفقازاین چالش معنای بهتری یافته است .

2- از دوران جنگ سرد تا کنون همیشه عربستان در جرگه هواداران غرب در خاورمیانه تلقی شده و رقابت های امنیتی و اقتصادی از مهمترین محورهای فعالیت این دو کشور در سالهای اخیر بوده است.

3- بحران سوریه فرصت مناسبی برای عیان سازی خصومت های مسکو - ریاض بوجود اورد تا آنجا که در جمع بازیگران موثر بر این موضوع نمی توان از نام این دوکشور از حیث تاثیر گذاری نزدیک بر تمامی تحولات سه سال گذشته سوریه براحتی گذشت.

4-تحولات دهه اخیر خاورمیانه شرایطی فراهم ساخت تا دامنه یارکشی و هواخواهی بگونه ای تشدید شود که خیلی از کشورها بدنبال یافتن نقش برتر شوند و لذا رقابت های روسیه و عربستان را نیز می توان در راستای تکثیر و ازدیاد موقعیت منطقه ای و فراتر ازآن تفسیر نمود.

5- فراز ونشیب سالهای اخیر خاورمیانه جولانگاهی بی بدیل در اختیار بسیاری از بازیگران قرار داد که شاید در این میان در تحولاتی مانند جنگ عراق، بحران سوریه، تحولات نفت و انرژی، جریانات حوزه تروریسم ومباحث امنیتی منطقه چالش های روسیه و عربستان را بیش از پیش عیان ساخت.

6-در پی تحولات اخیر جهان عرب و بروز جنبش های مردمی بدلیل برهم خوردن ترتیبات سیاسی و امنیتی و حتی اجتماعی و اقتصادی در این کشورها باردیگر رقابت مسکو و ریاض برای سهم خواهی بیشتر به چشم امده است ولی بحران مصر، لیبی، تونس و سوریه زنجیره ای از تحولات را رقم زد تا این کشمکش واقعیت ملموسی را به نمایش گذارد.

7-درعین حال دو کشور فوق زمینه های مهم دیگری از رقابت را در حال حاضر دارا می باشند که این فرایند رقابتی را تداوم می بخشد.موضوع آینده سوریه، منازعه فلسطین- اسراییل، نوسانات حوزه نفت انرژی در جهان، مباحث مربوط به تروریسم، مسائل انرژی هسته ای در خاورمیانه و رقابت های تکنولوژیک و علمی مربوط به آن واینده گروههای تندرو وسلفی ازجمله عناصر این مسابقه هستند.

سخن آخر اینکه اگرچه تهدید مسکو علیه ریاض یک امر جدی است و می تواند سبب برخی تغییرات شود ولی درمجموع بوی جنگ در منطقه به مشام نمی رسد و بطور حتم نزاع دو کشور در فرصت های مختلف در روزهای اینده بروز بیشتری را خواهد داشت.