اشكی كه دیر ریخته شد

تهاجم داعش به استان های شمالی عراق و درگیر شدن افکار عمومی منطقه و جهان با این موضوع، تا حدود زیادی بحران سوریه را به فراموشی سپرده است. رسانه ها کمتر از درگیری های سوریه می گویند و در سطح دولت ها نیز بحران سوریه کمتر مورد توجه است.

درست در همین شرایط، آقای "بان کی مون" دبیرکل سازمان ملل متحد، مقاله ای تحت عنوان "بحران سوریه؛ جنگ داخلی، تهدید جهانی" منتشر کرد که علاوه بر توجه به بحران سوریه، شامل اعترافات ضمنی به ناتوانی سازمان ملل برای مهار این بحران، لجام گسیختگی قدرت های ذینفع در ایجاد جنگ و دامن زدن به آن و تلاش غیرقابل مهار گروه های تروریستی برای انهدام کشور سوریه نیز می باشد. هر چند دبیرکل سازمان ملل در این مقاله، سه طرف را مقصر دانسته که عبارتند از گروه های مسلح ضد دولت، قدرت های خارجی و دولت سوریه، لکن کاملاً پیداست که روح محافظه کاری به او اجازه نداده است میزان دخالت هر یک از این سه عامل را به همان اندازه که واقعیت دارد مشخص کند تا بتواند به نتیجه مطلوب برسد. او تلاش می کند بی طرفی خود را به عنوان متولی بزرگ ترین سازمان جهانی مسئول برای حفاظت از ملت ها و کشورها حفظ کند ولی نمی تواند ناتوانی زایدالوصف این سازمان در انجام وظیفه ای که برعهده دارد را پنهان نماید.

اشاره به فرازهائی از مقاله آقای "بان کی مون" می تواند وضعیت سازمان ملل و ناتوانی آن در قبال بحران سوریه را نشان دهد. وی مقاله خود را با این جملات شروع می کند:

"جنگ وحشتناک سوریه به شکلی دشوارتر و خونین، فرای مرزهای این کشور ادامه دارد. با حسابی ساده به نظر می رسد این امر که هیچ اقدامی نمی توان انجام داد جز اینکه طرف ها را مسلح و شاهد خشونت درگیری ها باشیم، به امری پذیرفته شده تبدیل گردیده است. جامعه جهانی نباید مردم سوریه و منطقه را در امواج پایان ناپذیر خشونت و بحران رها نماید."

در این مقدمه، دبیرکل سازمان ملل به روشنی اعتراف می کند که ناتوانی در جلوگیری از خشونت و حتی تسلیم شدن در برابر بیشتر مسلح شدن طرف های درگیر در سوریه، به امری پذیرفته شده تبدیل شده است. هر چند دبیرکل سازمان ملل در این مقاله به چرائی عجز سازمان متبوع خود در این زمینه اشاره ای نمی کند ولی طبیعی است که خوانندگان مقاله وی این سؤال را مطرح کنند که چه چیز موجب شده این سازمان و دبیرکل آن صرفاً همانند یک ناظر بی مسئولیت به بحران سوریه نگاه کنند و غیر از اظهار عجز کار دیگری از آنها بر نیاید؟

البته دبیرکل در فراز دیگری از مقدمه مقاله خود تلاش می کند خود و سازمان متبوع خود را در زمینه حل بحران سوریه فعال نشان دهد و به همین منظور می نویسد:

"سازمان ملل متحد به سختی برای حل ریشه های عمیق درگیری و اثرات مخرب آن تلاش نموده است. تلاش های انسان دوستانه و سایر اقدامات ما موجب نجات زندگی و کاهش رنج شده است. اما هدف اساسی ما یعنی پایان دادن به درگیری برآورده نشده است. دورنمای سرد برای صلح، بیشتر به دلیل شعله ور شدن خشونت های فرقه ای در عراق، مبهم تر گردیده است. انسجام و تمامیت هر دو کشور و نه تنها یکی از آن دو، در معرض تردید است."
در این فراز، ضعف سازمان ملل از زبان دبیرکل آن بقدری مشهود است که برخلاف وظیفه ذاتی این سازمان که حفاظت از انسجام و تمامیت ارضی کشورهای عضو در رأس آن قرار دارد، شخص دبیرکل اعتراف می کند که در اثر بحران های موجود در سوریه و عراق اکنون انسجام و تمامیت ارضی این هر دو کشور در معرض تردید است. به عبارت روشن تر، آقای "بان کی مون" پذیرفته است که دست های پشت پرده بحران عراق و سوریه درصدد تجزیه این دو کشور هستند و البته کاری هم از دست وی وسازمان متبوعش ساخته نیست!

آنچه موجب تأسف شدید است اینست که دبیرکل سازمان ملل درحالی که دولت سوریه را- و با اضافه کردن بحران عراق، لابد دولت عراق را نیز - یکی از اطراف بحران قلمداد می کند، بهیچوجه به این سؤال پاسخ نمی دهد که با توجه به ماهیت گروه های تروریستی فعال در سوریه و حمایت قدرت های خارجی از آنها چگونه می توان دولت این کشور را نیز یکی از عوامل ایجاد بحران دانست؟ پاسخ این سؤال را هر چند آقای "بان کی مون" نمی دهد ولی روشن است که آن را باید در روح محافظه کاری وی و فضای حاکم بر سازمان متبوع وی جستجو کرد. واقعیت اینست که سازمان ملل، از خود اراده ای ندارد و تحت سیطره قدرت های سلطه به ویژه آمریکا عمل می کند، همان ها که آقای "بان کی مون" در همین مقاله از آنها با عنوان "قدرت های خارجی" یاد می کند و برای آنها نقش مؤثری در ادامه بحران سوریه قائل است.

دبیرکل سازمان ملل در مقاله خود، با ارائه شش راهکار برای حل بحران سوریه که البته اموری تکراری هستند به این نتیجه می رسد که "درحال حاضر بزرگ ترین مانع در راه خاتمه جنگ در سوریه تصویری است که می گوید جنگ برنده است."

با اینحال، آقای دبیرکل حاضر نیست قدرت های خارجی را، که راه حل سیاسی بحران سوریه را رد می کنند و با حمایت های تسلیحاتی، سیاسی، مالی و تبلیغاتی تروریست ها به ادامه جنگ دامن می زنند، سرزنش کند و راهی برای جلوگیری از این تخلف آنها از منشور ملل متحد ارائه دهد.

پایان بخش مقاله دبیرکل سازمان ملل، جملاتی سخت احساسی و نشان دهنده عمق بحران و فاجعه انسانی در سوریه است، اما چه سود که متولی بزرگ ترین سازمان جهانی که وظیفه خطیر حفاظت از صلح را برعهده دارد در این مقاله فقط دردها را مطرح می کند و راهی برای درمان آنها نشان نمی دهد یا نمی تواند نشان دهد. او در پایان می نویسد:

"نقش های فرقه ای خطرناک، حرکت عظیم پناهندگان، وحشیگری های روزانه و گسترش بی ثباتی، جنگ داخلی در سوریه را تبدیل به تهدیدی جهانی می کند. امروز تمامی ارزش هائی که قبول داریم و تمامی دلایلی که سازمان ملل متحد به خاطر آنها وجود دارد، در سرزمین منهدم شده سوریه در معرض تهدید است. از خیلی پیش از این، زمان برای جامعه بین المللی به ویژه شورای امنیت، به منظور پاسداشت مسئولیت های خود گذشته است."

به آقای "بان کی مون" دبیرکل سازمان ملل نیز باید گفت: خیلی پیش از این، زمان ریختن اشک برای مظلومیت های سوریه گذشته است. شما آقای دبیرکل مقاله تان را دیر نوشته اید. ملت ها درباره سازمان ملل و شخص شما آقای "بان کی مون" قضاوت مثبتی نخواهند داشت.