تعطیلاتی كه به كام مسافران تلخ میشود!

اختصاصی/به گزارش نما ؛جاذبه های دریا آنقدر زیاد است که انسانها را ناخودآگاه به سمت خود می کشد آبی بیکران دریا و آرامش وصف ناپذیر آن خود دلیلی برای آن است که اولین مقصد هر مسافری دریا باشد. اما گاهی دریا نیز خشمگین می شود و با خشم خود ده ها و شاید صدها انسان را به کام خود فرو می برد. غرق شدگی خاطره ای تلخ از دریا برای مسافران به یادگار می ماند. مسافرانی که برای اندکی تفریح و گذراندن تعطیلات به دریا آمده بودند حال با دستانی خالی و از دست دادن عزیزی به خانه بر می گردند.
سازمان پزشکی قانونی تعداد غرق شدگان دو ماهه اول امسال را 115 نفر اعلام کرد که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که تعداد متوفیات غرق شدگی 146 نفر بود، 21.2 درصد کاهش یافته است. و از این تعداد 102 نفر مرد و 13 نفر زن بودند.
با توجه به پایان تابستان و افزایش حجم سفرها به شمال کشور بیشترین تلفات غرق شدگی در این فصل گزارش می شود به نحوی که بر اساس آمارهای موجود معمولاً در هر سال حدود 50 درصد موارد غرق شدگی مربوط به فصل تابستان است.
باید به این نکته توجه کرد که شنا در دریا هرگز مشابه شنا در استخر نیست و علاوه بر دانستن فن شنا و داشتن مهارت زیاد، باید ویژگی‌های آب دریا را نیز شناخت. آب شور دریا در صورت برخورد با چشم، سوزش چشمی دردناکی ایجاد می‌کند و تمرکز شناگر را کاملاً از بین برده و او را در یافتن مسیر ساحل ناتوان می‌کند. در صورت ورود آب دریا به نای و ریه فرد، سرفه‌های شدیدی ایجاد می‌شود که عملاً شنا کردن را غیرممکن ساخته و شناگر کاملاً مستأصل می‌شود. ضربات امواج دریا، فرد را با خود به این سو و آن سو برده، تمام توان و انرژی وی را مستهلک می‌کنند. گل‌آلود بودن آب‌های ساحلی دریای خزر موجب می‌شود که حتی با عینک شنا هم نتوان در زیر آب چیز زیادی مشاهده کرد و مثلاً ناحیه کم‌عمق را از عمیق تشخیص داده یا فرد در حال غرق شدن را در زیر آب یافت. فردی که در چنین شرایطی به دام افتد، بسیار دشوار بتواند خود را از مهلکه نجات دهد. ضمناً مطابق یک اصل، برای شنای افراد بالغ در آب‌های دریایی با عمق بیش از یک و نیم متر، نه تنها آنها باید فنون شنا را به خوبی بدانند بلکه لازم است به توان فیزیکی و استقامات بدنی بالای خود نیز اطمینان داشته باشند. حتی با وجود مهارت بالا و توان بدنی فوق‌العاده، هنوز هم دریا جای امنی برای شنا نیست، چرا که؛ جریان‌های ساحلی از عمده دلایل مرگ شناگران حرفه‌ای می‌باشند.
جریان شکافنده، جریان‌های ساحلی یا جریان‌های مرگبار به جریان‌هایی از آب گفته می‌شود که از ساحل به سوی دریا حرکت می‌کنند. این جریان یکی از مهمترین عوامل در غرق شدن انسان‌ها در دریاهاست به طوری که ۸۰ درصد عملیات‌های کمکی نجات غریق‌ها مربوط به همین پدیده است. حرکت این جریان از داخل منطقه خیزاب ساحلی آغاز می‌شود و تا خارج از خط شکست موج ادامه می‌یابد. این جریان‌ها، آبی که موج‌ها به سوی ساحل آورده‌اند را به دریا باز می‌گردانند. جریان‌های شکافنده بسته به شیب ساحل و کنش خیزاب (موج)، عامل اصلی زهکشی آب به سوی دریا و مرگ انسان‌ها است.این جریانها در تمام دریاها، دریاچه‌ها و اقیانوس‌ها نیز وجود دارند.

دلیل پدیده جریان شکافنده
امواج دریا با حرکت به سمت ساحل همواره حجم زیادی از آب را به طرف خشکی منتقل می‌کنند. این حجم وسیع از آب می‌باید دوباره به‌داخل دریا برگردد و برای این منظور در نقاطی از ساحل، به‌صورت تقریباً غیرقابل پیش‌بینی، درون آب دریا آب‌راهه‌هایی به طرف دریا ایجاد می‌شود که در آن آب با سرعت زیادی بر خلاف جهت امواج (یعنی از سمت ساحل به‌سمت دریا) جریان می‌یابد. این جریانها کاملاً از امواج آب متفاوت بوده و به آن‌ها جریان‌های ساحلی، جریان‌های شکافنده یا جریان‌های مرگبار گفته می‌شود که در بسیاری نقاط جهان تلفات جانی بسیاری را به‌بار می‌آورند.

نشانه‌های جریان‌های شکافنده
شناسایی زمان پدیداری جریان شکافنده برای افراد عادی دشوار است. در بسیاری موارد دیده شده که افراد بسیاری در دریا در حال شنا کردن بوده‌اند، همه چیز عادی به چشم می‌آید، اما در همین میان یک نفر در میان جریان شکافنده گیر کرده و غرق می‌شود. جریان شکافنده تنها وابسته به دریاهای طوفانی و مناطق پرخطر نیست. هنگامی که دریا موّاج است، احتمال پدیداری این جریان‌ها بسیار است. در بسیاری از کرانه‌های گیلان و مازندران ساحل ماسه‌ای است. در ساحل ماسه‌ای نشانه‌هایی همانند شکل هلال یافت می‌شود که نوک هلال جایی است که جریان شکافنده پدیدار می‌شود. نشانه‌های دیگر عبارتند از این که اگر کسی روی تپه ماسه‌ای، نیمکت‌های چوبی یا روی سقف خودرویی بایستد و به کرانه دریا نگاه کند راه‌ها و شکل‌هایی را که به بادبزن دستی شباهت دارد را خواهد دید، به گونه‌ای که دسته بادبزن به سوی ساحل و دهنه بازش به سوی دریاست. رنگ روشن در کف آب نشانه وجود جریان شکافنده است؛ البته این شکل‌های ظاهری جریان شکافنده‌است که مردم می‌توانند به سادگی شناسایی کنند. نشانه‌های دیگر نیازمند سنجش با دستگاه‌های دقیق دریایی است. از دیگر نشانه‌های جریان‌های شکافنده می‌توان موردهای زیر را نام برد.

  -  آب در محل جریان شکافنده آرام و بدون موج است.
   - آب دریا در محل جریان شکافنده همرنگ دیگر جاهای دریا نیست.
   - خطی از آب کف‌آلود، خزه یا زباله در محل جریان شکافنده به سوی دریا حرکت می‌کنند.
  -  موج‌هایی که به سوی کرانه و ساحل می‌آیند، در محل جریان شکافنده دچار شکست می‌شوند.

روش مقابله با جریان شکافنده
اگر در یک جریان شکافنده گرفتار شدید: ۱- با جریان مقابله نکنید. ۲- موازی با خط ساحلی حرکت کنید. ۳- اگر توانایی فرار ندارید، بر روی آب شناور بمانید. (تا با جریان آب به دریا برده شوید.) ۴- درخواست کمک کنید.

چنانچه درون یک جریان شکافنده گرفتار شدید، نخست آرامش خود را حفظ کنید. دوم اینکه هرگز، هرگز و هرگز بر خلاف جریان شکافنده و به سمت ساحل شنا نکنید. این اقدام مرگبار منجر به خسته شدن کامل شناگر شده و شناگر از رمق افتاده به راحتی غرق خواهد شد. در عوض خود را بر روی آب نگاه دارید؛ اکنون دو گزینه پیش روی شماست:
اگر توان بدنی بالایی برای شنا دارید:

الف- به صورت موازی با ساحل حرکت کرده و از مسیر جریان کاملاً خارج شوید و سپس به صورت مورب به سمت ساحل برگردید ب- یا اینکه برای خروج از جریان شکافنده، موازی با ساحل در عمق آب شنا کنید. در اعماق زیرین آب، جریان شکافنده قدرت کمتری دارد. لذا میتوان به این طریق از مسیر جریان فرار کرده، آنگاه از آب عمیق به آرامی و به صورت مورب به سطح بازگشت و به صورت مورب به ساحل برگشت. دقت کنید که این روش نیازمند توانایی حبس نسبتاً طولانی تنفس میباشد

اگر توان بدنی معمولی دارید:
هم جهت با جریان به سمت دریا حرکت کنید. معمولاً جریان پس از طی چندین متر تا چند ده متر، قدرت خود را از دست میدهد. در اینجا میتوانید با صورت موازی با ساحل از جریان فرار کرده و پس از طی چندین متر و دور شدن از جریان، ابتدا نفس بگیرید، سپس تقاضای کمک کنید و بعد به صورت مورب به سمت ساحل برگردید. لازم به ذکر است که معمولاً دریا در خارج ناحیه شکست امواج آرامتر است. ناحیه شکست امواج، ناحیهای است که موج در آنجا فرو ریخته و به رنگ کف سفید دیده میشود، و این ناحیه برای شناکردن مناسب نیست. بنابراین شناگری که بتواند خود را در در خارج ناحیه شکست امواج روی سطح آب نگاه دارد، از جریان شکافنده در امان خواهد بود (البته به طور کلی فاصله گرفتن زیاد از ساحل برای بیشتر شناگران به هیچ وجه قابل توصیه نیست).