بحران تفكر و ویروس متذكر!

اسلام دینی کامل و جامع است که به همه ابعاد زندگی انسان توجه دارد. هرچند روح برخی عبادات جمعی است و نظم اجتماعی و حضور پرشکوه در آنها جزو اصول محسوب می شود اما مهمترین بخش همه عبادات حضور قلب و توجه و تدبر است.

لذا هرچه زندگی بشر پرهیاهوتر شود احتیاج به خلوتی برای به خود آمدن و سخن گفتن با خدای متعال نیز بیشتر خواهد شد.

مولای متقیان این معنا را در موجزترین کلام به زیبایی بیان فرموده اند::

«الانفرادُ راحَة المُتَعَبِّدینَ.»

«خلوت گزیدن، آسایش عبادتگران است».

آنچه در خلوت نصیب عابد می‌شود در غوغا و هیاهو به دست نمی آید. امام علیه السلام در فرمایشی دیگر می فرمایند:

«فی الاِنفِرادِ لِعبادَةِ اللَّهِ کُنُوزُ الارباحِ»

«در خلوت گزیدن برای عبادت خدا، گنجینه های سود است.»

هرچند حضور در اجتماعات دینی بسیار پرسود است و آثار گران‌بهایی دارد لکن انس و محبت بین خالق و مخلوق در کنج عزلت به دست خواهد آمد.

حضرت علی علیه السلام بیان عجیب و شگفت آوری درباره چگونگی انس گرفتن با خدا دارند:

«کَیفَ یَأنِسُ بِاللّه مَن لا یَستَوحِشُ مِنَ الخَلقِ؟»

«چگونه می تواند با خداوند انس بگیرد کسی که از مردم در وحشت نیست!؟»

تفکر محصول عزلت

شناخت خدا تنها و تنها ثمره تفکر است و تفکر صورت نمی‌گیرد مگر در گوشه نشینی و خلوت. البته دین مبین اسلام با عزلت و دوری کامل از اجتماع ‌که در گذشته وجود داشت مخالف است و بهترین و جامع ترین دستاورد را در این رابطه به بشر هدیه داد. به این صورت که در لابلای حضور در اجتماعات و زندگی در بین سایر مردم فرصت هایی را برای عزلت و تفکر قرار داد.

حضرت در خصوص اهمیت تفکر می‌فرمایند:

«افضَلُ العِبادَةِ الفِکرُ».

یعنی: «برترین عبادت تفکّر است».

همه ادیان پیروانشان را به توجه و تدبر در آفرینش آسمانها و زمین توصیه می کردند زیرا مغز و اصل عبادت نه به زیادی نماز و روزه و سایر عبادات که به میزان تدبر و تفکر است.

امروز ولی بشر دچار بحران تفکر و تدبر است. همه چیز به سمت سطحی نگری و مادی گرایی پیش می رود و تنها به دنبال ابزارها و مصنوعات دست خود هستند. تمدن غربی جایی برای تفکر باقی نمی گذارد و انسان را به مثابه ماشین به پیش می‌برد بی‌آنکه بدانند!

شاید پر بی راه نباشد اگر این بیماری اخیر را تلنگری جدی به بشر امروزی بدانیم. قطعاً در این ماه مبارک نیز همچون همیشه بهترین عبادت تفکر باشد. شب‌های قدر در خلوت چه بسا گمشده خویش را بیابیم.