به گزارش نما، براساس گزارش وزارت بهداشت، ايران در زمينه درمان ناباروري با ارائه خدمات در سطح بالاي بين‌المللي موفق شده در رتبه‌هاي 16و 17جهان قرار بگيرد اما باز هم گزارش‌هاي رسمي اداره باروري سالم وزارت بهداشت تأييد مي‌كنند كه از مجموع 3ميليون زوج نابارور در ايران ۶۰۰ تا ۷۰۰ زوج نازا مي‌توانند هزينه‌هاي درمان ناباروري‌شان را تأمين كنند و بقيه توان مالي لازم را ندارند. با اين همه مي‌توان گفت درمان ناباروري در ايران حكايت اميد و نااميدي همزمان است.
در دستور كار
وزير بهداشت از ابتداي تصدي پست وزارت، حمايت از درمان ناباروري را يكي از اولويت‌هاي اصلي اين وزارتخانه ذكر و اعلام كرد كه وزارتخانه‌اش برنامه‌هاي بسياري براي زوج‌هاي نابارور تعريف كرده تا بتواند اقدامات حمايتي در اين زمينه به‌ويژه براي تهيه داروهاي درمان ناباروري را انجام دهد. اخيرا هم معاون درمان وزير بهداشت اعلام كرد كه بسته جديد حمايت از زوج‌هاي نابارور در دستور كار وزارت بهداشت قرار گرفته و درحال طراحي است.
مسئولان وزارت بهداشت همواره تأكيد مي‌كنند كه براي افزايش ميزان باروري برنامه دارند. آنها حذف فرانشيز اعمال جراحي برگشت باروري را يكي ديگر از اين برنامه‌ها معرفي مي‌كنند. مديركل دفتر سلامت جمعيت و خانواده وزارت بهداشت مي‌گويد اين اقدام، در راستاي سياست‌هاي كلي جمعيت، انجام شده و كاهش هزينه اين اعمال جراحي از يك‌سو رضايتمندي متقاضيان دريافت اين خدمات را همراه دارد و از سوي ديگر با توجه به كاهش موانع موجود، گامي براي تشويق و بسترسازي به‌منظور فرزندآوري خواهد بود.
وزير بهداشت نيز همواره بر حمايت مجلس شوراي اسلامي، بابت اعتبارات لازم براي درمان ناباروري تأكيد داشته و در يكي از سفرهاي استاني، اعتبار مورد نياز براي صندوق حمايت از درمان ناباروري در كشور را افزون بر هزار و 500ميليارد ريال اعلام كرد و خواستار حمايت مجلس شد.
شايسته توجه
در شرايطي كه كاهش باروري در ايران يك دغدغه جدي است، توجه به زوج‌هاي نابارور و كمك به آنها براي فرزندآوري يكي از راه‌هاي اصلي در مبارزه با كاهش جمعيت شناخته مي‌شود. در نخستين هم‌انديشي ملي چشم‌انداز جمعيتي ايران اعلام شد كه نرخ باروري زير سطح جانشيني براي دهه آينده در ايران به‌احتمال قوي، ايران را در زمره كشورهاي با نرخ باروري خيلي پايين درخواهد آورد. در اين همايش اعلام شد كه نرخ باروري كل در ايران در سال 1385حدود 1/98 فرزند به ازاي هر زن رسيده و در سال 90 اين نرخ به 1/57 فرزند به ازاي هر زن كاهش يافته است. اگر فرض را بر اين بگذاريم كه 3ميليون زوج نابارور ايراني در يك دوره 2ساله به ميزان نرخ فرزندآوري رسمي يعني 1/57مواليد داشته باشند، جمعيت ايران يك رشد 5ميليوني را تجربه خواهد كرد.
روايت نمايندگان
يكي از اعضاي كميسيون مجلس شوراي اسلامي اما معتقد است كه وزارت بهداشت تاكنون در زمينه درمان ناباروري اقدام مؤثري انجام نداده است. دكترعلي كائيدي به همشهري مي‌گويد: زوج‌هاي نابارور مشكلات بسياري دارند. من در اين زمينه مراجعات زيادي دارم كه نه بيمه هستند و نه پول لازم را براي درمان ناباروري دارند. ما همواره براي اجرايي‌شدن طرح تحول نظام سلامت به وزارت بهداشت كمك كرده و مي‌كنيم اما انتظار داريم كه وزارت بهداشت هم در زمينه درمان ناباروري و شيوه‌هاي مطلوب باروري اقدامات مؤثرتري انجام دهد. دولت مي‌تواند بحث درمان ناباروري را در قالب لايحه در بودجه 94 بگنجاند و ما هم حمايت مي‌كنيم. سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري در زمينه جمعيت نبايد بر زمين بماند. ايشان با بصيرت همواره به دغدغه‌هاي مردم نگريسته‌اند.
اما دكتر عابد فتاحي يكي ديگر از اعضاي كميسيون بهداشت و درمان مجلس شوراي اسلامي، اقدامات وزارت بهداشت در زمينه درمان ناباروري و همچنين شيوه‌هاي مطلوب براي باروري را بسيار مفيد ارزيابي مي‌كند و مي‌گويد: «اگر بند بند سياست‌هاي جمعيت كه از سوي مقام‌معظم رهبري ابلاغ شده است عملياتي شود، قطعا پيامدهاي مثبتي به همرا خواهد داشت به همين دليل به‌نظر مي‌رسد كه بايد همكاري‌هاي بين بخشي براي بحث افزايش جمعيت بيش از پيش تقويت شود و هر وزارتخانه، نهاد و دستگاه اجرايي به بحث افزايش جمعيت با هر مكانيسمي كه مي‌تواند كمك كند. در اين راستا اعضاي كميسيون مجلس شوراي اسلامي هم مكررا جلسات تخصصي و ويژه‌اي تاكنون برگزار كرده‌اند. ما همچنين، به‌شدت خواستار حمايت جدي و ارائه تسهيلات بيشتر به زوج‌هاي جوان براي فرزندآوري هستيم همچنين براي زوج‌هايي كه به هر دليل صاحب فرزند نمي‌شوند در جهت باروري برنامه‌هايي در دستور كار است.
اما يكي از مواردي كه در حل مشكلات زوج‌هاي نابارور بسيار تأثير دارد همكاري بيمه‌هاست. به گفته كارشناسان حمايت بيمه‌ها براي درمان ناباروري با توجه به هزينه‌هاي گزاف آن بايد جدي‌تر شود. وزير بهداشت در توصيف اهميت تقويت بيمه‌ها در اين زمينه مي‌گويد: «ضروري است چترهاي حمايتي بيمه‌ها در اين زمينه تبديل به خيمه‌هاي بزرگ شود تا مردم بتوانند در مواردي كه نياز به حمايت دارند، دچار آسيب نشوند و به زير خط فقر نروند.»
هزينه‌هاي درمان ناباروري در ايران زياد است و ظاهرا بيمه‌ها هنوز نتوانسته‌اند به زوج‌هاي نابارور كمك قابل توجهي كنند. تا اين اتفاق نيفتد نمي‌توان به افزايش جمعيت فكر كرد. اين همه در حالي است كه اختصاص تسهيلات مناسب براي مادران به‌ويژه در دوره بارداري و شيردهي و پوشش بيمه‌اي هزينه‌هاي زايمان و درمان ناباروري مردان و زنان، تنها بخشي از سياست‌هاي كلي جمعيت است كه در هريك از آنها به اهميت تشكيل خانواده و فرزندآوري توجه شده است.
وزارت بهداشت چگونه حمايت مي‌كند؟
معاون بهداشت وزارت بهداشت از تدوين بسته خدمتي طرح تحول جمعيت در قالب اجراي طرح تحول نظام سلامت خبر داد. دكتر علي اكبر سياري با تأكيد بر اينكه وزارت بهداشت نسبت به سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري حساسيت دارد، گفت: نسبت به تعداد كودكاني كه يك مادر بايد داشته باشد، دقت داريم تا اين موضوع به بيشتر از حد جايگزيني برسد؛ چراكه در حال حاضر حد جايگزين در كشور ما 1/8 است كه بايد به 2/1 افزايش يابد. ما نيز در اين زمينه تمام تلاش خود را انجام مي‌دهيم. به مشكل زوجين نابارور هم توجه مي‌شود و از محل اعتبارات مبحث جمعيت كه 600ميليارد تومان است، بخشي جهت ارائه خدمات رايگان به زوجيني كه مشكل ناباروري دارند درنظر گرفته شده است. بنابراين يكي از بسته‌هاي خدمتي نيز خدمت رساني به كساني است كه مشكل باروري دارند. اين بسته خدمتي و اعتبار مربوطه نيز به‌زودي ابلاغ خواهد شد. وزارت بهداشت همچنين آمادگي دارد كه عمل بازگشت باروري را براي كساني كه پيش از اين اقدام به اعمال وازكتومي و توبكتومي كرده‌اند، به‌صورت رايگان انجام دهد.
درمان ناباروری در ایران در نیمه راه
در حــالــی‌كــه معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، اعلام كرده رتبه اول تحقیقات درمان ناباروری در خاورمیانه متعلق به ایران است اما ۳ میلیون زوج در كشور نابارورهستند.
۱۳۹۳/۹/۹
