آبرسانی به 4 میلیون روستانشین در دولت یازدهم

به گزارش نما - روزنامه ایران به نقل از وزیر نیرو نوشت: طی دو سال توانستیم حدود یک میلیارد و 450 میلیون متر مکعب برداشت سالانه آب‌های زیر زمینی را کاهش دهیم.

کم آبی اگر بزرگترین بحران فعلی ایران نباشد، قطعاً یکی از 3 معضل اصلی کشور است. عامل آن هم خشکسالی‌های پی در پی در کنار مدیریت بحران‌زاست. برخی از کارشناسان عقیده دارند که حتی سهم مدیریت بحران در پیدایش این معضل بیش از خشکسالی است. به طوری که اکنون مخازن آب‌های زیرزمینی کشور به سبب این نوع مدیریت 110 میلیارد متر مکعب کسری دارد. اما دولت یازدهم برای حل این مشکل در کنار اقدامات سازه‌ای گام‌های بزرگی برداشت. بواسطه اقداماتی که در این سه سال انجام شد، سررشته کلاف سردرگم این مشکل اکنون پیدا شده و در دست مسئولان است تا آن را سامان دهند. در این باره وزیر نیرو گفت: در این سه سال اقدامات بی‌شماری در بخش آب انجام شد که برخی از آنها برای نخستین بار در طول تاریخ بود. شاید مهم‌ترین اقدام ما در بخش آب، موضوع اجرای طرح تعادل‌بخشی آب‌های زیرزمینی باشد.

حمید چیت چیان ادامه داد: اجرای این طرح در سال 95 جدی شد و 11 اقدام را برای تحقق آن عملی کردیم. طرح‌هایی نظیر نصب کنتور هوشمند روی چاه‌های کشاورزی، مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و کنترل مصارف چاه‌های دارای پروانه بهره برداری.
کاهش برداشت سالانه آب‌های زیر‌زمینی
به گفته وزیر نیرو اکنون در غالب دشت‌های کشور از نظر منابع آب زیرزمینی شرایط نامطلوبی داریم و بیلان آب‌های زیرزمینی کشور منفی است چرا که میزان برداشت ما بسیار بیشتر از تغذیه سفره‌های زیرزمینی بوده و این موضوع، دشت‌های کشور را در معرض خطر قرار داده است.
اما هر وقت جلوی ضرر گرفته شود سود است. چیت چیان می‌گوید: امیدواریم تا پایان دولت یازدهم بیش از 2 میلیارد متر مکعب برداشت سالانه آب‌های زیر زمینی را کاهش دهیم تا مطابق با برنامه‌ها در پایان برنامه ششم به 11 میلیارد متر مکعب کاهش برداشت از آب‌های زیرزمینی دست‌یابیم.
وزیر نیرو اذعان کرد: در حال حاضر تعادل بخشی آب‌های زیر زمینی و کاهش برداشت سالانه آن از مرز 800میلیون مترمکعب عبور کرده و این دستاورد فقط نتیجه اقداماتی است که در سال 95 انجام شد. طی این دو سال توانستیم حدود یک میلیارد و 450 میلیون متر مکعب برداشت سالانه آب‌های زیر زمینی را کاهش دهیم که رقم قابل توجهی است.
آمارها نشان می‌دهد که طی یک سال اخیر بیش از 10 هزار و 838 حلقه چاه مسدود یا برداشت آن کنترل شد.

اقدامات سازه‌ای متوقف نشد

در گذشته بیشترین تأکید روی اجرای طرح‌های سازه‌ای بود. اما در دولت یازدهم برنامه‌ها تغییر کرد. این دولت ضمن اینکه قبول داشت بخشی از مدیریت باید از طریق اقدامات سازه‌ای انجام شود اما اقدامات غیرسازه و مدیریتی را نیز در صدر برنامه‌های خود قرار داد. از جمله اقدامات دیگری که انجام شده، آمایش سرزمین و مدیریت منابع آب است.
وزیر نیرو در این باره می‌گوید: برای نخستین بار آمایش منابع در کنار آمایش فعالیت‌ها انجام و کشور ما صاحب یک برنامه آینده آب شد. به این ترتیب که در حوضه‌های آبریز کشور هم به تفکیک حوضه و استان معلوم شده که سهم هر استان چه میزان است و این سهم را برمبنای مصارف پنجگانه محیط زیست، کشاورزی، صنعت، شرب و فضای سبز تفکیک کرده است. آمایش آب یکی از مهم‌ترین شاخص‌های کار دولت یازدهم به شمار می‌رود.
اما اقدام دیگر ،‌ برنامه‌ریزی برای احیای تالاب‌ها و رودخانه‌ها بود. به گفته چیت چیان تاکنون برای احیای تالاب‌ها و رودخانه‌ها سهمیه مشخص و برنامه‌ریزی نداشتیم. اما الان این سهم مشخص شده و 7/10 میلیارد متر مکعب از منابع تجدیدپذیر کشور به آن اختصاص داده شده که مسأله بسیار مهمی است.
وزیر نیرو در ادامه اشاره کرد که در این مدت طرح سدسازی جدیدی شروع نشد اما با توجه به محدودیت منابع به طرح‌های در حال ساخت پرداخته شد. به طوری که طی 3 سال اخیر با وجود محدودیت‌های مالی 23 سد به بهره‌برداری رسید که طرح توسعه آن قبل از شروع دولت یازدهم کلید خورده بود و تکمیل آنها توجیه فنی و اقتصادی داشت. همچنین تعداد قابل توجهی شبکه آبیاری و زهکشی احصا شد که در توسعه کشاورزی نقش قابل توجهی دارند.
علاوه بر این، کار بسیار عظیمی در ارتباط با آبرسانی روستایی طی این مدت انجام شد که از اقدامات شاخص وزارت نیرو است. بیش از 4 میلیون نفر روستانشین که از شبکه آب بی‌بهره بودند، اکنون از آب شرب و بهداشتی برخوردار هستند و این موضوع توسعه عدالت اجتماعی را در پی داشت.

افزایش حجم ذخیره‌سازی آب

در این سه سال 17 سد مخزنی با آب قابل تنظیم 2 هزار و 970 میلیون متر مکعب و حجم مخزن 4 هزار و 14میلیون متر مکعب به بهره‌برداری رسید و همین‌طور 6 سد مخزنی با آب قابل تنظیم 450 میلیون متر مکعب و حجم مخزن هزار میلیون متر مکعب آبگیری شد. به گفته وزیر نیرو ،‌ بخشی از این سدها مربوط به آب شرب، برخی دیگر برای تأمین آب کشاورزی و تعدادی نیز برای هر دو بخش کاربرد دارد.
سد‌سازی اصولی ادامه دارد
سیلاب‌های اخیر در استان‌های خوزستان و فارس بار دیگر اهمیت سدها و سازه‌های آبی را نمایان کرد اما سد‌سازی اصولی نه باری به هر جهت.
در این باره وزیر نیرو اظهار کرد: ما به دنبال توقف سدسازی در ایران نیستیم و عقیده داریم در هرجایی که نیاز به سدسازی باشد باید مطابق با آمار بارش‌های منطقه و محاسبات جدید سدسازی انجام شود.
وی با اشاره به اینکه در سده‌های گذشته،‌ وزارت نیرو و مجموعه صنعت آب کشور کارنامه درخشانی از حیث ایجاد تأسیسات مدیریت آب داشته، اظهار کرد: ما نیز در کنار مدیریت صحیح منابع و مصارف آب با سدسازی اصولی نیز مخالف نیستیم به‌طوری که ملاحظه می‌کنید با وجود محدودیت منابع مالی بعد از بازنگری طرح‌های سدسازی بر اساس آورد آب ساخت آنها در این دولت نیز ادامه یافت.
چیت چیان در پایان گفت: به هر حال از نقش بسیار مهم و مؤثر سدها نباید گذشت. برای مثال در استان‌هایی چون بوشهر یا فارس در مهار سیلاب‌های شدید این استان‌ها، سدها اهمیت ویژه‌ای داشتند. به‌طوری که طی بحران فارس، سیستم‌های اندازه‌گیری ما نشان داد حجم سیلاب در استان بیش از 2000 مترمکعب بر ثانیه بوده است، چنانچه سدهای استان، سیلاب را کنترل نمی‌کردند، مطمئناً بروز فاجعه در استان حتمی بود.