وضعیتی "شبیه جنگ داخلی" در استانبول

به گزارش نما به نقل از دویچه وله عملیات یگان‌های ضدشورش پلیس ترکیه برای بیرون راندن معترضان از "میدان تقسیم" استانبول، تا شامگاه سه‌شنبه ادامه داشت. به گفته خبرنگاران خیابان‌های اطراف میدان در دود و آتش فرو رفته و صحنه‌هایی شبیه "جنگ داخلی" به وجود آمده است. یک ایستگاه تلویزیونی اوضاع میدان تقسیم را "جبهه جنگ" خوانده است.

نیروهای ضدشورش از نخستین ساعات بامداد سه‌شنبه با تجهیزات کامل و خشونتی بی‌سابقه از چندین معبر به میدان هجوم بردند تا جوانان مستقر در میدان را بیرون برانند، اما با مقاومتی غیرقابل انتظار روبرو شدند: صدها جوان خشمگین که کلاه‌های ایمنی و ماسک گاز به سر داشتند، به مقابله با نیروهای پلیس در آمدند و در خیابان‌های اطراف با آنها درگیر شدند.

مأموران پلیس برای متفرق کردن معترضان، علاوه بر استفاده از بولدوزر، خودروهای زره‌پوش و ماشین‌های آب‌پاش، به سوی آنها گاز اشک‌آور و گلوله لاستیکی شلیک کردند. بسیاری از جوانان به حملات پلیس با بطری‌های آتش‌زا (کوکتل مولوتوف)، ترقه‌های آتش‌بازی و پاره سنگ پاسخ دادند.

رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه در پارلمان این کشور گفت که اجازه نخواهد داد پارک "گزی" به چرا‌گاهی برای احزاب و گروه‌های غیرقانونی تبدیل شود. از سوی دیگر ایالات متحده آمریکا به بخشی از سخنان اردوغان واکنش نشان داد.

پیش‌تر رجب طیب اردوغان، نخست وزیر به معترضان هشدار داده بود که اگر "میدان تقسیم" را ترک نکنند، باید منتظر اقدامات شدید باشند.

قرار بود نخست وزیر روز چهارشنبه (۱۲ ژوئن) با نمایندگان افراد معترض ملاقات کند و نظر آنها را بشنود. این خبر فضای "پارک گزی" را، که در تصرف جوانان معترض است، تا حدی آرام کرد، اما با حمله غافلگیرانه‌ی پلیس، فضا بار دیگر به شدت متشنج شد. دو تن از نمایندگان گفته‌اند که هرگز با آقای اردوغان ملاقات نخواهند کرد.

معترضان به ویژه در خیابان‌های غرب "پارک گزی" در برابر مأموران مسلح مقاومت می‌کنند. آنها با سوزاندان اشیاء گوناگون و همچنین با پوشیدن ماسک ضدگاز و عینک‌های شنا، گاز اشک‌آور را خنثی می‌کنند. در هر گوشه خیابان چیزی در حال سوختن و دود کردن است. از همه طرف صدای آژیر خودروهای پلیس یا آمبولانس بلند است.

معترضان مصمم بودند که سنگرهای خود را در "پارک گزی" حفظ کنند. در ساعات بعد از ظهر نیروهای پلیس نخست معترضان را به زور از میدان تقسیم بیرون راندند. اندکی بعد صدها مأمور با لباس شخصی به "پارک گزی" حمله‌ور شدند، چادرها و پرچم‌های معترضان را پاره کردند.

حسین آونی موتلو، شهردار استانبول، گفته است که عملیات تا بیرون راندن آخرین فرد معترض از "میدان تقسیم" ادامه خواهد یافت. در شهر شایع است که برخی از مأموران لباس شخصی در تحریک نیروهای پلیس و تشدید خشونت دست داشته‌اند.

نخست وزیر ترکیه که در آغاز از تفاهم و گفت‌وگو با معترضان سخن می‌گفت، اکنون با لحن دیگری حرف می‌زند. رجب طیب اردوغان در برابر فراکسیون اعضای حزب اسلام‌گرای "عدالت و توسعه" گفت که "صبر و تحمل" دولت به آخر رسیده است. پیام این سخن آن است که اردوغان قصد دارد شدت عمل نشان دهد.

بنا به گزارش روزنامه ترکی "حریت" دولت به دستگیری ۲۰ وکیل مدافع منتقد دست زده است. در استانبول شایع است که موج دستگیری در پیش است و دولت قصد دارد عده‌ای از روزنامه‌نگاران و روشنفکران معترض را بازداشت کند.

فرجام اعمال خشونت روشن نیست. این احتمال وجود دارد که خشونت نیروهای دولتی، عده بیشتری از مردم را در شهرهای دیگر به خیابان بکشاند. در روزهای گذشته ناآرامی‌هایی از شهرهای دیگر، از جمله از پایتخت آنکارا، گزارش شده است.
رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه

به گفته ناظران سیاسی، اردوغان به قماری بزرگ دست زده است، زیرا او با مقابله مستقیم با معترضان، عده دیگری، حتی از اطرافیان خود، را به جبهه مخالفان می‌راند. بسیاری از مقامات معتدل و میانه‌رو با اعمال خشونت مخالف هستند. آنها هشدار می‌دهند که دامن زدن به خشم و نفرت می‌تواند به خیزش همگانی منجر شود.

تحرکات اعتراض‌آمیز در استانبول ۱۲ روز پیش در مخالفت با احداث یک مرکز خرید در محل "پارک گزی" شروع شد، اما بعد ابعاد وسیع‌تری به خود گرفت و به وسیله‌ای برای انتقاد از سیاست‌ها و روش زمامداری نخست وزیر اسلامگرای کشور تبدیل شد.

مخالفان اردوغان او را متهم می‌کنند که با افزودن به قدرت فردی می‌کوشد پایه‌های دموکراسی در ترکیه را تضعیف کند. آنها در عین حال عقیده دارند که او قصد دارد با سست کردن پایه‌های نظام لائیک ترکیه، در این کشور حکومتی اسلامی به سبک ایران برپا کند.

دولت این اتهامات را رد کرده و بر تعهد خود به نظام سیاسی ترکیه تاکید کرده است.

تظاهرات ضددولتی در ترکیه تا کنون به کشته شدن ۳ نفر و زخمی شدن ده‌ها نفر منجر شده است.