به گزارش نما - جوان نوشت: بینندگان تلویزیون در محاصره برنامه‌های گفت‌وگومحور هستند؛ برنامه‌هایی که هر کدام از شبکه‌ها چند نمونه از آن را در طول شبانه‌روز پخش می‌کنند.
برنامه‌هاي گفت‌وگومحور از محبوب‌ترين برنامه‌هاي تلويزيوني هستند كه طبق تعاريف تلويزيوني زير شاخه‌هايي براي آن تعريف مي‌شود. معمولا پر بيننده‌ترين برنامه‌هاي تلويزيوني در سراسر جهان در يكي از اين زير مجموعه‌ها حضور دارد. كشور ما نيز از اين قاعده مستثنا نبوده و پربيننده‌ترين برنامه هفتگي تلويزيون، برنامه‌اي گفت‌وگومحور است.
از چند سال گذشته به اين‌سو سير توليد برنامه‌هاي گفت‌وگومحور تلويزيون روندي صعودي به خود گرفته است، به نحوي كه شبكه‌هاي مختلف تلاش مي‌كنند يك برنامه موفق را از شبكه ديگر كپي‌برداري كنند و نمونه مشابه آن را در شبكه خود داشته باشند. با همه احترامي كه براي سليقه مخاطبان قائل هستيم، به نظر مي‌رسد مهم‌ترين مزيت فعلي برنامه‌هاي گفت‌وگومحور براي صداوسيما نه شمار بينندگان آن بلكه هزينه‌هاي پايين توليد است. برنامه‌اي كه مي‌توان آن را با حضور يك مجري و چند مهمان اجرا كرد و حتي ديده شده كه تهيه‌كننده قيد پخش آيتم‌هاي مرتبط با موضوع بحث را به دليل هزينه‌هاي توليد زده است.
چرا تاك شو‌ها محبوبند؟!
امريكايي‌ها برنامه‌هاي گفت‌وگومحور را «TALK SHOW» مي‌نامند. بعضي از تاك‌شو‌هاي امريكايي آنقدر در بين مردم اين كشور محبوب هستند كه برنامه به نام مجري آن شناخته شود و مهم‌ترين دليل بقاي يك شبكه بينندگاني هستند كه آن تاك‌شو به ارمغان آورده است. شهرت اين برنامه‌ها حتي تا كشور ما نيز كشيده شده. رؤساي جمهور كشور ما در سفر‌هاي خود به ايالات متحده در تاك‌شو‌هاي امريكايي شركت مي‌كنند و با مجري به گپ و گفت مي‌پردازند. اما دليل اين همه شهرت و محبوبيت چيست؟
كارشناسان تلويزيوني معتقدند موضوعات چالش‌برانگيز و البته مهماناني كه به برنامه دعوت مي‌شوند، مهم‌ترين دلايلي هستند كه يك «تاك‌شو» را در ذهن بينندگان مهم جلوه مي‌دهد. مجري برنامه خود بايد درباره موضوع برنامه در حد يك كارشناس ارشد اطلاعات داشته باشد، همان چيزي كه باعث شده «لري كينگ» برنامه‌اش را با به چالش كشيدن مهمانانش پيش مي‌برد و البته اين اطلاعات داشتن پاشنه‌آشيلي براي عدم موفقيت بسياري از تاك‌شو‌هاي ايراني مي‌شود و مجري‌هاي ايراني مجبور مي‌شوند به جاي سؤال‌هاي چالشي از مهمان برنامه چند سؤال كليشه‌اي را تكرار كنند.
بفرماييد تاك‌شو
براي نشان دادن عمق تعلق خاطر تلويزيون به توليد تاك‌شو‌ها، كافي است نگاهي به برنامه‌هاي گفت‌وگومحوري كه هم‌اكنون از شبكه‌هاي مختلف سيما پخش مي‌شود داشته باشيم. از اين‌رو با هشت شبكه تلويزيوني تماس گرفتيم و براساس كنداكتور پخش شبكه‌ها برنامه‌هاي گفت‌وگومحور را جويا شديم.
شبكه اول سيما «نگاه يك»، «پايش»، «مثبت 17»، «امشب»، «ثريا»، «حرف حساب» و «سرزمين ما» را در طول هفته پخش مي‌كند. اين شبكه از هفته ديگر برنامه «626» را با رويكرد اقتصادي به صورت زنده به روي آنتن خواهد برد. اين شبكه از نظر داشتن برنامه‌هاي چالشي با رويكرد سياسي متمايز از ديگر شبكه‌هاي سيماست. شبكه دوم سيما نيز دست پري در برنامه‌هاي گفت‌وگومحور دارد، «عصر خانواده»، «ريحانه»، «زنده باد زندگي»، «آينه خانه»، «يك فنجان سلامت»، «طبيعت 360 درجه»، «خوبي از خودتونه»، «جيوگي»، «دايره زندگي»، «راه آرامش» و «نگاه دو» از جمله برنامه‌هاي اين شبكه است كه غالب آنها رويكردي خانواده محور دارند. شبكه سوم سيما، با آنكه ديگر تنها متولي ورزش در سيما نيست اما هنوز برنامه «90» را به عنوان پربيننده‌ترين برنامه تلويزيوني با رويكرد گفت‌وگومحوري به خود اختصاص داده است.
اين شبكه «سمت خدا» را كه برنامه‌اي معارفي و ديني است نيز از شنبه تا چهارشنبه دارد كه مشكل پيش آمده بين شبكه و تهيه‌كننده اين برنامه باعث شد تا مجري برنامه روي آنتن زنده خداحافظي كند و به بينندگان شوك وارد كند.
شبكه 3 برنامه گفت‌وگومحور «گلبرگ» را براي پنج‌شنبه‌ها دارد و به تازگي احسان كرمي اجراي تاك شويي با عنوان «امضا» را در اين شبكه آغاز كرده است. شبكه چهارم سيما، با مخاطبان خاص خود، بيشترين ميزان برنامه‌هاي گفت‌وگومحور را دارد كه هر برنامه به صورت تخصصي موضوعي را مورد بررسي قرار مي‌دهد.
«طلوع»، «آفتاب»، «معرفت»، «با چلچراغ و آينه»، «نغمه‌ها»، «كافه فناوري»، «37درجه»، «ميكروسكپ»، «آب و آتش» و «پايان ناباروري» از جمله برنامه‌هاي فعالي اين شبكه هستند اما با تغيير رويكرد شبكه از روز 11مهرماه برنامه «نقد چهار» هر شب يك موضوع را مانند سينما، تئاتر، ادبيات، شعر، تجسمي و عكس را در قالب برنامه‌اي گفت‌وگومحور مورد بررسي قرار خواهد داد. گفته مي‌شود شبكه 4 تلاش دارد «نقد چهار» را با موضوع سينما به رقيب جدي براي «هفت» كه قرار است به شبكه 3 بازگردد، تبديل كند.
شبكه چهارم سيما برنامه «چرخ» را نيز با موضوع علوم به صورت گفت‌وگومحور روي آنتن خواهد فرستاد. شبكه پنجم سيما نيز كه مأموريت اقتصادي به آن واگذار شده برنامه‌ها «اقتصاد ايران» با رويكرد اقتصاد خرد و اقتصاد مقاومتي، «مثبت و منفي 5» و «مجله اقتصادي روز آمد» را به عنوان برنامه‌هاي تخصصي گفت‌وگومحور دارد، اين شبكه سال‌هاست كه برنامه خانواده محور «به خانه بر مي‌گرديم» را كه برنامه‌اي تركيبي با آيتم‌هاي گفت‌و‌گويي است نيز در حال توليد و پخش دارد.
شبكه آموزش سيما، «دكتر سلام»، «مشق عشق»، «صبحي ديگر»، «سپيد» و «مستند 7» را به عنوان برنامه‌هاي گفت‌وگومحور دارد. شبكه قرآن سيما نيز از شنبه تا چهارشنبه «بينات» را با موضع قرآن كريم دارد، «ياد خدا» ديگر برنامه گفت‌وگومحور اين شبكه است. در آخر شبكه ورزش سيما، برنامه «كاوش»، «آنسوي نيمكت» و «شب‌هاي فوتبالي» را دارد كه اين برنامه در روز‌هايي كه ليگ برتر يا ليگ حذفي فوتبال اجرا مي‌شود به روي آنتن خواهد رفت.
آنتن پركن‌ها در مقابل موفق‌ها
آمار برنامه‌هاي گفت‌وگومحور تلويزيون قابل توجه است! اين ارقام قطعاً با توليد برنامه‌هاي جديد يا توليد سري جديد برنامه‌هاي قديمي افزايش نيز خواهد يافت. برنامه‌هايي كه توليدكنندگان هر كدام از آنها دلايل خاص خود را براي توليد آن دارند، اما حق بينندگان تلويزيون در داشتن تنوع توليد گونه‌هاي مختلف برنامه‌هاي تلويزيوني موضوعي است كه كمتر در اين شرايط به آن توجه شده است. بسياري از برنامه‌هايي كه در اين گزارش نام برده شد سال‌هاست در حال اجرا هستند اما نتوانسته‌اند تأثيرگذاري خاصي بر مخاطب داشته باشند. البته نبايد از نمونه‌هاي موفق تاك شو‌هاي ايراني مانند «پارك ملت»، «ماه عسل»، «كوله‌پشتي»، «شب شيشه‌اي»، «اين شب‌ها» و «شب‌هاي آسماني» كه برخي‌ها مانند ماه عسل مناسبتي هستند و باقي سال‌هاست كه ديگر اجرا نمي‌شوند.
انتقاد روزنامه جوان از صدا و سیما
۱۳۹۴/۷/۷
