به گزارش نما - شرق نوشت: یادکردن از طبقه دوم بزرگراه صدر با عنوان پروژه‌ای لوکس، هزینه‌بر، نمایشی یا انتخاباتی آن هم یک سال مانده به دومین دوره‌ای که شهردار تهران برای انتخابات ریاست‌جمهوری برنامه‌ریزی می‌کرد این پروژه را در سیبل انتقادات حتی تا امروز گذاشت.
اما گویا به‌جای درس‌گرفتن از این انتقادات، مخالفت‌ها و تلاش‌ها در شهرداری تهران برای فعال‌شدن یک کارگاه دیگر وجود دارد چراکه خبر حکایت از آن دارد که معاون عمرانی جوان شهردار تهران به‌دنبال فعال‌کردن تجهیزات گران دوطبقه‌کردن است. سیبل جدید برای این هزینه‌سازی‌ها، بزرگراه همیشه لبریز از ترافیک «شهید همت» است.
شهردار تهران اواخر سال گذشته، اعلام کرد که اجرای پروژه چندهزارمیلیاردی احتمالی دوطبقه‌شدن همت بعید است و گفت: «مطالعات اولیه دوطبقه‌شدن بزرگراه همت حدفاصل ستاری تا شیخ فضل‌الله انجام شده و بر اساس همین مطالعات اجرای آن بعید است.» اما گویا فارغ از آنچه که شهردار گفته، معاون او کار خودش را می‌کند.
محسن سرخو، عضو کمیته حمل‌ونقل و عمران شورای شهر تهران، در این مورد گفت: یک‌بار در جریان بررسی برنامه پنج‌ساله شهرداری تهران موضوع شروع پروژه‌های جدید از جمله دوطبقه‌شدن بزرگراه همت مطرح شد و همان زمان مورد مخالفت قرار گرفت اما اخیرا معاون شهردار موضوع اجرای این پروژه را پیش کشیده و اصرار دارند که این بزرگراه باید دوطبقه شود، درحالی‌که در برنامه پنج‌ساله قید نشده و قاعدتا نباید در مورد آن صحبتی شود.
سرخو گفت: این پروژه در صورت اجرا تکرار اشتباه پرهزینه بزرگراه صدر خواهد بود و به‌هیچ‌عنوان توجیه اقتصادی ندارد. اگر هزینه و زمانی را که برای بزرگراه صدر در آن زمان اختصاص دادند برای خط ٦ و ٧ مترو اختصاص می‌دادند، حداقل بخش‌هایی از این دو خط طبق برنامه امروز به بهره‌برداری رسیده بود. ایجاد بزرگراه‌هایی همانند صدر تنها تقاضا برای سفر و استفاده از خودرو را بیشتر می‌کند.
سرخو می‌گوید معاون عمرانی که زمانی شهردار یک منطقه بوده، در جریان بسیاری از مسائل پروژه‌های شهری قرار ندارد و نمی‌تواند روی چنین پروژه‌هایی مثل دوطبقه‌کردن یک بزرگراه مهم یا ایجاد خطوط LRT نظر دهد.
سرخو در پاسخ به این سؤال که شهردار قبلا اعلام کرده که برنامه‌ای برای شروع دوطبقه‌شدن این بزرگراه وجود ندارد، گفت: اگر برنامه‌ای ندارند چرا معاون شهردار در مورد آن حرف می‌زند و دنبال گرفتن مجوز هستند. مسئله اینجاست که در سال‌های گذشته برای دوطبقه‌کردن بزرگراه صدر تجهیزاتی را وارد شهر و پروژه‌ها کردهاند که صرفا برای همین دوطبقه‌سازی بزرگراه‌ها به کار می‌روند و حالا دائم به‌دنبال مشغول‌کردن این پیمانکاران و تجهیزاتشان هستند و همین موضوع مشکل‌ساز شده است.
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران، هم در این مورد گفت: در سال ٩٢ هم در مورد دوطبقه‌شدن بزرگراه همت پیشنهاداتی ارائه شد اما در همان زمان با مخالفت زیاد کنار گذاشته شد. وی گفت: اعضای شورا با این طرح موافق نبودند و همان زمان اعلام شد که تهران در اتوبان‌سازی به حد اشباع رسیده است و شهرداری این تلاش و هزینه را باید در توسعه مترو صرف کند.
چمران گفت: این موضوع تاکنون در شورا مطرح نشده و حتی برای مطالعه آن هم نیاز به مصوبه شورا وجود دارد.
احمد دنیامالی، رئیس کمیته حمل‌ونقل و ترافیک شورای شهر تهران، هم با اظهار بی‌اطلاعی از این موضوع گفت: در این مورد چیزی نشنیده‌ام و در کمیسیون عمران هم مطرح نشده و بعید می‌دانم کاری که توجیه لازم را ندارد شروع کنند.
وی گفت: این کار از نظر فنی توجیه ندارد و آن را توصیه نمی‌کنم، این کار تنها نیاز به توجیه اقتصادی ندارد و علاوه‌بر معماری شهر، مسائل ایمنی و بسیاری بحث‌های دیگر وجود دارد و باید مدنظر قرار گیرد. درعین‌حال از تجربه کشورهای دیگر باید یاد بگیریم. در بسیاری از شهرهایی که بزرگراه دو طبقه داشتهاند از ٤٠ سال قبل در حال جمع‌آوری هستند، چراکه آسیب‌زاست و به زیبایی شهر آسیب می‌زند.
دنیامالی گفت: قرار نیست شهر را در اختیار خودروها قرار دهیم، برای عامل ترافیک باید شرایطی تدبیر شود که دست‌وپازدنمان در این باتلاق کم شود اما فعلا شرایط عکس است. خودروها باید بدانند که محدودیت دارند و درعوض مردم به سمت حمل‌ونقل عمومی بروند.
وی تأکید کرد که برای اجرای این پروژه حتما باید مصوبه شورا داشته باشند تا ابعاد فنی این موضوع بررسی شود.
مخالفان دوطبقه‌سازی بزرگراه صدر معتقد بودند در شرایطی که اعتبارات محدود مترو قطره‌چکانی است و برای هر کیلومتر مترو به جان‌کندنی پول درمی‌آید، چرا باید اتوبان دوطبقه ساخت و چرا این اعتبار برای خطوط ٣ و ٦ و ٧ که اتفاقا از همان مسیرها می‌گذرند، اختصاص نیابد. همان زمان برآورد کرده بودند که با هزینه‌های صرف‌شده برای پروژه بزرگراه دوطبقه صدر می‌توانستند حدود صدکیلومتر مترو ایجاد کنند اما این اتفاق نیفتاد و حالا خط ٦ و ٧ تازه به مرحله تکمیل تونل رسیده‌‌اند و با همین زمان‌بندی در سال ٩٦ «ممکن است» بخش‌هایی از این خطوط آماده بهره‌برداری شوند.
واقعیت این است که نسبت میزان هزینه مادی و معنوی و میزان سود و بهره‌وری طولانی‌مدت بسیاری از پروژه‌های شهری از دیروز دور تا امروز نزدیک، اصلا برابر نیست. یعنی همین حالا می‌توانید تعداد بی‌شماری از پروژه‌های شهری را در ابعاد کوچک و بزرگ مثال بزنید که انجامشان اصلا نمی‌ارزیده است اما در یک برهه از زمان، آن مدیر نسبت به اجرایش تمایل داشته، یا آن زمان مد بوده، یا شاید پولشان زیادی کرده بود و ... اما مسئله اینجاست که تهران و بسیاری از کلان‌شهرها آن‌قدر متراکم و حساس شده‌‌اند که دیگر نمی‌توان روی هر قسمت از آن ریسک کرده و آزمایش و خطا راه انداخت و زندگی مردم یک شهر را زیرورو کرد.
بزرگراه حدود شش‌کیلومتری صدر که طبقه بالایش شیک و باکلاس است و پایینش تاریک و ناجور، به‌عنوان یکی از معبرهای مدرن تهران ساخته شد اما با توضیحاتی که در بالا آمد باید پرسید آیا به ساختنش می‌ارزید؟ البته که برای این پروژه مثل همه پروژه‌های شهری هیچ‌کس هیچ زمانی نمی‌تواند رقم نهایی را اعلام کند؛ اعلام نهایی قیمت یک پروژه رسم نیست و به همین دلیل است که برای پروژه دوطبقه‌شدن صدر و تونل نیایش از ٦٤٠ میلیارد تومان که رقم واقعی نیست تا پنج‌هزار میلیارد تومان را اعلام کردهاند.
از آنجایی که شهردار تهران و سیستم زیرمجموعه هم معمولا جوابگویی شفافی در مورد این اعداد ندارند، رسانه‌ها مجبورند به همین اعداد استناد کنند. در مورد بزرگراه صدر البته پول‌ها از منابع مختلفی تهیه شد و به منابع مختلفی هم رسید. بخشی اعتبار پروژه بود، بخشی از ردیف‌های پروژه‌ها و مناطق می‌آمد و بخشی هم در معامله برج ایران‌زمین بابک زنجانی حاصل شد اما قطعا می‌توان گفت در آن شرایط تحریم و انتخابات، این رقم‌ها، متمم‌ها و تبصره‌های دیگری هم داشتهاند.
همه این موارد مادی و مالی را جدا از شرایط اجتماعی، محیطی و فرهنگی که این اتوبان برای مردم حاشیه صدر ایجاد کرده است، بگذارید؛ مشکلاتی که حتی تا امروز ادامه دارد و شهرداری تهران گویا هنوز این مسئله را حل نکرده، به‌دنبال نواختن مردم در گوشه‌ای دیگر از شهر است.
پروژه بزرگراه صدر در بزرگراه همت هم اجرا می شود؟
۱۳۹۵/۱/۲۲
