آمار عجیب از كاهش 10 میلیارد دلاری قاچاق

به گزارش نما به نقل از فارس، رئیس کل گمرک به تازگی در اظهار نظری از کاهش 10 میلیارد دلار کالای قاچاق به کشور خبر داده است.

استدلال رئیس کل برای کاهش این میزان حجم قاچاق، الکترونیکی شدن بسیاری از فرایندها و استقرار سامانه جامع گمرکی عنوان شده است.

مسعود کرباسیان در استان سمنان در تشریح دلایل کاهش 10 میلیارد دلاری قاچاق کالا معتقد است: روند اداری سنتی و نبود سامانه‌های ثبت الکترونیکی از عوامل مهم قاچاق کالا در گذشته بود که الکترونیکی شدن این فرآیندها در کاهش قاچاق بسیار موثر بوده است.

*تایید ورود کالای قاچاق از گمرک توسط رئیس‌کل

کرباسیان که تا پیش از این ورود کالای قاچاق از مرزهای رسمی (گمرک) را ناممکن و نشدنی می‌دانست، حالا با روشن شدن واقعیت‌های موجود، ضمن تایید ضمنی واردات کالای قاچاق از گمرک به نحوی رقم آن را نیز حدود 10 میلیارد دلار برآورد کرده است.

وی توضیح می‌دهد که با الکترونیکی شدن بسیاری از فرایندهای گمرکی و هوشمند سازی فرآیندها و اقدامات موثر دیگر در گمرک، رقم قاچاق 10 میلیارد دلار کاهش یافته است.

اینکه با کدام شاخص و معیاری حجم قاچاق به یکباره 10 میلیارد دلار کاهش یافته، باید مسئولان پاسخگو بوده و توضیح دهند. البته شاید استدلال رئیس‌کل از کاهش 10 میلیارد دلاری قاچاق به استناد افزایش 10 برابری کشفیات قاچاق باشد که با توجه به ارزش کالاهای کشف شده که در خوش‌بینانه ترین حالت از 500 میلیارد تومان تجاوز نمی‌کند، به همراه برآورد سوء استفاده‌های احتمالی تصور شده که باز هم در مقایسه با کاهش 10 میلیارد دلاری، قیاس مع‌الفارق تلقی می‌شود.

بی شک طی سال‌های گذشته با درایت کرباسیان بر کرسی ریاست گمرک ایران تغییر در فرایندهای گمرکی به وضوح احساس شده؛ هر چند این تحولات در مرحله گذار قرار بوده و نیازمند تکمیل و توسعه در بخش‌های صادرات، ترانزیت و واردات است.

ناگفته نماند که در چشم‌انداز برنامه‌های گمرک استقرار سامانه جامع جزء برنامه‌های 10 ساله با هزینه‌های کلان محسوب می‌شد، اما اکنون بخش قابل توجه آن با وجود فشارها و کارشکنی‌ گروه‌ها و ذی‌نفعان دستی ماندن فرایندهای گمرکی، امور به خوبی پیش رفته است.

در حال حاضر نیز به زعم کارشناسان کالاهای غیرقانونی در قالب کم اظهاری، بد اظهاری و اظهار خلاف واقع از سمت مرزهای رسمی وارد می‌شود، هرچند قانون امور گمرکی و مبارزه با قاچاق نیز تعریف شفاف و روشنی از قاچاق ارائه نکرده و تفسیرپذیر است که خود نیازمند ارزیابی مناسب است.

با این وجود با اندک تاملی در شیوه اداره بزرگترین گمرک دریایی کشور یعنی بندر شهید رجایی که بیش از 50 درصد واردات کشور را تشکیل می‌دهد. اوضاع چندانی به لحاظ سخت‌ افزار و مکان‌یابی تجهیزات و لجستیک گمرکی ندارد.

به عبارت ساده اجزا و بخش‌های مختلف از جمله گارد ورود و خروج گمرک رجایی، مکان‌یابی باسکول‌ها، فضای قرنطینه، فضای ترانشیپ منت و دستگا‌ه‌های ایکس‌ری (اسکن کالاها) ارتباط پیوسته و منظم با یکدیگر نداشته و تطابق با هیچ استانداردی ندارد.

همچنین در حال حاضر گمرگ شهید رجایی از ضعف نبود راه‌بندهای هوشمند درب خروج و اتصال آن با سامانه گمرکی بدون دخالت نیروی انسانی نمی‌توان گذشت. بخشی که هرچند در ظاهر بی‌اهمیت و ناچیز جلوه می‌کند، اما در حقیقت درب خروج آخرین حلقه گمرک برای کشف تخلف و فساد است و می‌تواند مانع از ورود آن به داخل مرزها شود که اگر خود دارای فساد باشد، قطعا قاچاق کشف نخواهد شد و علاوه بر تضییع حقوق بیت المال آسیب جدی به تولید وارد می‌کند.

مصداق این موضوع نیز کشف 210 کانتینر کالای قاچاق بود که بزرگترین کشف تاریخ کشور را رقم زد که با تبانی مامور درب خروج و نقص شکلی سامانه جامع منجر به سوء استفاده شد.

هرچند بخشی از استانداردسازی محوطه بندر شهید رجایی طبق قوانین با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی حاصل خواهد شد اما باید اذعان کرد، اراده قوی و عزم جدی برای ایجاد و انسجام در آنچه گفته شد، وجود ندارد و این موضوع در کنار دیگر نواقص، محملی برای سوء استفاده و در نهایت قاچاق تلقی می‌شود.