به گزارش نما ،در ماه های اخیر بارها در مورد کاهش انتشار کربن در نتیجه تعطیلی فعالیتهای اقتصادی و توقف پروازهای بین المللی گزارشهایی ارایه شد. گزارش هایی که برخی از آنها به عنوان نکات مثبت همه گیری کرونا و تاثیرات سازنده آن روی محیط زیست یاد می کردند ولی واقعیت این است که این نقاط مثبت گذرا است و نمی تواند زمینه را برای اصلاح شرایط فراهم کند.
مجمع جهانی اقتصاد در گزارش اخیر خود به افت ۱۷ درصدی انتشار کربن در دنیا در ماه آوریل سال جاری و کاهش ۲۰ درصدی در ماه می امسال در مقایسه با سال قبل اشاره کرد و نوشت: «کاهش ترددهای درون شهری و بین شهری و توقف فعالیت در بسیاری از کارخانه ها سبب شد تا انتشار کربن کم شود و حیوانات آزادانه تر در شهرها تردد کنند. از طرف دیگر با کم شدن صدای ماشین ها و کارگاه های ساختمانی در دنیا صدای پرنده ها بهتر شنیده میشد ولی نباید این وضعیت را تاثیر مثبت همه گیری کرونا روی محیط زیست قلمداد کرد. برعکس همه گیری کرونا و تلاش دنیا برای مقابله با این ویروس کشنده باعث شد تا توجه به مسایل زیست محیطی کم شود و حتی سیاست گذاریهایی که در جهت بهبود عملکرد واحدهای صنعتی و تولیدی در جهت کاهش ردپای آنها در محیط زیست انجام می شد هم متوقف شود.»
در ادامه این گزارش آمده است: «تغییرات جوی در نتیجه تجمع گازهای گلخانه ای در اتمسفر ایجاد شده است و توقف فعالیتهای اقتصادی برای مدتی کوتاه باعث شد تا انتشار این گازها برای دوره ای کم شود ولی آیا این روند دایمی و بلند مدت خواهد بود؟ پاسخ این است که روند کنونی تغییر نمی کند مگر اینکه ساختار اقتصادی در دنیا تغییر کند و تغییرات زیر بنایی در جهت حمایت از محیط زیست ایجاد شود. نکته مهم این است که مولکول های این گازهای آلاینده برای دوره ای طولانی در اتمسفر باقی می مانند. به عنوان مثال متان برای بالغ بر ۱۲ سال در اتمسفر باقی می ماند و دی اکسید کربن تا ۲۰۰ سال در اتمسفر خواهد بود. بنابراین توقف یک ماهه و سه ماهه و حتی یک ساله فعالیتهای اقتصادی و انتشار کربن نمی تواند تاثیر شگرفی روی محیط زیست و مشکل تغییرات جوی داشته باشد.»
باید ساختار اقتصاد تغییر کند
هم اکنون بستر اقتصاد دنیا سوختهای فسیلی و فراورده های آنها هستند. سیستم های انرژی ما بر مبنای این سوختها ایجاد شده اند و از شوک نفتی سال ۱۹۷۳ میلادی تا کنون تغییر بسیار کمی در این سیستم ها ایجاد شده است. در آن زمان، زغال سنگ، نفت و گاز طبیعی ۸۷ درصد از کل انرژی مصرفی دنیا را به خود اختصاص داده بودند و سهم این منابع انرژی در تامین انرژی دنیا در سال ۲۰۱۷ برابر با ۸۱ درصد بود. این نشان می دهد ظرف بالغ بر ۴۴ سال تنها ۶ درصد از سهم انرژی های فسیلی در بازار انرژی دنیا کاسته شده است در حالیکه تولید انرژی های فسیلی دو برابر شده است.
مرکز مطالعات انرژی امریکا با اشاره به تولید انرژی های احیا شدنی در دنیا نوشت: «منابع انرژی های احیا شدنی بسیار زیاد هستند ولی همیشه از این منابع انرژی در کنار انرژی های فسیلی استفاده می شود و نمی توان انها را جایگزین انرژی های فسیلی دانست. بررسی ها نشان داده است با وجود اینکه بارها در مورد سطح بالای آلایندگی زغال سنگ صحبت شده است ولی سرمایه گذاریهای زیادی در سراسر جهان برای ساخت نیروگاه های زغال سنگی انجام شده است و حتی برنامه های زیادی برای سالهای آتی هم وجود دارد. این سرمایه گذاریهای در کنار سرمایه گذاریهایی که برای ساخت زیر ساختهای فعال با نفت و گاز طبیعی انجام می شود می تواند وضعیت را به خوبی نشان دهد. حتی در کشوری مانند نروژ که تمام انرژی الکتریسیته تولیدی در کشور از انرژی آب تامین می شود و انرژی های فسیلی تنها ۳۰ درصد از منبع انرژی مصرفی این کشور را به خود اختصاص می دهد، بازهم برای اجرای طرح های اقتصادی به انرژی های فسیلی نیاز دارد.
ریشه مشکل در کجاست
اگر ما واقعا قصد حرکت به سمت اقتصاد کم کربن را داشته باشیم، باید ریشه مشکل را پیدا کنیم و آن را برطرف کنیم. به عنوان مثال چگونه می توانیم از سرمایه گذاری در بخش انرژی های فسیلی صرف نظر کنیم در شرایطی که این صنعت سوداوری زیادی دارد. یا اینکه چگونه می توان در دنیایی که پرداخت یارانه به سوختهای فسیلی یک وضعیت عادی است، از سرمایه گذاری برای ساخت سیستم های انرژی فعال با انرژی های پاک صحبت کرد. بررسی ها نشان داده است کشورهای عضو گروه بیست که مجموعی از ثروتمندترین کشورهای صنعتی و در حال توسعه دنیا هستند در سال ۲۰۱۷ میلادی بالغ بر ۱۲۷ میلیارد دلار یارانه به نفت و گاز و زغال سنگ پرداخت کردند.
بنابر این برای اینکه از این وضعیت گذر کنیم باید در درجه اول وضعیت خود را در دنیا مشخص کنیم، ساختار انرژی های مصرفی و زیر ساختهای خود را تغییر دهیم و دنیا را به سمت و سوی تازه ای هدایت کنیم. این روند کند و بلند مدت است و نمی تواند یک شبه حاصل شود بلکه نیاز به یک برنامه ریزی مدون و صحیح دارد.
بازار
اصلاح ساختارهای اقتصادی، ریشه حل مشكل تغییرات جوی است
همه گیری كرونا و تعطیلی اقتصاد باعث شد تا انتشار كربن كم شود ولی كارشناسان محیط زیست از این وضعیت به عنوان یك نكته مثبت نام نمی برند و بر این باورند كه دنیا در دوره كرونا توجه كمتری به محیط زیست دارند و چالشها ادامه خواهد داشت.
۱۳۹۹/۳/۲۴
