به گزارش نما به نقل از فارس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و ویلیام هیگ وزیر امور خارجه بریتانیا بعدازظهر امروز (دوشنبه) به وقت نیویورک با یکدیگر دیدار و گفتوگو می‌کنند.
ظریف که اخیراً به عراق سفر کرده بود در پایان این سفر و در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس درباره دیدارش با هیگ و اینکه آیا این دیدار به تحولی در روابط تهران و لندن منجر خواهد شد؟ گفت: اظهار تمایلی به صورت علنی و غیرعلنی از سوی وزیر امور خارجه انگلستان برای ملاقات با بنده مطرح شده که ما مشکلی با این ملاقات در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نداریم.
وی با بیان اینکه انگلیسی‌ها خودشان رابطه را قطع کردند، افزود: در صورتی که اراده سیاسی را برای روابط همراه با احترام متقابل در طرف مقابل مشاهده کنیم و آنها این آمادگی را داشته باشند که نوع دیگری از روابط را با ایران داشته باشند، در چارچوب مقررات کشور و تصمیماتی که توسط دستگاه‌های کشور از جمله مجلس اتخاذ شده، اقدام خواهیم کرد.
پس از تجمع دانشجویان مقابل سفارت انگلستان در تهران در هشتم آذر ماه 1390 و ورود دانشجویان معترض به این سفارتخانه و باغ قلهک، روابط تهران و لندن به سردی گرایید و در حال حاضر عمان و سوئد به عنوان حافظان منافع دو کشور عمل می‌کنند.
در طی این مدت علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه وقت در اظهاراتی درباره برقراری روابط عنوان کرد: ما هیچ مشکلی نداریم. ما مصوبه مجلس را داریم که در آن به وزارت خارجه اختیار داده شده، ما بارها به انگلیس گفته‌ایم که می‌تواند کاردارشان بیاید و کارهایش را شروع کند.
علی‌رغم این اظهارات ولی هیچ تحولی در روابط رخ نداد و تنها نمایندگان ایران و انگلیس در قالب نشست‌های 1+5 و درباره برنامه هسته‌ای بر سر یک میز به مذاکره نشستند و کماکان روابط تا به امروز در سطح حافظ منافع ادامه یافت. بعد از مشخص شدن نتایج انتخابات در ایران و پیروزی حسن روحانی پالس‌هایی مثبت از سوی مقامات بریتانیا برای گسترش روابط با تهران داده شد.
البته سه هفته قبل از برگزاری یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران، ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلستان در گفت‌وگویی با روزنامه الشرق الاوسط عنوان کرد که چشم جهانیان به ایران پس از انتخابات است.
پس از آنکه انتخابات با مشارکت حداکثری مردم ایران برگزار و مقامات دیگر کشورها با ارسال پیام‌هایی به رئیس جمهور منتخب پیروزی حسن روحانی را در این دور از انتخابات تبریک گفتند، ویلیام هیگ بدون تبریک به رئیس جمهور منتخب، اعلام کرد که لندن امیدوار است حسن روحانی نگرانی‌های بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای را مدنظر قرار دهد.
دیوید کامرون نخست‌وزیر انگلیس نیز 26 خرداد ماه در گفتوگو با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان عنوان کرد: پیام ما برای دولت ایران کاملا روشن است و اینکه فرصتی برای ایران فراهم شده تا بار دیگر به جامعه بین‌المللی بازگردد. البته ایران باید همکاری مناسبی درباره پرونده هسته‌ای داشته باشد تا پیشرفت‌های جدیدی حاصل شود. در غیر این صورت تحریم‌ها ادامه خواهد داشت و تحریم‌های نفتی تداوم می‌یابد.
اولین واکنش حسن روحانی نیز در اولین نشست خبری خود در 27 خرداد ماه و پنج روز پس از انتخابات در پاسخ به سؤال خبرنگار بی‌بی‌سی درباره برنامه دولت یازدهم برای بهبود روابط با لندن، صورت گرفت و روحانی در این باره گفت: مبنای ما این است که اگر با کشوری مشکل داریم آن را رفع و آنان را حل و فصل کنیم که البته احترام متقابل باید مبنا قرار گیرد و دولت انگلیس هم از این قاعده مستثنی نیست.
هیگ نیز همان روز در پاسخ به سؤالی در پارلمان این کشور درباره سیاست‌های دولت بریتانیا در قبال ایران پس از ریاست جمهوری روحانی، گفت: من به مردم ایران برای مشارکت در انتخابات جمعه و به دکتر روحانی برای نتیجه آن تبریک می‌گویم.سیاست بریتانیا در قبال ایران در این دولت و دولت قبلی ثابت بوده است. ما نیز همچون جامعه بین‌المللی نگرانیم که براساس مستندات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برنامه هسته‌ای ایران صرفا صلح‌آمیز نباشد. از شکست ایران در همکاری کامل با آژانس در تعهد به وظایف طبق معاهده ان‌پی‌تی و عمل به خواسته‌های شورای امنیت متاسفیم.
تمام توجهات هیگ بر برنامه هسته‌ای ایران متمرکز بود و از ایران خواست که با 1+5 تعامل جدی داشته باشد.
در همین اثنا بود که جک استراو وزیر خارجه اسبق انگلیس در مقاله‌ای در روزنامه دیلی تلگراف انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور ایران را بهترین خبر در منطقه خاورمیانه خواند.
او همچنین 24 تیرماه در گفتوگو با بی‌بی‌سی از علاقه‌اش برای سفر به تهران گفت و افزود که با بن والاس رئیس گروه دوستی پارلمانی انگلیس و ایران در این مورد هم صحبت کرده و تلاش می‌کند که این سفر عملی شود. وی همچنین از ارسال پیام تبریک برای «حسن روحانی» خبر داد و عنوان کرد که این پیام را به سفارت عمان که حافظ منافع بریتانیا در تهران است، تحویل داده است.
وی در مورد بازگشایی سفارتخانه انگلیس در تهران هم گفت: مسئله اصلی، که آقای هیگ هم بر آن تأکید دارد، تضمین امنیت دیپلمات‌های ما در صورت بازگشت به تهران است. روابط دو کشور بالاخره به سطح سابق بازخواهد گشت. طبعا مشکل خاصی برای بازگشایی سفارت ایران در لندن وجود ندارد، اما زمینه این کار باید به طور متقابل فراهم شود... حدس من این است که کار را باید گام به گام شروع کرد. ابتدا باید گروه کوچکی اعزام شود. چیزهای زیادی هست که نیاز به ترمیم دارد.
دوم تیر ماه 1392 در پی دیدار یووال استینیتز وزیر اطلاعات و امور استراتژیک اسرائیل در لندن با ویلیام هیگ وزیر خارجه انگلیس بیانیه‌ای توسط دفتر هیگ صادر شد بر این اساس که هیگ عنوان کرده که اگرچه پیروزی حسن روحانی در انتخابات فرصتی برای بهبود روابط ایران با جامعه بین‌المللی در نظر گرفته می‌شود اما این امر به «اقداماتی ملموس» نیاز دارد.
هیگ چندی بعد در تاریخ 19 تیرماه طی سخنانی در پارلمان بریتانیا اعلام کرد: آماده‌ایم گام به گام برای بهبود مناسبات با ایران تلاش کنیم، اما این تلاش‌ها در چارچوب پایبندی به رژیم عدم اشاعه سلاح هسته‌ای انجام خواهد شد.ما از دولت جدید ایران می‌خواهیم که پاسخی جامع به پیشنهاد 1+5 برای ایجاد اعتماد دهد. ما نسبت به اقدامات مثبت ایران با حسن نیت برخورد خواهیم کرد.
در همین اثنا بود که اعضای اتاق بازرگانی بریتانیا و ایران در نامه‌ای به روزنامه تایمز در تاریخ 21 تیر ماه با اشاره به پیروزی حسن روحانی خواستار بازگشت روابط به گذشته شدند و از دولتمردان انگلیسی خواستند که بدون هیچ پیش شرطی دوباره روابط با تهران را از سر بگیرند.
با اینکه هیگ در اوایل حتی از اعلام تبریک به حسن روحانی پرهیز کرده بود و تنها به موضوع هسته‌ای ایران می‌پرداخت، نرم‌تر شد و در اظهارنظری که 25 تیرماه در کمیته روابط خارجی مجلس عوام بیان کرد، گفت که بریتانیا دیگر سفر نکردن به ایران را توصیه نمی‌کند و کشورش به هرگونه اقدام حسن روحانی برای بهبود روابط پاسخ خواهد داد.
وی همچنین عنوان کرد که لندن برای ارتقای گام به گام روابط آماده است و در عین حال ساختار قدرت در ایران را «بسیار پیچیده» خواند.
البته هیگ بار دیگر برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کرد و افزود: ما از دولت جدید ایران می‌خواهیم که پاسخی جامع به پیشنهاد 1+5 برای ایجاد اعتماد دهد.
پس از این اظهارات بود که سید عباس عراقچی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران 26 تیرماه در واکنش به اظهارات هیگ اعلام کرد: همانگونه که رئیس جمهور منتخب در مواضع خود اعلام کردند، سیاست جمهوری اسلامی ایران توسعه همه جانبه مناسبات با همه کشورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله انگلیس با رویکرد همکاری و احترام متقابل می باشد. رئیس جمهور منتخب بر تعامل سازنده با جهان از جایگاه برابر بر اساس منافع و احترام متقابل و همچنین تنش زدایی و اعتماد آفرینی متقابل تاکید کرده‌اند.
عراقچی افزود: در این چارچوب جمهوری اسلامی ایران به گام‌های سازنده و همراه با حسن نیت با اقدامات مشابه پاسخ خواهد داد.
پس از این پیغام‌های دو طرف برای یکدیگر، جمهوری اسلامی ایران در دعوتی عام از کشورهای مختلف البته به جز آمریکا و رژیم صهیونیستی از مقامات این کشورها برای حضور در مراسم تحلیف هفتمین رئیس جمهور دعوت به عمل آورد که سخنگوی وزارت خارجه انگلیس در واکنش به این دعوت اعلام کرد که نماینده‌ای را اعزام نخواهد کرد که این اظهارات با واکنش منفی داگلاس الکساندر وزیر خارجه سایه بریتانیان روبرو شد و وی این تصمیم‌گیری را از دست دادن فرصت خواند.
در طی این مدت تماس تلفنی ویلیام هیگ وزیر خارجه بریتانیا با علی‌اکبر صالحی در تاریخ نهم مرداد ماه انجام و هیگ در این گفتوگو خواستار تقویت همکاری‌ها و رایزنی‌های دو کشور شد و نسبت به دیدار با وزیر خارجه ایران ابراز تمایل کرد و طرفین هم ابراز امیدواری کردند در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک گفت‌وگوها ادامه یابد.
همچنین مقرر شد مدیران سیاسی وزارت امور خارجه‌های 2 کشور تا پیش از این نشست، مذاکرات کارشناسی خود به منظور تقویت روابط و همکاری‌های دوجانبه را آغاز کنند.
در بیانیه وزارت خارجه انگلیس که پس از گفت‌و‌گوی تلفنی هیگ و صالحی منتشر شد، اعلام شد: انگلیس و ایران می‌توانند در مواجهه با «نیاز فوری» برای از بین بردن نگرانی‌های غرب از برنامه هسته‌ای ایران، به بهبود روابط خود با یکدیگر اقدام کنند.
در این بیانیه همچنین ضمن تأکید بر تمایل هیگ برای دیدار با وزیر خارجه ایران آمده است: «او (هیگ) تصریح کرد که انگلیس آماده بهبود روابط دوجانبه با ایران بر مبنایی گام به گام و متقابل است».
در همین زمینه روزنامه تلگراف چاپ انگلیس نوشت: گفت‌و‌گوی اخیر هیگ و صالحی و موضع‌گیری جدید انگلیس در قبال ایران، پس از آن انجام می‌گیرد که حسن روحانی، رئیس‌جمهور منتخب ایران اعلام کرد، در پی بهبود روابط با جهان و از‌سر‌گیری گفتوگو با غرب برخواهد آمد.
این روزنامه تماس تلفنی اخیر را «گامی به پیش» در راه احیای روابط دو کشور دانست.
14 مرداد ماه 1392 (پنجم آگوست) یک روز پس از مراسم تحلیف حسن روحانی رئیس جمهور ایران، دیوید کامرون نخست‌وزیرانگلستان با ارسال نامه‌ای به حسن روحانی نسبت به بهبود روابط تهران و لندن ابراز امیدواری کرد.
وی در این نامه نوشت: «بهبود روابط ایران و انگلیس روندی تدریجی است و مسائلی وجود دارد که باید برطرف شود.»
کامرون از دولت جدید ایران خواست که برای رفع نگرانی‌ها در مورد برنامه هسته‌ای و همچنین یافتن راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای بحران سوریه، به صورتی «جدی و سازنده» تعامل کند.
وی در بخشی از این نامه آورد: به مناسبت تحلیف شما، می‌خواهم امیدواری خودم را نسبت به اینکه انتخاب شما به فرصتی برای ارتقا روابط بین کشورهایمان تبدیل شود، اظهار کنم.
حال با توجه به دیدار امروز ظریف و هیگ در نیویورک این سؤال مطرح می‌شود که آیا این دیدار روابط تهران و لندن را از وضعیت کنونی خارج و یخ مناسبات خواهد شکست؟ باید منتظر نتایج این دیدار بود. البته همانگونه که بارها مقامات کشورمان عنوان کرده‌اند انگلیسی‌ها باید سیاست‌های خصمانه قبلی را تغییر داده و به قول روحانی با زبان تکریم با ملت ایران سخن بگویند.
هشتم آذر ماه 1390 پس از تجمع دانشجویان مقابل سفارت انگلیس در تهران همزمان با یکمین سالگرد شهادت مجید شهریاری دانشمند هسته‌ای کشورمان و 2 روز پس از تصویب طرح دوفوریتی مجلس شورای اسلامی در ششم آذر ماه مبنی بر کاهش روابط تهران و لندن، دانشجویان معترض وارد سفارت انگلستان در تهران و همچنین باغ قلهک شدند و در حدود 6 ساعت در آنجا حضور داشتند. این اقدام که واکنش دولت انگلستان را در پی داشت، به فراخواندن دیپلمات‌های انگلیسی از تهران و فرصتی 48 ساعته به دیپلمات‌های ایرانی برای ترک خاک انگلیس منجر شد.
یک سال و 11 ماه از آن زمان می‌گذرد و در حال حاضر روابط سیاسی مستقیم تهران و لندن قطع شده و عمان و سوئد به عنوان حافظان منافع ایران و انگلیس عمل می‌کنند.
و اما طرح کاهش رابطه با انگلیس و رویدادهای پس از آن از کجا آغاز شد.
در پی دخالت‌های مکرر انگلستان در امور داخلی ایران و به خصوص مداخلات پنهان و آشکار سفارتخانه انگلیس در تهران در مباحث داخلی ایران و به ویژه بعد از فتنه 88، نمایندگان مجلس شورای اسلامی 23 دی‌ماه 88 یک فوریت طرح قطع رابطه کامل دولت جمهوری اسلامی ایران با انگلیس را در دستور کار خود قرار دادند و این طرح با امضای 35 نماینده به هیئت رئیسه مجلس تقدیم و در همین روز فوریت این طرح به تصویب نمایندگان رسید و بررسی مواد آن در دستور کار قرار گرفت، اما پس از آغاز بررسی‌ها، با نظر رئیس مجلس طرح مذکور برای بررسی بیشتر به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ارجاع شد.
منوچهر متکی وزیر خارجه وقت 30 دی ماه 1388 درباره کاهش روابط با لندن، گفت: ما با ظرافت و دقت همه زوایای روابط تهران و لندن را بررسی و آسیب‌شناسی می‌کنیم. زمانی در جمع‌بندی‌هایمان به تصمیم برسیم که در جاهایی این روابط اشکال دارد و مشکل ایجاد می‌کند، هرگز درنگ نخواهیم کرد و تصمیمات خود را عملیاتی می‌کنیم.
پس از اینکه سایمون گس سفیر انگلیس در تهران از این طرح مجلس خبردار شد به تکاپو افتاد و در نامه‌ای در 18 بهمن 1388 خطاب به علاءالدین بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، این اقدام را تأسف‌آور خواند و آن را به نفع هیچ یک از طرفین ندانست و دخالت انگلیس در امور داخلی ایران را غیرواقعی برشمرد و افزود: «این سفارت و اعضاء و کارمندان آن نقشی در هیچ فعالیتی برای تضعیف جمهوری اسلامی ایران نداشته‌اند.»
بروجردی 27 بهمن ماه در پاسخ به نامه سایمون گس این چنین نوشت: «به دلیل مواضع خصمانه کشور متبوع جنابعالی علیه جمهوری اسلامی ایران، اکثریت نمایندگان ملت بزرگ ایران بر لزوم کاهش سطح روابط دو کشور و حتی قطع رابطه تأکید داشته و خواستار واکنش به اقدامات دولت بریتانیا علیه ملت ایران هستند.»
*مقاله‌ای که جنجال آفرید/ سفیری که بخت با آن یار نبود
در این مدت از طرح کاهش رابطه با انگلیس خبری نبود تا اینکه پس از مداخلات سایمون گس سفیر وقت انگلیس در امور داخلی ایران و انتشار مطالبی مداخله جویانه در سایت سفارت انگلیس درباره مباحث داخلی ایران از جمله وضعیت حقوق بشر، بررسی طرح کاهش رابطه با انگلیس که در حدود یک سال مسکوت مانده بود در دستور کار کمیسیون امنیت ملی مجلس قرار گرفت و این کمیسیون اواخر آذر ماه 1389 با تبدیل طرح کاهش رابطه به قطع رابطه موافقت کرد و این طرح تصویب و برای بررسی نهایی به صحن علنی ارسال شد.
البته این اقدام خلاف اصول و عرف دیپلماتیک سایمون گس او را به وزارت خارجه ایران کشاند و این وزارتخانه در تاریخ 22 آذر ماه 1389 گس را احضار و مراتب اعتراض جمهوری اسلامی به وی ابلاغ شد.
پس از مدتی سفیر هتاک برای انجام مأموریتی دیگر به کابل عزیمت کرد و برای چندین ماه «جین ماریوت» کاردار سفارت عهده‌دار امور بود تا اینکه «دومینیک چیلکات» به عنوان سفیر جدید راهی تهران شد و پنجم آبان 1390 پیش‌نویس استوارنامه خود را تقدیم علی‌اکبر صالحی کرد؛ ولی انگار بخت با سفیر جدید انگلیس یار نبود و نیامده مجبور به رفتن شد.
طرح کاهش رابطه با انگلیس یک سال بعد نیز در مجلس ماند تا اینکه نمایندگان خانه ملت در جلسه علنی یکشنبه 29 آبان ماه 1390 بررسی طرح دوفوریتی کاهش رابطه با انگلیس را در دستور کار قرار داده و در جلسه علنی دوم آذر 1390 به دوفوریت طرح کاهش روابط ایران با انگلیس رای دادند.این طرح که به امضای 20 نفر از نمایندگان مجلس شامل علاءالدین بروجردی، جواد جهانگیرزاده، حسن کامران، محمد آشوری، اسماعیل کوثری، محمد دهقانی، سقایی، عبدالرضا ترابی، حسن فولادگر، حسین فدایی، محمدتقی رهبر، پرویز سروری، غلامرضا اسدالهی، محمد حسین فرهنگی، عزت‌الله اکبری، شاهرخ رامین، سید شهاب‌الدین صدر، محمدحسن ابوترابی، جاسم ساعدی و موید حسینی صدر رسید، دارای یک مقدمه توجیهی و یک ماده واحده بود.
در مقدمه این طرح آمده بود: دولت انگلیس با تصمیم خصمانه اخیر خود یک بار دیگر سیاست کینه‌توزانه خود را در قبال ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران نشان داد. جدای از کارنامه سیاه دولت انگلیس در قبال ملت ایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی که مملو از خیانت و جنایت است؛ عملکرد این کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی ادامه همان سیاست است که نمونه آن حمایت همه جانبه از گروهک‌های تروریستی است و داشتن روابط عادی با این کشور به هیچ وجه منطبق بر منافع جمهوری اسلامی ایران نیست.
در ماده واحده طرح کاهش روابط با انگلیس آمده بود: وزارت امور خارجه ایران موظف است در چارچوب حفظ منافع ملی و دفاع از حقوق ملت ایران ظرف 2 هفته روابط سیاسی را با دولت انگلیس به سطح کاردار تنزل داده و روابط اقتصادی و تجاری را به حداقل برساند.
در تبصره یک این ماده واحده عنوان شده بود که در صورت تغییر سیاست‌های خصمانه کشور انگلیس با گزارش وزارت خارجه و تصویب مجلس شورای اسلامی، سطح روابط ارتقاء خواهد یافت.
*طرحی که بالاخره تصویب شد
بالاخره نمایندگان مجلس 6 آذر ماه 1390 طرح کاهش روابط با انگلیس را با 171 رأی موافق، سه رأی مخالف و 7 رأی ممتنع، از مجموع 196 نماینده حاضر در صحن علنی به تصویب رساندند. در ماده واحده این طرح وزارت امور خارجه موظف شد که در چارچوب حفظ منافع ملی و دفاع از حقوق ملت بزرگ ایران ظرف 2 هفته روابط سیاسی را با دولت انگلیس به سطح کاردار تنزل دهد و روابط اقتصادی و بازرگانی را نیز به حداقل ممکن برساند. وکلای ملت در تبصره نخست ذیل این ماده نیز به وزارت امور خارجه اجازه دادند که در صورت تغییر سیاست‌های خصمانه انگلیس سطح روابط با این کشور را ارتقاء دهد.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی پس از تصویب طرح کاهش رابطه با انگلیس، ضمن هشدار به دولت این کشور گفت که مجلس رفتار دولت انگلیس را رصد می‌کند و این تازه اول کار است.
رامین مهمان‌پرست سخنگوی وزارت خارجه نیز پس از تصویب این طرح در گفتوگو با خبرنگار فارس با بیان اینکه مصوبات مجلس بعد از ابلاغ جنبه اجرایی می‌یابد، گفت: ما به عنوان بخشی از دولت از زمانی که این مصوبه قانونی به ما ابلاغ شود ملزم به اجرای آن خواهیم بود.
شورای نگهبان نیز یک روز بعد این مصوبه را تأیید کرد و علی لاریجانی پس از تأیید آن توسط شورای نگهبان، مصوبه مذکور را روز سه‌شنبه هشتم آذر ماه برای اجرا به رئیس جمهور ابلاغ کرد.
پس از تصویب این طرح، وزارت امور خارجه انگلیس در بیانیه‌ای تصمیم مجلس شورای اسلامی را «تاسف‌آور» خواند و اعلام کرد: اگر دولت ایران بر این مبنا اقدام کند، ما در مشورت با شرکای بین‌المللی به شکلی قاطعانه (به آن) پاسخ خواهیم داد.
*حضور 6 ساعته دانشجویان در سفارت
بعدازظهر سه‌شنبه هشتم آذر ماه 1390 و در اولین سالگرد شهادت مجید شهریاری دانشمند هسته‌ای کشورمان (8 آذر 1389) دانشجویان معترض که اقدام به تجمع مقابل سفارت انگلیس کرده بودند، با باز کردن در اصلی سفارت وارد ساختمان سفارت شده و جمعی از دانشجویان معترض نیز وارد باغ قلهک شدند و خساراتی به اموال سفارتخانه وارد شد.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بیانیه‌ای به این شرح صادر کرد: «در پی تجمع اعتراض‌آمیز دانشجویان در مقابل سفارت انگلیس در تهران که منجر به تظاهرات خارج از کنترل شد، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران از برخی رفتارهای غیر قابل قبول معدودی از معترضین که علی‌رغم تلاش نیروی انتظامی و تقویت نیروهای حفاظت کننده از سفارت صورت پذیرفت، ابراز تأسف کرده و از مسئولان امر خواسته شده است تا اقدامات و بررسی‌های فوری و ضروری را در این رابطه به عمل آورند. وزارت امور خارجه ضمن احترام به قوانین و مقررات بین‌المللی و با تأکید بر مصونیت اماکن دیپلماتیک، بر تعهد دولت جمهوری اسلامی ایران به حفاظت و صیانت از اماکن و ماموران دیپلماتیک تأکید می‌کند. بدیهی است از طریق مجاری قانونی و مبادی ذیربط موضوع مورد پیگیری قرار خواهد گرفت.»
*همه دست به کار شدند
این اقدام دانشجویان به حدی برای غرب گران آمد که بلافاصله شورای امنیت با تشکیل جلسه‌ای این اقدام را محکوم کرد، در حالی که در سال 1359 زمانی که سفارت ایران در لندن مورد تعرض قرار گرفت و 2 تن از اعضای سفارت به شهادت رسیدند شورای امنیت هیچ واکنشی نشان نداد. اعضای شورای امنیت ضمن ابراز نگرانی عمیق از چنین حملاتی از مقامات ایران خواستند از اموال و کارکنان دیپلماتیک و کنسولی حفاظت کند.
محکومیت‌ها فقط از سوی شورای امنیت نبود و اتحادیه اروپا نیز این اقدام را محکوم و باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا نیز از این موضوع ابراز نگرانی کرد و مدعی شد که ایران تعهدات بین‌المللی را جدی نمی‌گیرد. حتی وزارت خارجه روسیه و چین نیز ضمن غیرقابل پذیرش خواندن این حادثه آن را محکوم کردند.وزارت خارجه نروژ نیز اعلام کرد که سفارت خود در تهران را به طور موقت بسته، اما کارکنان سفارتخانه همچنان در تهران حضور دارند و در محل دیگری به کار می‌پردازند. بی‌بی‌سی نیز گزارش داد که آلمان سفیر خود را برای مشورت از ایران فراخوانده است.
ویلیام هیگ وزیر امور خارجه انگلیس نیز طی اظهاراتی عنوان کرد که سه‌شنبه در تماسی تلفنی با علی‌اکبر صالحی همتای ایرانی خود از وی خواسته تا اقدامات لازم برای تضمین امنیت کارمندان سفارت انگلیس در تهران صورت گیرد. هیگ همچنین از اتباع کشورش خواست تا به جز در موارد ضروری از سفر به ایران خودداری کنند و از اتباع این کشور که در ایران حضور دارند تقاضا کرد تا از خانه‌هایشان خارج نشوند و منتظر توصیه‌های آتی این کشور باشند.
یک روز بعد یعنی نهم آذر ماه 1390 ویلیام هیگ در پارلمان اعلام کرد که دستور تعطیلی فوری سفارت ایران در انگلیس صادر و به کارمندان این سفارتخانه 48 ساعت فرصت داده شده که خاک انگلیس را ترک کنند.
وی همچنین عنوان کرد که همه دیپلمات‌های انگلیسی از ایران خارج شده‌اند و سفارت انگلیس در تهران تعطیل شده و مدعی شد که پلیس دیپلماتیک ایران در انجام وظیفه‌اش تعلل کرده است.
رامین مهمان‌پرست سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز نهم آذر ماه 1390 در اظهاراتی با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر تعهدات بین‌المللی خود هرگونه تعرض به دیپلمات‌ها و اماکن دیپلماتیک و اقدامات خلاف مقررات و قوانین بین‌المللی را غیر قابل قبول می‌داند، گفت: آنچه در ارتباط با سفارت انگلیس در تهران رخ داد، اتفاقی غیرقابل پیش‌بینی و در پی عصبانیت برخی از تظاهرکنندگان از رویکرد دولت انگلیس در قبال جمهوری اسلامی ایران بود که با هوشمندی و تدابیر اتخاذ شده از آسیب دیدن دیپلمات‌ها جلوگیری به عمل آمد و برخورد با متخلفین از سوی قوه قضائیه تحت بررسی و پیگیری است.
مهمان‌پرست درخواست دولت انگلیس از دیپلمات‌های ایرانی در لندن برای ترک این کشور را اقدامی انفعالی و شتابزده ارزیابی کرد و افزود: بدیهی است دولت جمهوری اسلامی ایران متقابلًا اقدامات لازم در این خصوص را انجام خواهد داد و مسئولیت حفاظت از اموال و اماکن دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در لندن را متوجه دولت انگلیس می‌داند.
در پی تصمیم عجولانه دولت انگلیس و درخواست این کشور از دیپلمات‌ها و خانواده های ایرانی برای ترک خاک انگلیس، علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه کشورمان نهم آذر ماه 1390 در تماس تلفنی با اسلامیان کاردار سفارت ایران در لندن اقدامات انجام شده در جهت تسهیل مراجعت کارکنان سفارت و خانواده‌های آنان به کشور را به اطلاع وی رساند.
*کارناوالی که به راه افتاد
2 روز بعد از ورود دانشجویان به سفارت یعنی دهم آذر ماه 1390 دیپلمات‌های 25 کشور خارجی مقیم تهران پس از بازدید از آخرین وضعیت باغ قلهک، وارد سفارت انگلیس در خیابان فردوسی شدند تا از آخرین وضعیت این سفارت نیز بازدید کنند. بامداد شنبه دوازدهم آذر ماه نیز دیپلمات‌های سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن به کشور بازگشتند.
محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور اسلامی ایران نیز 16 آذر 1390 مصوبه مجلس در مورد کاهش سطح روابط با بریتانیا را امضا و برای اجرا به وزارت خارجه ابلاغ کرد.
البته وزارت امور خارجه برای تسهیل در امور مربوط به ایرانیان مقیم انگلیس ستاد ویژ‌ه‌ای را در ساختمان کنسولی این وزارتخانه تشکیل داد تا مسائلی چون صدور گذرنامه و ... در اسرع وقت انجام شود.
در این مدت اخبار ضد و نقیضی مطرح می‌شد درباره تعیین حافظ منافع برای 2 کشور و یا تجدید دوباره روابط، اما عملاً تحولی رخ نداد تا اینکه علی‌اکبر صالحی و ویلیام هیگ وزرای خارجه ایران و انگلیس 25 خرداد 1391 در حاشیه نشست همسایگان دور و نزدیک افغانستان در کابل دیدار و درباره تعیین حافظ منافع توافق کردند و در نهایت وزارت خارجه ایران با صدور بیانیه‌ای در 25 تیر ماه 1391 اعلام کرد که عمان به عنوان حافظ منافع ایران در انگلیس و سوئد به عنوان حافظ منافع انگلیس در ایران تعیین شده‌اند و کماکان این وضعیت برقرار است.
آیا دیدار ظریف و هیگ تنور روابط تهران و لندن را گرم می‌كند؟
اینكه آیا دیدار بعدازظهر امروز (دوشنبه) ظریف و هیگ در نیویورك تنور روابط تهران و لندن را گرم می‌كند، باید منتظر ماند و دید.
۱۳۹۲/۷/۲
