به گزارش نما؛ آيت‌الله مرتضي مقتدايي در سيزدهم رجب ـ روز ولاديت امام علي(ع) ـ سال 1314 هجري شمسي در محله مسجد حكيم اصفهان چشم به جهان گشود.
پدرش مرحوم آیة‌الله حاج ميرزا محمود مقتدايي از بزرگان و دانشمندان مشهور اصفهان بود كه از مرحوم آقاسيد محمد نجف آبادي اجازه اجتهاد داشت و مدت كوتاهي از محضر مرحوم حاج شيخ عبدالكريم حائري ـ مؤسس حوزه علميه قم ـ بهره برده بود و با امام(ره) و مرحوم آية‌الله محقق داماد و مرحوم آية‌الله سيد احمد زنجاني جلسات مشتركي برپا کرده بود.
جد وی مرحوم ملامحمد باقر از زاهدان و عالمان عصر خود بود كه در امامزاده اسحاق ـ برادر امام رضا(ع) ـ در پنج كيلومتري اصفهان مدفون است.
هنگامي كه براي تعمير حرم امامزاده، قبر وی خراب شد، جنازه وی در حالي كه كاملاً سالم و تازه بود، نمايان شد! مادر آية‌الله مقتدايي نيز زني پاكدامن و مؤمن و صبيّه مرحوم آية‌الله العظمي حاج ميرزا جمال الدين كلباسي بود.
خانوادة آية‌الله مقتدايي، زندگي ساده و بي آلايشي داشتند و از ويژگيهاي پدرش اين بود كه هيچ گاه از وجوهات شرعي براي امرار معاش استفاده نمي‌كرد، با اينكه هر ماه مبالغ بسياري از وجوهات را از مردم دريافت مي‌كرد.
** دوران تحصيل:
كودكي آية‌الله مقتدايي، با استبداد رضاخان و مسأله كشف حجاب و ممنـــــوعيت پوشیدن لباس روحاني، همزمان بود، البته پدر وی جزو كساني بود كه در امتحانات رسمي آن دوره، شركت كرده بود و اجازه تدريس و بر سر نهادن عمامه داشت؛ اما به دليل ممنوع بودن حجاب براي زنان، با خانوادة خود به روستاي "خوراسگان محله پزوه" رفت تا ضمن آزادي بيشتر، به رتق و فتق امور مردم نيز بپردازد.
آية‌الله مقتدايي در همان جا تحصيلات ابتدايي را آغاز كرد و پس از به پايان رساندن دوره ابتدايي، نزد پدر، شرح نصاب، جامع المقدمات، سيوطي، منطق كبري و بخشي از شرح نظام را خواند.
در سال 1331 وارد حوزه علميه اصفهان شد و ادامة دروس مقدمات و دوره سطح را نزد بزرگان آن ديار فرا گرفت، دو سال هم در درس خارج شركت كرد و در سال 1338 به حوزه علميه قم عزيمت كرد.
سبب عزيمت وی به قم اين بود كه در تابستان، چند تن از طلاب فاضل حوزه علميه قم به اصفهان آمده بودند و در حجرة آية‌الله مقتدايي در مدرسه صدر سكونت داشتند.
آنها پس از آگاهي از وضعيت درس و بحث طلبه جوان، او را به حضور در قم تشويق كردند و ويژگيهاي درس امام(ره) را براي او برشمردند و بيان داشتند كه دوره دوم خارج اصول و خارج مكاسب امام(ره) به تازگي آغاز شده است، اين مژده، شور و شوق او را براي حضور در قم دو چندان ساخت.
در قم نيز در درس خارج امام(ره) و ديگر بزرگان شركت کرد و در اين ميان، از تحصيل علوم عقلي نيز باز کند، در سال 1340 نيز به كلاسهايي كه شهيد دكتر بهشتي براي آشنايي فضلاي قم با علوم جديد، ازجمله فيزيك، شيمي، زبان انگليـسي بود، راه يافت.
اين كلاسها در شبهاي پنج شنبه و جمعه و عصرهاي جمعه برگزار مي‌شد، آية‌الله مقتدايي در طي اين سالها از شركت در دروس اخلاق و تهذيب نفس غافل نمي‌ماند و همواره پندهاي عالمان و استادان خود را به گوش جان مي‌سپرد.
** استادان و دوستان:
آية‌الله مرتضي مقتدايي در ساليان علم آموزي، با استادان بسياري انس داشت. او كه بخشي از مقدمات را نزد پدر خود آموخته بود، باقيماندة آن و بخشي از دروس سطح را نزد مرحـوم حاج شيخ محمد حسن نجف آبادي، از شاگردان مرحوم آخوند خراساني و نيز مرحوم آقاي فياض و شهيد شمس آبادي فرا گرفت.
وی منظومه را نزد مرحوم حاج ميرزا رضا كلباسي و تفسير، نهج البلاغه و اخلاق را نزد مرحوم حاج ميرزا علي آقاي شيرازي و خلاصة الحساب و تشريح الافلاك را نزد مجدالعلما فرزند مرحوم حاج شيخ محمدرضا نجفي مسجد شاهي فرا گرفت، همچنين مكاسب را نزد مرحوم آية‌الله خادمي آموخت و دو سال نيز در درس خارج آن مرحوم شركت کرد.
با ورود به حوزه علميه قم، به درس خارج امام خميني(ره) شرفياب شد و همزمان در درس آية‌الله‌العظمي بروجردي نيز شركت مي‌كرد، همچنين از درسهاي خارج مرحوم محقق داماد و مرحوم گلپايگاني و مرحوم اراكي نيز بهره مي‌برد، در بخش فلسفه نيز به درس اسفار مرحوم علامه طباطبايي مي‌رفت.
آية‌الله مقتدايي در سالهاي تحصيل خود با بسياري از فضلا دوست بود و به مباحثه علمي در زمينه‌هاي گوناگون مي‌پرداخت كه از جمله آن در اصفهان مي‌توان آقايان حسن امامي، شيخ صفرعلي شريعت فلاورجاني، عبوديت، كمال فقيه ايماني و در قم آقايان فاضل هرندي، مؤمن، طاهري خرم‌آبادي، مصلحي و الهي قمي را نام برد.
** فعاليتهاي علمي و فرهنگي:
آية‌الله مرتضي مقتدايي، تاكنون فعاليتهاي علمي و فرهنگي بســياري را به انجام رسانده است. او از سالهاي آغازين اشتغال به تحصيل در حوزه علميه اصفهان، به تدريس دروس آموخته، مي‌پرداخت و كتب دورة سطح و نيز سطوح عالي را بارها تدريس نموده است وي چند سال به تدريس خارج فقه در مدرسه مروي تهران و پس از آن در حوزه علميه قم اشتغال داشته كه اين تدريس تاكنون ادامه دارد و از اين رهگذر، طلاب و فــضلاي بسياري تربيت شده‌اند كه وجودشان، تداوم بخش راه اجتهاد در حوزه‌هاي علمي و عملي خواهـــــد بود. همــــچنين وي تقريرات درسهاي آيات عظام بروجردي، امام خميني، محقق داماد و گلپايگاني را نگاشته است كه تاكنون به چاپ نرسيده است.
آية‌الله مقتدايي، پس از فوت پدر، هنگامي كه با اصرار و استقبال اهالي "خوراسگان" مبنــــي بر حضور دائم در آن مكان مواجه شد، با صلاحديد امام(ره) در ايام تعطيلي به آنجا مي‌رفت و به حل مشكلات ديني و دنيوي مردم مي‌پرداخت.
تأسيس صندوق قرض‌الحسنه حجة‌ابن الحسن العسكري(عج) با همت برخي ديگر، تأسيس مدرسه علميه امام صادق(ع) و حوزه علميه خواهران و ايجاد انجمن حمايت از ايتام از جمله خدمات وي در آنجا بود.
** فعاليتهاي سياسي:
آية‌الله مقتدايي در سنگرهاي سياسي گوناگوني در سالهاي پيش از انقلاب و نيز پس از آن شركت فعال داشته است، وی آشنايي و انسش با امام در زمان تحصيل آغاز شد، هر صبح و عصر در درس آن مرد بزرگ حاضر مي‌شد و نماز مغرب و عشاء را به امامت او مي‌خواند.
عشق و علاقة زائدالوصف او به امام(ره) و راه او باعث شد همواره اطاعت از او را بر خود واجب بشمارد و هيچ گاه از مسير او كه همانا مسير واقعي اسلام است منحرف نشود.
آية‌الله مقتدايي در موقعيتهاي گوناگون به نشر اعلاميه‌ها و رسالة عمليه امام(ره) و قدرداني و تجليل از او در سخنرانيها مي‌پرداخت و در داستان رفراندوم شاه كه علما، از جمله امام(ره) آن را تحريم نمودند، پيام امام(ره) را به علماي اصفهان، از جمله آية‌الله خادمي اصفهاني و آقاي ارباب رسانيد كه در پي آن، بازار اصفهان تعطيل شد.
از ديگر فعاليتهاي مهم وي در پيش از انقلاب اسلامي، عضويت در جامعه مدرسين حوزه علميه قم و شركت در جلسات آن بود كه حضور وي در آن زمان در اين عرصه، شجاعت و اعتقاد راستيني را گواه است، امضاي وي در زير بسياري از اعلاميه‌ها و بيانيه‌هاي مهم آن مركز، به چشم مي‌خورد.
با پيروزي انقلاب شكوهمند اسلامي در بهمن ماه 1357، حضور آية‌الله مقتدايي در صحنه‌هاي سياسي، كم رنگ نشد و وي با صلابت و شجاعت در عرصه‌هاي گوناگون، بويژه در قوه محتــرم قضائيه، به فعاليت پرداخت.
در اسفند همان سال، يعني كمتر از يك ماه پس از پيروزي انقلاب، با ابلاغ قضايي كه برخي از اعضاي جامعه مدرسين آن را صادر كرده بودند، معظم له بر قضاوت در دادگاههاي انقلاب منصوب شد.
در فروردين 1358 امام(ره) او را براي امر قضا به خرمشهر، آبادان و نيز ملاير و زنجان اعزام كرد. او همچنين در دادگاههاي تهــران و قم، به طور موقت، مشغول به كار شد.
برخي از سمتهاي وي پس از انقلاب به شرح زير است:
ـ قاضي دادگاههاي انقلاب اسلامي؛
ـ عضو و سخنگوي شوراي عالي قضايي؛
ـ رياست ديوان عالي كشور؛
ـ رياست دادسراي ديوان عالي و دادستاني كل كشور؛
ـ عضويت در جامعه مدرسين حوزه علميه قم؛
ـ عضويت در شوراي عالي حوزه علميه قم؛
ـ نمايندگي مجلس خبرگان رهبري در دورة دوم و سوم از استان اصفهان.
-رئیس حوزه علمیه قم.
در كنار تمام اين مسئوليتها، وی به تدريس دروس سطح و خارج نيز مي‌پرداختند بگونه‌اي كه اشتغال در مسئوليتهاي اجرائي هيچگاه وي را از تدريس باز نداشته است.
آیت‌الله مرتضی مقتدایی را بیشتر بشناسید
آیت‌الله مرتضی مقتدایی در سیزدهم رجب روز ولادیت امام علی(ع) سال 1314 هجری شمسی در محله مسجد حكیم اصفهان چشم به جهان گشود.
۱۳۹۲/۱۲/۳
