روایت جالب تصویربردار هوایی ۹ دی از این روز

به گزارش نما؛ محمد ارشاد فیلمبردار ارشد سازمان صداوسیما است که از سال 60 تا کنون در سازمان مشغول به کار است. مدرک کارشناسی از دانشکده صدا و سیما دارد و علاوه بر جنگ تحمیلی، در چندین جنگ بین المللی هم از مجموعه واحد مرکزی خبر شرکت داشته است. نکته جالب اینکه ارشاد یکی از فیلمبرداران مراسم رحلت امام و فیلمبردار تصاویر هوایی اغلب تظاهرات های 22 بهمن و نماز جمعه از ابتدای انقلاب و تنها فیلمبردار هوایی راه پیمایی 9 دی سال 88 کار وی است. این گفتگو درباره مشاهدات ارشاد از راه پیمایی 9 دی و برخی خاطرات دیگر اوست.
* اولین کسی بودم که تصاویر راه پیمایی 9 دی را دیدم/ با دیدن تصاویر بریده بودم
طبعا چون فیلمبردار هوایی راهپیمایی 9 دی بودم، اولین کسی هم بودم که تصاویر این مراسم را دیدم. وقتی تمام شد، خودم بریده بودم. من ده ها سال تصویرهای راهپیمایی 22 بهمن را گرفته بودم، مراسم های مختلف را پوشش داده بودم ولی 9 دی چیزی متفاوت از همه اینها بود. بدون اغراق می گویم که جمعیت بسیار بیشتر از همه سال هایی بود که من کار کرده بودم. این راهپیمایی از نظر حجم و حضور و تراکم آدم ها و ... بی نظیر بود.
*دخترم با تعجب پرسید این همه جمعیت آمده بود؟!
بعد از راه پیمایی به خانه برگشتم، دخترم وقتی صحنه ها را از تلویزیون دیده بود با تعجب از من پرسید: بابا! واقعا این همه جمعیت آمده بود؟ گفتم این چیزی که تو دیدی نبود بلکه خیلی بیشتر بود.
زن و مرد و پیر و جوان ... همه خودشان آمده بودند. همه بی ریا آمده بودند و همین آدم را وادار می کرد تا هرچه در توان داشت برای بهتر شدن کار انجام دهد.
*بیش از نیمی از بدنم بیرون هلی کوپتر بود
من برای این که بتوانم بهتر تصویر بگیرم مجبور بودم بیش از نیمی از بدنم از هلی کوپتر بیرون باشد. باد ملخ هلی کوپتر و سرمای هوا کار را بسیار سخت می کرد. ضمن اینکه لرزش های هلی کوپتر را بدن تصویربردار باید جبران کند. من 40 دقیقه کاملا و پشت سر هم بیرون بودم. این ها فقط برای یک نما بود.
*آنقدر جمعیت باشکوه بود که مجبور شدم تا 8 دقیقه تصویر را قطع نکنم/ هوای سرد و باد ملخ هلیکوپتر خشکم کرد
من همان جا به خودم گفتم اگر این تصویر یک کات بخورد، مفهوم خود را از دست داده است. این پیوستگی تصویر باید در یک نما باشد. در دو نما و سه نما امکان پذیر نیست. وقتی یک نما بود خودش را نشان می دهد. وقتی این تصاویر را نگاه می کنید می بینید دوربین از بعد از خیابان نواب ضبط می کند و نزدیک فردوسی و پل روشندلان کات می خورد. یعنی یک نمای 8 قیقه ای پیوسته. اینقدر جمعیت عظیم و پرشکوه بود که نمی شد قطع کرد. خدا کمک کرد که در طول این نمای بلند لرزش و تصویر مات و یا اتفاقی که کارمان را خراب کند نداشتیم که این هم خودش اتفاق فوق العاده ای بود.
وقتی این کار تمام شد، سرما، دست ها و تمام سیستم عصبی صورتم را خشک کرده بود.
* جمعیت 10 برابر چیزی بود که در تصویر دیدیم
افسوس می خورم که نشد جمعیت را بطور کامل و واقعی نشان دهیم. امکانش نبود. چون جمعیت به تدریج جمع می شود و وقتی بخواهد در یک جا متمرکز شود زمان می برد و مدتی که جمعیت متمرکز می ماند ما می توانیم فیلم بگیریم که این زمان هم زیاد نیست. من می دیدم که از خیابان آیت الله سعیدی و قبل از فرودگاه جمعیت پراکنده می آمد. از سمت فلکه صادقیه جمعیت می آمد. متاسفانه این تصاویر در کار قابل استفاده نیست. آنجایی که جمعیت پشت سر هم ایستاده اند و کیپ تا کیپ آدم است، خیابان نواب است تا دانشگاه. اگر جمعیت پراکنده به جمعیت متمرکز در اطراف خیابان انقلاب می رسید و متصل می شد، جمعیت 10 برابر آن چیزی می شد که دیدیم.
* این شکل فیلمبرداری نتیجه سالها تجربه و آرمون و خطا است
فیلمبردار هوایی راه پیمایی 9 دی فقط من بودم. گاهی می گویند چرا از دو دوربین یا بیشتر استفاده نمی شود. باید بگویم که دو هلی کوپتر جواب نمی دهد چون ضریب ایمنی پرواز هم باید رعایت شود. ما تلاشمان را کردیم تا بتوانیم هرآنچه بود را بگیریم. ما قبلا تجربه این کارها را داشته ایم. ما با پاراموتور، پاراگلایدر ، لاین رنجر و ... پریده ایم و انواع و اقسام اینها را تجربه کرده ایم. ولی در نهایت تجربه نشان داد که با یک هلی کوپتر بهتر است.
* گاهی کار ما با خدمه پرواز به داد و بیداد می کشد/در ماجرای 9 دی گروه پروازی واقعا خوب عمل کردند
بالاخره وقتی آن بالا هستی می دانی که این ماجرا فقط یکبار اتفاق می افتد و من گروه پروازی را با خود همراه می کنم. حتی گاهی کار با خلبان و خدمه پرواز به دعوا و داد و بی داد می رسد. اصلا شوخی ندارد. یکسری چیزها را من باید رعایت کنم و آنها هم یکسری موارد را. ما در کار به یک تعامل نانوشته می رسیم که اگر قرار باشد بنویسیم هیچکدام قابل اجرا نیست.
البته کار این تیم الان خیلی سخت تر شده است. شما اگر تصاویر 20 سال قبل را که ببینید مشاهده می کنید که ساختمان ها در تهران یک ارتفاع مشخص دارند اما حالا ترکیب ساختمان ها کاملا متفاوت شده است و روی هرکدام هم یک دکل کار گذاشته اند و هلی کوپتر ناگزیر است که ارتفاع ایمن را لحاظ کند. در ماجرای 9 دی هم گروه پروازی واقعا خوب عمل کردند و از لابلای این دکل ها به خوبی عبور کردند.
*در همه جای دنیا برای تصاویر هوایی از وسیله ای بنام هلی مانت استفاده می کنند
در همه دنیا از وسیله ای به نام هلی مانت استفاده می کنند که هم یک نوع نگهدارنده است و هم لرزه گیر است که متاسفانه ما داخل کشور نداریم. خیلی هم تلاش کردیم که داشته باشیم ولی موفق نشدیم. این وسیله یک دوربین معلق و یک صندلی است که روی هلی کوپتر نصب می شود و همه چیز به طور کامل در اختیار تصویربردار است. هرقدر تصویربردار مسلط تر بنشیند و آزادی بیشتری داشته باشد؛ کارش بهتر خواهد بود. وقتی شما با پای خود روی اسکی هلی کوپتر ایستاده اید، کمی لرزه ایجاد می کند، نفس هم می کشی، دوربین هم روی دوش است و سنگین. همه اینها کار را سخت تر می کند.
*خاطره ای از راه پیمایی 22 بهمن دهه 60
22 بهمن سال 62 یا 63 بود که من در میدان آزادی بودم. زمانی بود که هواپیماهای عراقی می آمدند و تهران را می زدند. دقیقا 9 صبح بود که من ضلع جنوبی میدان ایستاده بودم و هنوز خلوت بود. صدام هم اعلام کرده بود که راهپیمایی را می زنیم. نمی دانم کجا بود که ضدهوایی ها شروع به زدن کردند. جمعیت پراکنده شد ولی ساعت 11 آنچنان جمعیتی آمد که ما با 6 الی 7 گروه به سختی آن را پوشش دادیم. آن روز، روز عجیبی بود.
یا یک خاطره خوب دیگر من است که یکبار 22 بهمن برف سختی آمد که ما می ترسیدیم روی بلندی برویم. آن هم از ترس اینکه دوربین ها از دستمان نیافتند. روی ماشین ها 15 تا 20 سانتیمتر برف فشرده آمده بود. بعد از آن هم همواره آرزو می کنم که ای کاش یک برف جانانه بیاید و ماهم پوشش جانانه تصویری داشته باشیم. چون جلوه بصری فوق العاده ای خواهد داشت.
*غیرواقعی نشان دادن تصاویر راه پیمایی به لحاظ فنی غیر ممکن است
گاهی برخی ها در شبکه های ماهواره ای می گویند که مثلا صدا و سیما در فلان راه پیمایی کلک زد و از این حرف ها... اصلا از لحاظ تکنیکی این کار غیر ممکن است که شما یک تصویر دیگری را جای تصویر دیگری قالب کنید. مخصوصا در تصاویر هوایی. حال و هوا و نوع پرواز و بنرهای خیابان و تزئین خیابان ها همه مشخص است و چنین امکانی وجود ندارد.